Türkiye-Suriye sınırında kilometrelerce uzunluğa ulaşan TIR kuyrukları oluşurken, İdlib ve Halep bölgelerinde Türkiye’den mal tedarik eden tüccar ve esnaf, yeni uygulamayı protesto amacıyla kepenk kapattı. Suriye geçici hükümetinin 11 Ocak itibarıyla sınır kapılarındaki gümrük vergilerini eşitleme kararı, ticari ilişkilerde büyük bir krize neden oldu.
Gümrük Vergileri Eşitlenince Türkiye İhracatı Durdurma Noktasına Geldi
Suriye Kara ve Deniz Geçişleri İdaresi tarafından alınan karar doğrultusunda, geçmişte farklı gümrük oranlarının uygulandığı sınır kapılarında tek bir tarife düzenlemesine geçildi. Önceki dönemde, rejim güçlerinin kontrolündeki Ürdün, Irak ve Lübnan sınır kapılarında yüksek vergiler uygulanırken, Türkiye sınırındaki Bab el-Havva gibi geçiş noktalarında daha düşük vergiler geçerliydi. Ancak geçici hükümetin kararı sonrası, Türkiye’den ithal edilen mallara yüzde 300’e varan oranlarda vergi artışı yapılırken, rejim bölgelerine uygulanan gümrük oranlarında yüzde 60’a kadar düşüş sağlandı.
Karar sonrasında Türkiye’den Suriye’ye yapılan ihracat neredeyse tamamen durdu. Güneydoğu Anadolu Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Celal Kadooğlu, alınan kararın hem ihracatçılar hem de ithalatçılar için ciddi sıkıntılar yarattığını belirterek, “Kriz derinleşmeden çözümü için ilgili bakanlıklarımızla sürekli temaslarımızı sürdürüyoruz. Bu karar Suriyeli vatandaşların derin bir enflasyonla karşılaşması ve alım güçlerinin tamamen sıfırlanması anlamına da gelir” dedi.
Kadooğlu, Türkiye’den Suriye’ye 2024 yılı itibarıyla aylık ortalama 30 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirdiklerini ancak bu süreçte nakliyecilerin ve tüccarların sınırda beklediğini ifade ederek, diplomatik girişimlerin bir an önce sonuç vermesi gerektiğini vurguladı.
Suriye’nin kuzeyinde özellikle İdlib ve Halep bölgelerinde, ticari faaliyetleri Türkiye’den ithalata dayanan esnaf ve tüccar, uygulamayı protesto amacıyla kepenk kapattı. Yeni gümrük düzenlemesinin hem mevcut stok yönetimini hem de piyasa talebini karşılama kapasitesini olumsuz etkilediği belirtiliyor. Bazı tüccarların, eski gümrük tarifesi üzerinden yapılan sözleşmeler nedeniyle zarara uğradıkları ifade edildi. Protestolarda, esnaf ve tüccar, Şam yönetimi ile geçici hükümete tepkilerini dile getirdi.
Güneydoğu Anadolu İhracatçı Birlikleri (GAİB) Koordinatör Başkanı Fikret Kileci, durumun çözümü için Türkiye’nin ilgili bakanlıklarının Suriyeli muhataplarla görüşmeler yürüttüğünü belirtti. Kileci, “Şu anda ihracatımız durdu, 3-4 gündür bu karar ile uğraşıyoruz. Bu karar, Suriye’nin yeni yapılanmasındaki karışıklıktan dolayı çıktı. Alınan karara sahip çıkan biri de yok. Ancak biz kararın yeniden gözden geçirelerek düzeleceğini düşünüyoruz. Bakanlığımız süreci yakından takip ediyor. Gerekli görüşmeler de yapılacak. Vergi 0 olmayacaktır ama makul bir seviyeye gelecektir. Görüşmeler neticesinde ihracatımızı olumsuz etkilemeyecek bir karar çıkacağını düşünüyoruz.” açıklamasında bulundu.
