Bursa’nın yöresel yemekleri nelerdir ? Bursa’nın kültürel mirasında hangi yemekler yer alır ? Etli kerevizden, Kemalpaşa tatlısına, Pideli köftesinden süt helvasına.
Türk Mutfak kültürü denildiğinde, Türklerin 10. ve 11. y.y’a dayanan Orta Asya’dan günümüze değin süren tarihsel bir süreci görebilmekteyiz. Asya ve Anadolu topraklarının sunmuş olduğu ürünlerin çeşitliliği, tarihsel süreç boyunca diğer kültürlerle yaşanan etkileşim, Selçuklu ve Osmanlı saraylarında yeni gelişen tatların varlığı, Mezopotamya’dan kaynaklanan Anadolu mutfağının varlığı gibi etkenler Türk mutfağının renkliliğini ve çeşit zenginliğini sağlayan unsurlardır. Göçebe kültüründen, Anadolu, Selçuklu ve Osmanlı geçmişine dayanan Türk Mutfak kültürü, günümüze kadar çok gelişmiş ve olgunlaşmış durumdadır.
Türkiye’nin en kalabalık 4. şehri olan Bursa kendine has yemekleriyle Dünya’ya nam salmış Osmanlı’nın ilk başkenti olan bir şehirdir. Peki Bursa hangi yemekleriyle meşhur ?
Genellikle düğün ve törenlerde ikram edilen düğün helvası, 'Bursa helvası' ve 'süt helvası' isimleriyle de bilinir. Özellikle iftar sofralarının vazgeçilmez tatlısıdır.
Gerekli Malzemeler: 500 gr un 250 gr tereyağı 2.5 litre süt 1 kg toz şeker Yarım çay bardağı çam fıstığı
Nasıl Yapılır:
Tereyağını büyük bir tencerede eritip unu ekleyin. Un kokusu gidene kadar hiç ara vermeden kavurun. Çam fıstıklarının yarısından fazlasını ekleyip unun rengi kahverengiye dönmeye başladığı zaman şeker ve sütü yavaşça ilave edin. Tatlının kıvamı koyulaşıncaya kadar karıştırarak pişirin. Tatlıyı kaselere paylaştırın. Kalan çam fıstıklarını kavurun ve tatlının üzerine serpip servis yapın.
Yörenin en sevilen tatlılarından biri olan kestane şekeri, genellikle hediyelik olarak satılır. Siz de bu lezzeti mutfağınıza taşımak istiyorsanız, alışveriş listenize kestane, şeker ve vanilya eklemeyi unutmayın.
Gerekli Malzemeler: 500 gr iri kestane 2.5 su bardağı toz şeker 2.5 su bardağı su 1 tatlı kaşığı vanilya
Nasıl Yapılır:
Kestanelerin dış kabuklarını bir bıçak yardımıyla keserek soyun. Soyulmuş kestaneleri su dolu tencereye alıp ince kabukları yumuşayıncaya kadar kısık ateşte bekletin. Kestaneleri sudan alıp ılınınca ince kabuklarını soyun. Toz şekeri başka bir tencereye alıp üzerine su ilave edin. Orta ateşte şeker eriyinceye kadar kaynatıp kestaneleri ilave edin. Kaynatmadan kısık ateşte yaklaşık 2 saat pişirin. Tencereyi ateşten alıp 1 gün kadar bekletin. Tencereyi kısık ateşe alıp 10 dakika kadar tutun ve üzerine vanilya serpin. Kestaneleri şerbetin içinden alıp küçük kağıt kalıplara yerleştirin. Soğuk olarak servis yapın.
Şerbetli tatlılar arasında çok sevilen kemalpaşa tatlısı, ismini yörede bulunan Kemalpaşa ilçesinden almıştır. Bursa'ya gidildiğinde mutlaka denenmesi gereken tatlardan biridir.
