Didymium, nadir toprak elementleri olan praseodim (praseodymium), neodim (neodymium) ve bazen diğer nadir toprak elementlerinin bir karışımı gibi formlarda oluşur. Bu terim, -ium ile biten, ikiz anlamına gelen Yunanca didumus kelimesinden gelir. Kelime bir element adı gibi geliyor çünkü bir zamanlar didymium bir unsur olarak kabul edildi ve ilk düzenlenen periyodik tablolarda yeri bile vardı.
Tarihçesi ve Özellikleri
İsveçli kimyacı Carl Mosander (1797-1858), 1843’te Jons Jakob Berzelius tarafından sağlanan bir ceria (cerite) örneğinden didymiumu keşfetti. Mosander, bunun basit bir element olduğuna inanıyordu, çünkü o zamanlar nadir toprakları ayırmak çok zordu. Didymium elementinin atom numarası 95’ti, “Di” sembolüyle bilindi ve elementin iki değerlikli olduğu inancına dayanan bir atom ağırlığı vardı. Aslında, bu nadir toprak elementleri üç değerliklidir. bu nedenle Mendeleev’in düşündüğü değer, gerçek atom ağırlığının sadece %67’si kadardı. Didymium o dönemler Ceria tuzlarına pembe bir renk vermesiyle biliniyordu.
Per Teodor Cleve, 1874’te didymiumun en az iki elementten oluştuğunu kesinleştirdi. 1879’da, Lecoq de Boisbaudran, didymium içeren bir örnekten samaryumu izole etti ve 1885’te kalan iki elementi ayırmak için Carl Auer von Welsbach’ı yetkilendirdi. Welsbach bu iki elementi praseodidmium (yeşil didimyum) ve neodidmium (yeni didimyum) olarak adlandırdı. İsimlerin “di” kısmı kaldırıldı ve bu elementler praseodim ve neodim olarak bilinmeye başladı.
Didymium minerali halihazırda cam üfleme makinesinin gözlükleri için kullanıldığından, didimyum adı kalıcı olmuştur. Didymiumun kimyasal bileşeni ise sabit değildir, ayrıca karışım sadece praseodim ve neodimyumun yanı sıra başka nadir toprak elementleri ile de sağlanabilir. Amerika Birleşik Devletleri’nde “didimyum”, seryumun mineral monazitten çıkarılmasından sonra kalan malzemedir. Bu bileşim, daha az miktarda samaryum ve gadolinyum içeren yaklaşık %46 lantan, %34 neodimyum ve %11 gadolinyum içerir. Neodim ve praseodim oranı değişirken, didimyum genellikle praseodimden yaklaşık üç kat daha fazla neodim içerir. Bu nedenle 60. element neodim olarak adlandırılır.
Didymium’un Kullanım Alanları
Didymium’u hiç duymamış olmanıza rağmen, onunla karşılaşmış olmanız muhtemeldir:
- Didymium ve nadir toprak oksitleri camı renklendirmek için kullanılır. Cam, demircilik ve cam üfleme de kullanılan emniyet camları için önemli bir yere sahiptir. Koyu renkli kaynakçı camlarının aksine, didymium cam, 589 nm civarında sarı ışığı seçici olarak filtreleyerek katarakt riskini ve göz sağlığını korurken, diğer olası hasarları da engeller.
- Didymium ayrıca fotografik filtrelerde optik bant durdurma filterları olarak kullanılır. Spektrumun turuncu kısmını ön plana atarak sonbahar manzarası fotoğrafları oluşturmak için birebirdir.
- 1: 1 oranında neodimyum ve praseodimyum, 1920’lerde Leo Moser tarafından tasarlanan ve ışığa bağlı olarak rengi kehribardan kırmızıya ve yeşile değiştiren bir cam rengi olan “Heliolite” camı yapmak için kullanılabilir. Bir “Alexandrit” rengi de nadir toprak elementlerine dayanır ve alexandrite değerli taşlara benzer renk değişiklikleri gösterir.
- Didymium ayrıca bir spektroskopi kalibrasyon materyali olarak ve petrol katalizörlerinin üretiminde kullanılır.
- Ayrıca, I. Dünya Savaşı’nda Mors Alfabesiyle atılan mesajları savaş alanlarında iletmek için didymium camın kullanıldığına dair raporlar var.
