Bunlar zayıflatacakları ya da en azından zayıflamanızı kolaylaştıracakları iddiasıyla piyasaya sürülüyor.
Genel olarak aşağıdaki etkileri ile zayıflamanıza destek olurlar.
- İştahı bastırmak: Tokluk hissinizi arttırarak daha az kalori almanızı sağlıyorlar.
- Emilimini azaltmak: Yağ gibi bazı besinlerin emilimini azaltarak daha az kalori almanızı sağlıyorlar
- Yağ yakımını hızlandırmak: Daha fazla kalori yakmanızı sağlıyorlar.
Aşağıda en popüler 12 zayıflama hapı ve gıda takviyesini değerlendirdik.
1. Kamboçya Yeşil Ağacı (Garcinia Cambogia) Özü
Garcinia Cambogia, 2012 yılında Dr. Mehmet Öz’ün televizyon programına konu olduktan sonra dünya çapında popülerleşmiştir.
Ağacın meyvesi, balkabağı şeklinde küçük, yeşil bir meyvedir.
Meyvenin kabuğu hidroksisitrik asit (HCA) içerir. Kamboçya yeşil ağacı özündeki aktif madde budur ve piyasaya zayıflama hapı olarak bulabileceğiniz ürünlerde bu madde bulunur.
Nasıl etki yapar: Bazı hayvan deneyleri, vücutta yağ üretimini sağlayan bir enzimi engellediğini ve serotonin seviyesini arttırdığını göstermektedir.
Ne kadar etkilidir: 130 katılımcı üzerinde yapılan bir araştırma, deney grubuna Kamboçya yeşil ağaç özü, kontrol grubuna ise plasebo verilmiştir. Zayıflama ya da vücut yağ oranı bakımından gruplar arasında bir fark olmadığı görülmüştür.
2011 yılında yapılan bir araştırma, Kamboçya yeşil ağaç özü üzerine yapılan 12 araştırmanın verilerini karşılaştırmış, birkaç hafta boyunca kullanıldığında, bu ilacın ortalama 0,88 kg zayıflattığını saptamıştır.
Yan etkileri: Herhangi ciddi bir yan etkisi olduğu bildirilmemiştir, ama bazı hafif sindirim sorunlarına yol açtığı bilinmektedir.
SONUÇ
Kamboçya yeşil ağaç özü belki bir miktar zayıflamanıza yardımcı olabilir, ancak o kadar zayıf bir etkisi vardır ki zayıfladığınızı fark bile edemeyebilirsiniz.
2. Hydroxycut
Hydroxycut on yıldan uzun süredir piyasada ve zayıflatan gıda takviyeleri arasında tüm dünyada en popülerlerinden biridir.
Bu gıda takviyesinin bir kaç çeşidi var, ama en çok kullanılanı “Hydroxycut”.
Nasıl etki yapar: Zayıflattığı iddia edilen birkaç madde içerir. Bunlar arasında kafein ve birkaç bitkinin özlerini sayabiliriz.
Ne kadar etkilidir: Bir araştırma, üç ay boyunca kullanıldığında ortalama 9,5 kg verdirdiğini saptamıştır.
Yan etkileri: Kafeine karşı duyarlı isenız, kaygı, sinirlilik, seğirme ve titremeler, mide bulantısı, ishal gibi yan etkiler ortaya çıkabilir.
SONUÇ
Ne yazık ki bu gıda takviyesiyle ilgili sadece bir araştırma vardır ve elimizde Hydroxycut’ın uzun vadeli etkileri ile ilgili hiçbir veri yoktur. Bu konuda çıkarım yapabilmek için daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir.
3. Kafein
Kafein, dünyada en çok tüketilen psiko-aktif maddedir.
Kahvede, yeşil çayda ve bitter çikolatada bulunur. İşlenmiş gıda ve içeceklere katılır.
Kafeinin metabolizmayı hızlandırdırğı iyi bilinmektedir ve bu özelliği nedeniyle birçok ticari zayıflama ürününe katılır.
Nasıl etki yapar: Kısa süreli çalışmalar kafeinin metabolizmayı %3 ilâ %11 oranında hızlandırdığını ve yağ yakımını %29’a kadar arttırdığını göstermiştir.
Ne kadar etkilidir: Kafeinin bir miktar zayıflattığını gösteren bazı insan deneyleri vardır.
Yan etkileri: Yüksek miktarda kafein tüketmek bazı insanlarda kaygı, uykusuzluk, sinirlilik, seğirme ve titremeler, mide bulantısı, ishal gibi yan etkilere sebep olabilir. Ayrıca kafein bağımlılık yapar ve uyku kalitenizi aşağı çekebilir.