Gerekli Malzemeler: 2 su bardağı toz şeker 2 su bardağı su 2 tatlı kaşığı limon suyu
Nasıl Yapılır:
Şerbeti hazırlamak için su ve şekeri tencereye alıp kaynatın. Limon suyunu ekleyip 1-2 taşım daha kaynatın. Ocaktan alıp soğumaya bırakın. Tuzsuz taze beyaz peyniri rendeleyin. 2 kaşık unu daha sonra kullanmak üzere ayırın, kalan unu elekten geçirerek geniş bir tepsiye alın. Ortasını havuç şeklinde açıp yumurta ve karbonat ekleyin. Oda ısısında yumuşatılmış 4 yemek kaşığı margarin ve peyniri ekleyip 3-4 dakika yoğurun. Hamuru 18 parçaya bölüp ayırdığınız una hafifçe bulayarak elinizde yuvarlayın. Hamur toplarını yağlanmış fırın tepsisine aralıklı olarak dizin. Önceden ısıtılmış 180 derecedeki fırında pembeleşinceye kadar 20-25 dakika pişirin. Pişen hamurları ılık şerbete atıp yumuşayıncaya kadar yaklaşık 15 dakika kaynatın. Kevgirle alıp servis tabağına dizin. Soğuyunca rendelenmiş hindistan cevizi ile süsleyebilirsiniz.
4.Süt Helvası
Osmanlı mutfağından günümüze kadar ulaşan süt helvası, görünümü ile kazandibini andırır. Bursa'nın meşhur lezzetlerinden biri olan süt helvası hafifliği ile çok sevilen tatlılardan biridir. Ortalama 30 dakikada hazırlanır.
Gerekli Malzemeler: 2 yemek kaşığı tereyağı Yarım su bardağı un 2.5 su bardağı süt 3⁄4 su bardağı toz şeker 1 paket vanilya Süt helvası
Nasıl Yapılır: Tereyağını bir tencereye alıp eritin ve üzerine unu ekleyip 2-3 dakika kavurun.Sütü yavaşça ekleyip sürekli karıştırın.Sütü yavaşça ekleyip sürekli karıştırın.Karışımı borcama aldıktan sonra, önceden ısıtılmış 200 dereceli fırında üzeri kızarana kadar pişirin.
5. Cantık
Tatar mutfağının bir lezzeti olan cantık, Bursa'da da ilgi gören bir yemektir. Yumuşacık dokusu ve lezzetiyle en kalabalık sofralarda yerini alır. Tatar mutfağında kapalı bir şekilde sunulsa da, Bursa'da kıymalı harç hamurun üstüne eklenir.
Gerekli Malzemeler: 1 su bardağı ılık su 1 yemek kaşığı toz kuru maya 1 su bardağı yoğurt 2 yemek kaşığı zeytinyağı 1 çay kaşığı tuz Aldığı kadar un
Nasıl Yapılır: Su ve mayayı bir yoğurma kabına alarak maya eriyene kadar karıştırın. Yoğurt, zeytinyağı ve tuzu ilave edin. Unu azar azar ilave ederek yumuşak kıvamlı bir hamur olacak şekilde yoğurun. Hamurun üzerini nemli bir bezle örterek 50 dakika mayalandırın. İç harcı için soğan ve patatesi rendeleyip bir kaseye alın. Kıyma, tuz ve karabiberi ilave edip iyice karıştırın. Elinizi Ayçiçek yağına batırarak mayalanan hamurdan ceviz büyüklüğünde parçalar koparıp elinizle 10 cm çapında açın. Hazırladığınız kıymalı harçtan içine koyup bohça gibi kapatın. Hamurları yağlı kağıt serili bir fırın kabına alın. Üzerine eritilmiş tereyağını sıcakken dökün. Hamurları 20 dakika tepside bekletin. Önceden ısıtılmış 200 derece fırında üzeri kızarana kadar 35-40 dakika pişirin. Sıcak servis yapın.
6. Pideli Köfte
Pideli köfteyi diğer yemeklerden ayıran en önemli özellik, köftesinin kuru olmamasıdır. Şehrin en sevilen lezzetleri arasında yer alan pideli köfte tereyağlı sos ile birlikte sunulur.
Gerekli Malzemeler: 500 gr kuzu kıyma 1 tatlı kaşığı acı sos 4 pide Domates Salatalık Taze nane yapraklar Tuz Karabiber
Nasıl Yapılır:
Sekiz tahta şişi 10 dakika soğuk suda bekletin. Kıymayı yoğurma kabına alın. Acı sos, tuz ve karabiber ekleyip yoğurun. Köfte harcını 8 eşit parçaya ayırın. Sosis şekli vererek şişelere geçirin. Izgarada çevirerek pişirin. Pideleri cep şeklinde kesin. Domates ve salatalıkları dilimleyin. Pidelerin içine tahta şişlerden çıkardığınız köfteleri, domates ve salatalık dilimlerini paylaştırın. Nane yapraklarıyla süsleyip servis yapın.
