Kendisinden çok daha yakın düzinelerce galaksi olmasına rağmen, Andromeda galaksisi bize en yakın büyük sarmal gökadadır (galaksi). Kuzey enlemlerinin çoğu bölgesinden görülemeyen Andromeda galaksisi (M31), görebileceğiniz en parlak ve en büyük galaksidir. 2.5 milyon ışık yılı uzakta ve çıplak gözle görülebilecek en uzak varlıktır.
Andromeda Galaksisi Nerede Ve Ne Zaman Görülür?
“Orta Kuzey” enlemlerinden, Andromeda galaksisi olarak tanımladığımız M31’i, her gecenin bazı kısımlarında, tüm yıl boyunca görebilirsiniz. Ancak çoğu insan galaksiyi ilk önce Kuzey sonbaharında, gökyüzünde karanlıktan şafağa kadar görülebilecek yükseklikte olduğunda görür.
Ağustos ayı sonlarında ve Eylül ayı başlarında, yerel akşam karanlığı ile gece yarısı arasında, akşam ortasında galaksiyi aramaya başlayın.
Eylül ayı sonlarında ve Ekim ayı başlarında, Andromeda galaksisi gece karanlığında dünyanın doğusunda gökyüzünde parlar, gecenin ortasında yüksek tepelerde sallanır ve sabah şafağının başlangıcında, gökyüzünün batısında oldukça parlak şekilde görülür.
Şehir ışıklarından uzaksanız ve aysız bir gece ise (veya yaz sonu), sonbahar veya kış akşamında, gece gökyüzündeki Andromeda galaksisini fark etmeniz mümkündür. Gökyüzünde, Dolunay kadar geniş bir alanda puslu yama gibi bir görünüşü vardır. Ama eğer galaksiyi göremiyorsanız, galaksiyi iki yoldan biriyle bulmak için takımyıldızlarını kullanabilirsiniz! En kolay yol takımyıldızı Cassiopeia’yı kullanmaktır.
Cassiopeia Takımyıldızıyla Andromeda Nasıl Bulunur?
Cassiopeia takımyıldızını kullanarak Andromeda galaksisini bulmak mümkün. Kraliçe Cassiopeia takımyıldızı, tanıması en kolay takımyıldızlardan biridir. Bu takımyıldızını bulmak için genellikle gökyüzünün kubbesinde kuzeye bakmanız gerek. Polaris olarak da bildiğimiz Kutup Yıldızı’nın etrafında, saat kolu gibi zıt yönlerde hareket ettiğini fark edeceksiniz. Ardından buradan, Schedar yıldızının bulunduğu yöne bakın ve Andromeda’ya “selam” deyin.
Birçok insan Andromeda galaksisini bulmak için, Cassiopeia takımyıldızını kullanır. Bunun sebebi, bulunmasının çok kolay olmasıdır. Andromeda’yı bulmanın bir yolu daha var elbet.
Pegasus Takımyıldızıyla Andromedayı Bulmak!
Andromeda galaksisini bulmanın bir diğer yolu da Pegasus takımyıldızını kullanmaktır. Biraz daha uzun bir yol olsa da bazı yönlerden daha iyidir.
Pegasus takımyıldızı (Büyük Kare Pegasus), gökyüzünün doğusunda bulunur ve elmas gibidir. Büyük karenin yıldızların şeritlerinin yerini saptamak için, kare yapıyı dört tane yıldızın tabanı olarak düşünün. Daha sonra ilk köşeden, üçüncü köşeye zihninizden bir çizgi çizin.
Her şeritte, üçüncü köşede bulunan yıldızın kuzey tarafına doğru iki yıldız ilerlediğinizde “Mirach” ve “Mu Andromedae” yıldızlarını bulacaksınız. Sonrasında Mu Andromedae’yi geçin ve Mirach ile Mu Andromedae arasındaki mesafenin iki katı bir çizgi çizin. Eğer tüm adımları eksiksiz yerine getirdiyseniz şu an Andromeda galaksisinin, çıplak göze yalnızca bir “leke” olarak görünen yapısına bakıyorsunuz.