Kafein içeren bir hap ya da gıda takviyesi almaya hiç gerek yoktur. Kafein alabileceğiniz en iyi kaynaklar, anti-oksidan içeren ve sağlığa başka yararları da olan kahve ve yeşil çaydır.
SONUÇ
Kafein kısa vadede metabolizmayı hızlandırır ve yağ yakımını arttırır. Ne var ki ne kadar çok içerseniz etkilerine karşı toleransınız o kadar artar.
4. Orlistat (Alli)
Orlistat farmasötik bir ilaçtır. Alli markasıyla reçetesiz, XENICAL markasıyla reçeteli olarak eczanelerde satılır.
Nasıl etki yapar:Bu zayıflama hapı midede yağların parçalanmasını engeller, böylece yağlardan gelen kalori miktarınız azalır.
Ne kadar etkilidir: 11 çalışmanın verilerini değerlendiren bir araştırmaya göre orlistat, plaseboya nazaran 2,7 kg daha fazla zayıflatabilmektedir.
Diğer faydaları: Kan basıncını bir miktar düşürdüğü bilinmektedir. Bir araştırmaya göre tip 2 diyabete yakalanma riskini %37 oranında azaltmaktadır.
Yan etkileri: bu ilacın sindirim sistemi üzerinde birçok yan etki gösterdiği bilinmektedir. Dışkıyı sıvılaştırmakta ve yağlandırmakta, kontrol edilemeyen hızlı bağırsak hareketlerine neden olmaktadır. Ayrıca A, D, E ve K vitaminleri gibi yağda çözünen vitaminlerin yoksunluğuna yol açmaktadır.
Yan etkileri en aza indirmek için, orlistat kullanırken genellikle az yağlı bir beslenme rejimi takip edilmesi önerilmektedir.
Şunu vurgulamak gerekir ki bilimsel bir çalışmada, ilaç kullanmaksızın az karbonhidratlı bir rejim yapmanın, az yağlı rejim ile birlikte orlistat kullanmak kadar etkili olduğu gösterilmiştir.
SONUÇ
Alli ve XENICAL markalarıyla piyasaya sürülen orlistat, aldığınız yağların bir kısmının vücudunuz tarafından emilmesini engelleyerek kilo vermenizde yardımcı olur. Ne var ki bu ilacın birçok yan etkisi vardır ve bunlardan bazılar çok zararlıdır.
5. Ahududu Ketonu
Ahududu ketonu, ahududundan elde edilen bir maddedir. Ahududuna kokusunu bu madde verir.
Ahududu ketonunun sentetik bir varyantı zayıflatan gıda takviyesi olarak satılmaktadır.
Nasıl etki yapar: Farelerden alınan yağ hücrelerinde yağın parçalanmasını hızlandırdığı ve zayıflama ile bağlantısı olduğu düşünülen adiponektin adı verilen hormonu arttırdığı görülmüştür.
Ne kadar etkilidir: İnsanlar üzerinde ahududu ketonları ile ilgili bir deney henüz yapılmamıştır. Ancak fareler üzerinde yapılan bir deney büyük miktarlarının şişmanlamayı önlediğini göstermiştir.
Yan etkileri: Geğirdiğinizde çıkardığınız gazın ahududu gibi kokmasına neden olabilir.
SONUÇ
Ahududu ketonlarının insanların kilo vermesini sağlayacağına dair hiçbir kanıt yoktur. Ayrıca fareler üzerinde yapılan çalışmalar, ahududu ketonlarının ancak çok yüksek dozlarda işe yaradığını göstermektedir.
6. Yeşil Kahve Çekirdeği Özü
Yeşil kahve çekirdeği, kavrulmamış kahve çekirdeğidir.
Zayıflamaya yardımcı olduğu düşünülen iki madde, kafein ve klorojenik asit içerir.
Nasıl etki yapar: Kafein yağ yakımını arttırır ve klorojenik asit midede karbonhidratların parçalanmasını yavaşlatır.
Ne kadar etkilidir: İnsanlar üzerinde yapılan birkaç deney, yeşil kahve çekirdeği özünün zayıflattığını belgelemiştir.
Bu konuda yapılmış üç araştırmanın verilerini karşılaştıran bir çalışma, bu gıda takviyesinin plaseboya kıyasla 2,5 kg fazla zayıflattığını göstermiştir.