Türk mutfağının en lezzetli kebap çeşitleri arasında kendine yer bulan Bursa kebabı, görünümü ile iskendere benzetilir. Fakat enfes tadı ile farkını ortaya koymuştur.
750 g kuzu külbastı 1 yemek kaşığı zeytinyağı 1 yemek kaşığı limon suyu 5 diş sarımsak Yarım çay bardağı sıcak su 1 tatlı kaşığı kekik Tuz Karabiber
Sos İçin: 30 g tereyağı 1 su bardağı sıcak su 4 yemek kaşığı domates salçası 2 yemek kaşığı biber salçası 500 g yoğurt
Pide Hamuru İçin: 1 yumurta 40 g yaş maya 1 su bardağı ılık su 3 su bardağı un 1 çay kaşığı tozşeker 1 yemek kaşığı zeytinyağı 1 tutam tuz
Nasıl Yapılır:
Pide için, yumurta sarısını akından ayırın. Mayayı ılık suda eritin ve kabarana kadar bekletin. Unu hamur yoğurma kabına eleyip ortasını havuz gibi açın. Mayalı su, yumurta akı, şeker, zeytinyağı ve tuzu ekleyip yoğurun. Üzerini nemli bezle örtüp kabarana kadar bekletin. Hamuru 4 eşit parçaya ayırın. Parçaları unlanmış zemine alıp oklava ile açarak pide şekli verin. Hamurları yağlanmış fırın tepsisine yerleştirip üzerlerine fırça ile yumurta sarısı sürün. Önceden ısıtılmış 180 derece fırında kızarana kadar pişirin. Etleri ince şerit şeklinde kesip zeytinyağında kızartın. Limon suyu ve ezilmiş sarımsağı ekleyin ve et suyunu çekene kadar soteleyin. Sıcak su ve karabiberi ekleyip tavanın kapağını kapatın. Etler iyice yumuşayana kadar pişirin. Kekik ve tuzu ekleyip ocaktan alın. Sos için tereyağını tavada eritin. Sıcak su, domates salçası ve biber salçasını lave edip kısık ateşte 5 dakika pişirin. Yoğurdu ayrı bir kapta çırpın. Pideleri kare parçalara kesip servis tabaklarına alın. Üzerlerine sosu gezdirin. Eti paylaştırıp üzerine yoğurdu gezdirin. Fırında hafif közlediğiniz sivri biber ve domates ile süsleyip servis yapın.
8. Etli Kereviz
Etli kereviz yemeği de Bursa ile özdeşleşen yemekler arasında yer alır. Bol malzemesi, düşük kalorisi ve şık sunumuyla gönülleri fetheden bir yemektir.
Malzemeler: 2 kereviz 1 soğan Yarım limonun suyu 3 su bardağı su 200 gr kuşbaşı et 2 havuç 2 patates 20 gr tereyağı 1 yemek kaşığı un 1 yumurtanın sarısı Tuz Karabiber
Nasıl Yapılır: Kerevizlerin ve patateslerin kabuklarını soyup küp şeklinde doğrayın. Havuçları yuvarlak doğrayın. Soğanı yemeklik doğrayıp tereyağı ve et ile birlikte tencereye alın. Üzerine su ekleyip kapağı kapalı olarak 30 dakika pişirin. Sebzeleri ekleyin. Unu bir miktar yemeğin suyu ile karıştırıp ekleyin ve kısık ateşte sebzeler yumuşayıncaya kadar pişirin. Tuz ve karabiber ile tatlandırın. Bir kasede yumurta sarısını çırpın. Yemeğin suyundan bir kepçe üzerine alarak karıştırın. Yavaş yavaş yemeğe ekleyin ve 5 dakika daha pişirin. Servis tabağına alarak üzerini ince kıyılmış kereviz yaprağı ile süsleyerek sıcak servis yapın.
