I. Dünya Savaşı sırasında 1915-1916 yılları arasında Gelibolu Yarımadası'nda Osmanlı İmparatorluğu ile İtilaf Devletleri arasında yapılan Çanakkale Savaşında çarpışarak şahadete erenler arasında 394 İnegöllü şehidin olduğu öğrenildi.
İnegöl tarihinin canlandırıldığı İnegöl Kent Müzesi tarih ekibi, Çanakkale de şehit olan İnegöllüleri tespit ettiler.
Yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi; "3 Kasım -9 Ocak 1916 tarihleri arasında gerçekleşen Çanakkale Muharebelerinin en çarpıcı izlerinin görülebileceği Tarihi Alan adeta bir Açık Hava Müzesi niteliğindedir. Tarihi Alan içerisinde İnegöllü şehitlerimizin isimleri 11 şehitlikte yer almaktadır. Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı ile ortak yürüttüğümüz saha araştırmaları sonucunda 11 şehitliği ziyaret ederek tespit ettiğimiz 163 İnegöllü şehidimizin fotoğraflanmasını ve kayıt altına alma işlemlerini tamamladık. Kent Müzesi olarak, Milli Savunma Bakanlığı Arşiv ve Askerî Tarih Daire Başkanlığı ve Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı ile ortaklaşa yürüttüğümüz çalışma sonucunda Çanakkale Cephesinde yer alarak şehit olan İnegöllü asker sayısının 394 olduğunu belirledik. Bu konuda çalışmalarımız aralıksız devam ediyor. İnegöllü hemşerilerimizden yakını Çanakkale Şehidi olanlardan geride kalan bir anı, materyal, belge vb. olanların İnegöl Kent Müzemize müracaat etmesini bekliyoruz."
67 KÖYDEN ŞEHİT
İnegöl ilçesinde Milli Savunma Bakanlığı’nın açıklamış olduğu şehitler listesinde doğum yerleri bilinen 226 şehit vardır. Bunlar 67 köye aittir. Bu köyler ve şehit sayıları şöyledir:
Akbaşlar köyü 2, Akhisar köyü 15, Akıncılar köyü 5, Alanyurt köyü 5, Alibey köyü 6, Aşağıballık köyü 2, Bahariye köyü 1, Bahçekaya köyü 1, Bilal köyü 1, Çavuşköy 1, Çayyaka köyü 4, Çeltikçi köyü 5, Çitli köyü 5, Deydinler köyü 6, Dipsizgöl köyü 2, Doğanyurdu köyü 1, Edebey köyü 1, Esenköy 3, Eskikaracakaya köyü 1, Fevziye köyü 2, Fındıklı köyü 1,Gedikpınar köyü 2, Gülbahçe köyü 2, Gündüzlü köyü 5, Güneykestane köyü 1, Güzelyurt köyü 1, Hacıkara köyü 1, Halhalca köyü 2, Hamamlı köyü 2, Hamidiye köyü 9, Hamzabey köyü 15, Hasanpaşa köyü 2, Hayriye köyü 6, Hilmiye köyü 1, Hocaköy 3, İclaliye köyü 2, İhsaniye köyü 3, İnayet köyü 3, İlçe merkezi 1, İsaören köyü 7, Karalar köyü 4, Kayapınar köyü 2, Kestanealan köyü 4, Kıran köyü 3, Kocakonak köyü 1, Kozluca köyü 1, Kulaca köyü 3, Kurşunlu köyü 4, Lütfiye köyü 3, Maden köyü 1, Mezit köyü 5, Olukman köyü 5, Ortaköy 8, Osmaniye köyü 2, Soğukdere köyü 2, Sultaniye köyü 2, Süle köyü 1, Sülüklü köyü 2, Süprüntü köyü 1, Şehitler köyü 14, Şipali köyü 1, Tahtaköprü 1, Tekkeköy 2, Tokuş köyü 2, Turgutalp köyü 3, Tüfekçikonak köyü 2, Yeniceköy 5, Yukarıballık köyü 4 şehittir. Birde doğum yerleri belli olmayan 206 şehit vardır ki bunlardan dolayı İnegöl’ün bütün köyleri şehit vermiştir.
İnegöl’den Çanakkale de şehit olanların geneli Çanakkale Savaşı’nın ilk yılında 1915 yılında şehit olduklarını görmekteyiz. Bunlardan üçte biri Arıburnu ve Seddülbahir savaşlarında şehit olmuştur. Milli Savunma Bakanlığının açıkladığı şehitler sadece 1915 yılına ait olanlardır. Bu yıldan sonra da şehit olanlar vardır.
İnegöl İlçesinin en çok şehit veren köylerinden biri de Şehitler (Doma) köyü halkıdır. Bu köy 14 (bilinen) şehit vermiştir. Aynı zamanda Kurtuluş Savaşında da İnegöl’de en çok şehidi veren köy olmuştur. Yunanlıların iki defa yaktıkları bu köyden 133 kişiyi şehit etmişlerdir. Köy halkı bu kahramanlıklardan sonra köyün ismini değiştirerek köye “Şehitler” adını vermiştir.
78’İ HASTANEDE ŞEHİT OLDU
Çanakkale şehitlerinin çok olmasında en büyük etkilerden biri de yetersiz sağlık hizmetleridir. Düşman saldırısına karşı cephe gerisinde hastaneler oluşturulmuştur. Çanakkale ve Bandırma hastanelerinin düşmanlar tarafından bombalanması üzerine hastaneler İstanbul’a taşınmıştır. Özellikle İstanbul da tren garları ve mektepler hastane olarak hizmet vermiştir. İnegöl şehitlerinden 78 tanesi de bu hastanelere yaralı olarak getirilmiş sonra şehit olmuşlardır. Hastanelere yaralı olarak getirilenlerin büyük çoğunluğu İstanbul hastanelerinde şehit olmuştur. Özellikle Haydarpaşa, Gümüşsuyu hastanelerinde. İnegöl’den Çanakkale’de şehit olanların 20 yaşının üzerinde olması ve ortalamanın 25-26 yaş olmasından dolayı bunların birçoğu şehit olurken evli ve çocuk sahibidir.
