Kan dolaşımında bulunan sodyum ve potasyum elektrolitlerinin konsantrasyonu, hayati fonksiyonlar açısından son derece önemlidir. Bu maddelerin vücuttaki seviyeleri uygun bir şekilde ayarlanamazsa, ölümle sonuçlanabilecek durumlar ortaya çıkabilir. Bu nedenle, bu elektrolitlerin miktarı hassas bir şekilde kontrol edilmeli, eksiklik veya fazlalıklarına izin verilmemelidir. Vücutta, farklı mekanizmalar yanında, aldosteron adı verilen bir hormon, kan dolaşımındaki sodyum ve potasyum seviyelerinin normal olmasını sağlar. Aldosteron testi, kandaki bu hormonun seviyesini ölçer.
Aldosteron nerede üretilir ?
Aldosteron hormonu böbreküstü bezlerinde üretilir. Aldosteron üretimi, renin adı verilen başka bir proteinin etkisi ile olur.
Renin nasıl salınır ?
Böbreküstü bezlerinde aldosteron üretimini sağlayan renin, böbreklerden salınır. Kanda sodyum miktarında bir azalma veya kan basıncında düşüş olduğu zaman böbreklerde renin üretilir. Renin ve renin sayesinde aldosteron üretimi meydana geldikten sonra, böbreklerden atılan sodyum, potasyum ve su miktarları ayarlanarak, hem kan basıncı yükseltilir, hem de eksik olan sodyum yerine konur.
Aldosteron nasıl işlev görür
Aldosteron, sodyum ve potasyumun böbreklerden idrar yoluyla atılımını etkileyerek, bu elektrolitlerin kan dolaşımındaki seviyelerinin normal olmasını sağlar.
Aldosteronun sodyum ve potasyum üzerindeki etkileri farklıdır. Aldosteron sodyumun böbrekler tarafından geri emilimi sağlarken, potasyumun atılmasına yol açar. Böylece, böbreklerden idrar yoluyla atılacak olan sodyum, aldosteronun etkisiyle atılmamış olur.
Aldosteron üretimi ile ilgili sorunlar nelerdir ?
Çeşitli nedenler aldosteron üretiminde azalma veya artışa sebep olabilirler.
Böbreküstü bezlerinden aldosteron üretimi artışına “hiperaldosteronizm” adı verilirken, üretimin azalması “hipoaldosteronizm” olarak isimlendirilir.
Aldosteron testi ne zaman istenir ?
Artmış veya azalmış kan basıncı (tansiyon), kas zayıflığı, sodyum ve potasyum düzeyindeki yükselme veya düşüşlerde aldosteron testi istenebilir.
Aldosteron testi ile; kanda dolaşan aldosteron miktarı ölçülür, böbreküstü bezinde tümör varlığı araştırılabilir, tansiyon yüksekliği veya potasyum düşüklüğünün sebebi anlaşılabilir.
Aldosteron testi öncesi nasıl bir hazırlık yapmak gerekir ?
Genel bir kan tahlili yapılıyorsa, aldosteron testi için ekstra bir hazırlık gerekmez. ancak, aldosteron testi ile takip edilen hastalarda doktorunuz testten önceki iki hafta boyunca aşırı tuzlu beslenmeden uzak durmanızı isteyebilir.
Aldosteron normal değer aralığı nedir ?
Kan alımı esnasında kişinin pozisyonu, aldosteron test sonucunu değiştirebilir. kişi ayakta iken alınan kanda yapılan test sonucu, yatarken alınan kanda yapılan test sonucuna göre daha yüksektir.
Aşağıda verilen normal değerler referans olması açısından verilmiştir. Kullanılan cihaz ve yönteme göre test sonuçları değişkenlik gösterebilir. Elde edilen test sonuçları doktorunuz tarafından değerlendirilmelidir.
Ayakta veya otururken alınan kanda yapılan test:
- Çocuklar: 5-80 ng/dL arasında,
- Gençler: 4-48 ng/dL arasında,
- Yetişkinler: 7-30 ng/dL arasında,
Yatarken alınan kanda yapılan test:
- Çocuklar: 3-35 ng/dL arasında,
- Gençler: 2-22 ng/dL arasında,
- Yetişkinler: 3-16 ng/dL arasındadır.
Yüksek değerler ne ifade eder ?
- Böbreküstü bezinde tümör,
- Karaciğer hastalıkları,
- Böbrek hastalıkları,
- Kalp yetmezliği,
- Susuz kalma,
- Preeklamsi.
Düşük değerler ne ifade eder ?
Addison hastalığı ve bazı böbrek hastalıkları aldosteron düzeyinde düşüklüğe sebep olur.
Aldosteron test sonucunu etkileyen faktörler nelerdir ?
- Hamileliğin son 3 ayında aldosteron düzeyi yükselebilir,
- Progesteron ve östrojen gibi kadınlık hormonları, kortikosteroidler,heparin, idrar söktürücü, beta bloker gibi ilaçlar,
- Aşırı egzersiz,
- Stres.