9. İnegöl Köfte
Bursa ile özdeşleştirilen inegöl köfte, en sevilen köfte çeşitleri arasında yer alır. Genellikle ızgarada ya da fırında pişirilir. Balkan ülkelerinde de oldukça önemli bir yere sahiptir. Malzemeleriniz hazırsa, nefis inegöl köfte nasıl yapılır birlikte görelim.
Gerekli Malzemeler: 1 kg yağsız kıyma 150 gr böbrek yağı 2 soğan 2 çay kaşığı karbonat 2 yemek kaşığı süt tozu 1 yumurta sarısı Tuz
Nasıl Yapılır: Kıyma ve böbrek yağını kıyma makinesinde iki kere çekin. Geniş bir kaba alıp rendelenmiş soğanları ekleyin. Karbonat, yumurta sarısı ve süt tozunu ilave edin. Tuz ekleyip yoğurun. Harcı tekrar kıyma makinesinden geçirin. Üzerini streç folyoyla kapatıp 1 gün boyunca buzdolabında bekletin. Parmak şeklinde köfteler hazırlayıp ızgarada veya fırında pişirin. Sıcak servis yapın.
10. İskender Kebap
Lezzeti, şık sunumu ve nefis sosu ile her zevke hitap eden iskender, Bursa'nın en meşhur yemeğidir.
Gerekli Malzemeler: 400 g dana tranç 2 yemek kaşığı zeytinyağı 2 yemek kaşığı tereyağ Tuz Karabiber
Nasıl Yapılır:
Dana bonfile etini streç filme sarıp dondurucuya alın. Yaklaşık 1-1,5 saat buzlukta bekletin. Bıçakla ince dilimler kesebileceğiniz sertliğe geldiğinde eti buzluktan çıkarın. Malzemeleri tezgahın üzerine alın.Keskin bir bıçak yardımıyla ince yaprak şeklinde dilimler kesin. Yapışmaz yüzeyli bir tencereye etleri alın ve suyunu salıp tekrar çekene kadar karıştırmadan kapağı kapalı olarak pişirin. Zeytinyağı ve tereyağını da tencereye ilave edip kızartın. Tuz ve karabiber ile tatlandırıp ocaktan alın.Sosu için zeytinyağı ve tereyağını bir sos tenceresine alıp ısıtın. Domates püresi ve sıcak suyu ekleyip kaynamaya bırakın. Kaynamaya başladığında tuzunu ilave edip karıştırın ve ocaktan alın.Yapışmaz yüzeyli bir tavada tereyağını eritin. Pideleri küp küp doğrayıp tavaya ekleyin ve hafif pembeleşene kadar kızartın. yağını bir tavada ısıtın. Biberleri ve dörde böldüğünüz domatesleri yağda kızartıp hazırlayın.Servis tabağına önce hafif kızarttığınız pideleri yayın. Üzerine domates sosu gezdirin ve kızarttığınız etleri yerleştirin. Tereyağını eritip etlerin üzerine gezdirin.
Bursa'nın yöresel lezzetleri arasında yer alan Muradiye çorbası, tavuk eti ve yoğurt ile hazırlanır. Yöre halkı tarafından çok sevilen muradiye çorbası, kabak ve havuç gibi sebzelerle zenginleştirilir.
Gerekli Malzemeler:
Yarım parça tavuk göğüs eti 1 kabak 1 havuç 2 yemek kaşığı arpa şehriye 4 yemek kaşığı yoğurt 2 yemek kaşığı un 30 gr tereyağı 1 çay kaşığı tuz 5 su bardağı su 1 çay kaşığı karabiber
Nasıl Yapılır: Tavuk göğüs etini küçük küpler şeklinde doğrayın. 15 gr tereyağı ile birlikte tencereye alıp kavurun. Kabak ve havucu minik küpler şeklinde doğrayın ve tavuk etine ilave edin. 5 su bardağı su ve arpa şehriyeyi ekleyip kısık ateşte pişirin. Yoğurt ve unu bir kasede iyice çırpın. Yoğurdun kesilmemesi için çorba suyundan yavaşça ekleyerek çırpmaya devam edin. Daha sonra bu karışımı yavaşça çorbaya ekleyin. Tuz ve karabiber ile tatlandırıp 15 dakika daha pişirin. Üzerine kızdırılmış tereyağı gezdirip servis yapın.
