Bel soğukluğunun ilk belirtisi küçük, ağrısız bir yaradır. Cinsel organlarda, rektumda veya ağzın içinde görünebilir. İlk etapta bu yarayı fark etmek pek kolay değildir. Sifilizi teşhis etmek zor olabilir, zaman zaman yıllarca herhangi bir semptom göstermeden bu hastalığa sahip olabilirsiniz.
“Nasıl bulaşır?” diye siz sormadan kısaca söyleyelim, bel soğukluğu doğrudan temas yoluyla yayılır, tuvaleti başka bir kişiyle paylaşarak, başka bir kişinin kıyafetlerini giyerek veya başka bir kişinin yemek kaplarını kullanarak bulaşamaz.
Bel Soğukluğu Enfeksiyonunun Evreleri
- Birinci evre
- İkinci evre
- Üçüncü evre
- Son evre
Özellikle ilk iki aşamadayken oldukça bulaşıcıdır.
Sifiliz gizli bir evrede (üçüncü ve son) olduğunda hastalık aktif kalır, ancak genellikle herhangi bir semptom göstermez. Tersiyer sifiliz sağlık için en yıkıcı olanıdır.
Birincil Frengi (Bel Soğukluğu) Ne Demek?
Sifilizin birincil aşaması, bir kişi bakterilerle enfekte olduktan yaklaşık üç ila dört hafta sonra ortaya çıkar. Küçük, yuvarlak bir yara ile başlar, ağrısız bir yara olsa da oldukça bulaşıcı bir yaradır. Bu yara, bakterilerin vücuda girdiği her yerde, örneğin ağız, cinsel organlar veya rektum içinde veya içinde ortaya çıkabilir. Ortalama olarak, enfeksiyondan yaklaşık üç hafta sonra bu yara ortaya çıkar ve iki ila altı hafta arası kalır.
Bel soğukluğunda oluşan bu yara, başka birindeki yara ile doğrudan temas yoluyla bulaşır. Bu genellikle oral seks de dahil olmak üzere cinsel aktivite sırasında ortaya çıkar.
İkincil Frengi
Sifilizin ikinci aşamasında deri döküntüleri ve boğaz ağrısı olması muhtemeldir. Deri döküntüleri kaşınmaz ve genellikle avuç içi ve tabanlarda bulunur, ancak vücudun farklı bölgelerinde de ortaya çıkabilir. Bazı insanlar bu döküntüleri hiç fark etmeyebilir.
İkincil (sekonder) frenginin diğer belirtileri nelerdir;
- Ağrı
- Şişmiş lenf düğümleri
- Yorgunluk
- Ateş
- Kilo kaybı
- Saç dökülmesi
- Ağrıyan eklemler
Üçüncül Frengi
Bel soğukluğunun üçüncü aşaması gizli aşama olarak da adlandırılır. Birincil ve ikincil semptomlar kaybolur ve bu aşamada herhangi bir semptom olmayacaktır. Bununla birlikte, bakteriler vücutta kalır ve bu aşama, son frengi evresine geçmeden önce yıllarca sürebilir.
Son Frengi Evresi
Bel soğukluğu enfeksiyonunun son aşaması bu evredir. Mayo Clinic’e göre, frengi hastalığına yakalanıp tedavi olmayan kişilerin yaklaşık yüzde 15 ila 30’u bu aşamayı geçirir. Üçüncül frengi ilk evrenin ardından onlarca yıl sonra bile ortaya çıkabilir. Ayrıca hayati tehlike içeren bir evre olduğunu da belirtelim, bu tehlikelerden bazıları;
- Körlük
- Sağırlık
- Akıl hastalığı
- Hafıza kaybı
- Kemik erimesi
- Nörolojik bozukluklar
- Kalp hastalığı
- Beyin veya omurilik enfeksiyonları
Bel Soğukluğu Nasıl Anlaşılır, Belirtileri Nelerdir?
Eğer frengi olduğunuzdan şüpheleniyorsanız, vakit kaybetmeden doktorunuzla görüşmelisiniz. Çeşitli testler için bir kan örneği vermeniz ve ayrıca kapsamlı bir fizik muayeneden geçmeniz muhtemeldir. Bir yara söz konusuysa, doktorunuz bu yarada frengi bakterilerinin mevcut olup olmadığını belirlemek için yaradan bir örnek alabilir.