“Çıplak gözle göremiyorum” diyorsanız işe biraz hile karıştırıp bir dürbün kullanabilirsiniz!
Samanyolu Ve Andromeda
Samanyolu galaksisi bizim için en değerli galaksi, cevabı çok basit: Evim güzel evim! Ayrıca, galaksimiz çubuklu sarmal yapıdaki en büyük galaksilerden biri.
Gece gökyüzüne baktığınızda, parlak ve geniş alana yayılmış bir şerit görürseniz. İşte burası eskiler tarafından süt ve yol olarak tarif edilen, samanyolu galaksimizin merkezidir. İçinde yüzbinlerce yıldız bulunan galaksimizin merkezi, bizden yaklaşık 100.000 ışıkyılı uzaklıktadır.
Andromeda galaksisi ile Samanyolu galaksimiz, içinde bulundukları yerel gökada grubu içinde en büyük ve en baskın gökadalar olarak dikkat çekiyor. Andromeda galaksisi, samanyoluna ek olarak, Triangulum Galaksisi ve yaklaşık 30 diğer galaksinin de içinde bulunduğu grubun en büyük üyesidir.
Samanyolu ve Andromeda galaksilerinin her ikisi de yaklaşık 100.000 ışıkyılı büyüklüğündedir ve bünyelerinde milyarlarca yıldız bulunur. Gökbilimcilerin yaptığı araştırmalar sonucu yerel grubumuz, “Başak kümesi” olarak adlandırılan birkaç bin galaksiden oluşan dev bir kümeye dahil.
Bununla birlikte, Samanyolu galaksimizi ve Andromeda galaksisini bünyesinde bulunduran Başak (Virgo) kümesini de içinde bulunduran bir düzensiz gökada kümesi de mevcut. Buna da Başak Süper Kümesi adı veriliyor ve içinde 100’den fazla galaksi grubu bulunuyor. Çapının yaklaşık 110 milyon ışıkyılı olduğu tahmin ediliyor.
Başak Süper Kümesi’nin, günümüzde dev uzay teleskoplarıyla gözlemlenebilen milyonlarca süper kümeden yalnızca biri olduğu düşünülüyor.
Samanyolu Galaksisi İle Andromeda Galaksisinin Çarpışması
Andromeda ile Samanyolu galaksilerinin yaklaşık 4 milyar yıl sonra çarpışacağı tahmin ediliyor ve bunun sonucunda dev ve elips yapıda yeni bir galaksinin oluşması bekleniyor. Samanyolu galaksisi, bu çarpışmanın ardından tamamen yok olacak!
Andromeda galaksisi, saniyede 110 kilometrelik bir hızla Samanyolu galaksimize yaklaşıyor ve çarpışmanın olmasına kesin gözüyle bakılıyor. Andromeda galaksisi üzerinde yapılan gözlemler (yaklaşık 8 yıl boyunca) galaksinin zamanla kaydığını gösteriyor ve yavaş yavaş galaksimize yaklaşıyor.
Araştırmacılar, 2002 ve 2010 yılları arasında yaptıkları gözlem sırasında, Andromeda ile aramızda bulunan yıldızları görüntüden sildiler ve bazı hesaplamalar yaptılar. Sonuçlara göre Andromedanın kayma hızı saniye bazında 17 kilometre ve galaksimize yaklaşma hızı ise saniyede 110 kilometre olarak hesaplandı. İki galaksi arasındaki mesafeyi dikkate alacak olursak, 4 milyar yıl sonra bu iki galaksi arasında devasa büyüklükte bir çarpışma yaşanacak! Gelişmeleri 4 milyar yıl sonra (!), kazanın ardından aktaracağız. Tabi dünya bu çarpışmadan sağ salim kurtulacak mı? Hakkında henüz kesin bilgilere sahip değiliz.