Doktorunuz üçüncül frengi nedeniyle sinir sistemi problemleriniz olduğundan şüphelenirse, lomber ponksiyon veya spinal tap gerekebilir. Bu işlem sırasında, omurilik sıvısı toplanır, böylece doktorunuz sifiliz bakterilerini test edebilir. Ayrıca hamileyseniz karnınızdaki bebeğe de bulaşma riski vardır.
Bel Soğukluğu (Frengi) Nasıl Geçer ve Tedavisi Nasıldır?
Birincil ve ikincil frengi evrelerindeyseniz, genelde doktorunuz penisilin enjektesiyle tedavi etmeyi deneyecektir. Penisilin en yaygın kullanılan antibiyotiklerden biridir ve genellikle bel soğukluğu tedavisinde etkilidir. Penisiline alerjisi olan kişiler muhtemelen aşağıdaki gibi farklı bir antibiyotik ile tedavi edilir:
- Doksisiklin
- Azitromisin
- Seftriakson
Tedavi sırasında, vücudunuzdaki tüm yaralar iyileşene ve doktorunuz cinsel ilişkiye devam etmenin güvenli olduğunu söyleyene kadar cinsel temastan kaçındığınızdan emin olun. Cinsel olarak aktifseniz, eşiniz de tedavi edilmelidir. Siz ve eşiniz tedaviyi tamamlayana kadar cinsel aktiviteye devam etmemeniz önerilir. Ayrıca bu tedavi evreleri erkeklerde ve kadınlarda genelde aynıdır.
“Bel soğukluğu kendiliğinden geçer mi?” sorusu da çok merak edilen bir soru, kendiliğinden geçmesi olasıdır ancak ilk aşamadan itibaren tedavi görmeniz önerilir. Tedavi olmamanız durumunda az da olsa hayati bir riskle karşı karşıya olabilirsiniz.
Bel Soğukluğu Nasıl Önlenir?
Sifilizi önlemenin en iyi yolu korunmasız cinsel ilişkiden kaçınmaktır, yani cinsel ilişki sırasında prezervatif kullanmak önerilir. Buna ek olarak, şunları da bilmek isteyebilirsiniz;
- Oral seks sırasında bir diş Barajı (kare bir lateks parçası) veya prezervatif kullanın.
- Seks oyuncaklarını paylaşmaktan kaçının.
- CYBE (cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar) taraması yaptırın.
- Frengi ayrıca ortak iğneler yoluyla da bulaşabilir. Enjekte edilen ilaçların iğnesini kimseyle paylaşmayın.
Hamile Anneler ve Yenidoğanlar
Frengi hastalığına yakalanan kadınlarda, düşük yapma veya erken doğum riskiyle olabilir. Ayrıca enfeksiyon karnınızdaki fetüse de bulaşabilir, bu konjenital sifiliz olarak bilinir.
Konjenital sifilis hayatı tehdit edici olabilir ve bu şekilde doğan bebekler de aşağıdakilere sahip olabilir:
- Zihinsel bozukluklar
- Yavaş gelişim
- Cilt döküntüleri
- Ateş
- Şişmiş karaciğer veya dalak
- Anemi
- Sarılık
- Bulaşıcı yaralar
HIV (AIDS)
Frengi ile HIV arasında önemli bir bağlantı vardır, frenginin neden olduğu yaralar HIV’in vücuda girmesini kolaylaştırır.
AIDS’li kişilerin, AIDS olmayanlara göre farklı bel soğukluğu semptomları yaşayabileceğini de belirtmeliyiz. Eğer HIV positifseniz, bel soğukluğu semptomlarını nasıl tanıyacağınız konusunda doktorunuzla konuşun.
Bel Soğukluğu Testi Ne Zaman Yaptırılmalı?
Frenginin ilk aşaması siz hiç fark etmeden geçebilir, ancak ikinci aşamadaki semptomlar birçok farklı hastalıkla aynı olduğu için tespiti biraz zorlaşır. Semptom göstermemenize rağmen aşağıdakilerden birini yapıyorsanız, düzenli şekilde test yaptırmanız faydanıza olacaktır;
- Frengi geçirmiş olabilecek biriyle prezervatifsiz seks yaptıysanız
- Hamile iseniz
- Seks işçisi iseniz
- Korunmasız seks yapıyorsanız
Testiniz pozitif çıkarsa, hastalık tamamen geçene kadar tedaviyi devam ettirmek çok önemlidir. Semptomlar ortadan kalksa bile, ilacınızı ve antibiyotiklerinizi bitirdiğinizden emin olun. Ayrıca doktorunuzun onayı olana kadar tüm cinsel aktivitelerden kaçının. Ayrıca HIV testi yaptırmayı da ihmal etmeyin.