Diğer faydaları: Yeşil kahve çekirdeği özünün kan şekerini ve kan basıncını düşürdüğü bilinmektedir. Ayrıca anti-oksidanlarca zengindir.
Yan etkileri: Kafeinle aynı yan etkileri gösterebilir. Ayrıca klorojenik asit ishale neden olabilir. Bazı insanların yeşil kahve çekirdeği özüne alerjisi vardır.
SONUÇ
Yeşil kahve çekirdeği özü bir miktar kilo vermenizde yardımcı olabilir, ancak bu gıda takviyesi ile ilgili araştırmaların üretici firmalarca finanse edilmiş olduğunu aklınızdan çıkarmayın.
7. Glucomannan
Glucomannan, Konjac olarak bilinen bitkinin (Amorphophallus paeoniifolius) köklerinde bulunan bir tür liftir.
Nasıl etki yapar: Glucomannan, suyu emince jele dönüşür. Böylece midenizin dibine çöker, tokluk hissi verir ve daha az kalori almanızı sağlar.
Ne kadar etkilidir: İnsanlar üzerinde yapılan üç farklı araştırma, sağlıklı bir beslenme rejimiyle Glucomannan kullanmanın, 5 haftada 3.6-4.5 kg arasında zayıflattığını tespit etmiştir.
Diğer faydaları: Glucomannan bağırsaklardaki faydalı bakterileri besleyen bir liftir. Ayrıca kandaki şeker, kolesterol ve trigliserit seviyesini düşürür. Kabızlığa iyi geldiği de bilinmektedir.
Yan etkileri: şişkinlik ve mide gazı yapabilir. Gaitayı yumuşatabilir. Ayrıca birlikte alındığında, ağızdan alınan bazı ilaçların etkisini azaltabilir.
Glucomannan’ı yemeklerden yaklaşık yarım saat önce bir bardak suyla almanız önemlidir.
SONUÇ
Araştırmalar sağlıklı bir beslenme rejimiyle birlikte Glucomannan kullanmanın zayıflamanızda yardımcı olabileceğini göstermektedir. Ayrıca Glucomannan çeşitli sağlık göstergelerinde iyileşme de sağlar.
8. Meratrim
Meratrim görece yeni bir zayıflama hapıdır.
İçeriğinde iki farklı bitki özü bulunur ve bu maddeler yağ hücrelerinin metabolizmasını değiştirir.
Nasıl etki yapar: Yağ hücrelerinin çoğalmasını zorlaştırdığı, kan dolaşımından daha az yağ almalarını ve depolanmış yağlardan yakmalarını sağladığı iddia edilmiştir.
Ne kadar etkilidir: Şimdiye kadar Meratirim üzerinde sadece bir araştırma yapılmıştır. Obezitesi olan toplam 100 katılımcı 2000 kalorilik bir diyete alınmış ve bir gruba Meratrim, bir diğerine plasebo verilmiştir. Meratrim verilen grup 8 hafta içerisinde 5,2 kg vermiş, bu gruptaki katılımcıların bel çevrelerinde ortalama 11,9 cm incelme olmuştur. Ayrıca hayat kalitelerinin arttığı ve kanlarındaki şeker, kolesterol ve trigliserit seviyelerinin azaldığı gözlenmiştir.
Yan etkileri: Hiçbir yan etki bildirilmemiştir.
SONUÇ
Bir araştırma Meratrimin zayıflattığını ve sağlığa çeşitli yönlerden iyi geldiğini göstermektedir. Ne var ki bu araştırma hapı üreten firma tarafından finanse edilmiştir.
9. Yeşil Çay Özü
Yeşil çay özü pek çok gıda takviyesinde kullanılan bir maddedir.
Bunun nedeni birçok araştırmada yeşil çay özünün, yağ yakımı sürecini kolaylaştıran Epigallocatechin gallate ya da EGCG adı verilen kateşini içerdiğinin gösterilmesidir.
Nasıl etki yapar: yeşil çay özünün, yağ yakımını tetikleyen norepinephrine hormonunun aktivitesini arttırdığına inanılmaktadır.
Ne kadar etkilidir: insanlar üzerinde yapılan birçok araştırma, yeşil çay özünün özellikle karın yağlarının yakımını arttırdığını ve kilo vermekte yardımcı olduğunu göstermiştir. Ayrıca yeşil çayın faydalarını yeşil çay özü kullanarak da elde edebiliriz.
Yan etkileri: Yeşil çay özü genellikle yan etki göstermez. Ama kafein içerdiği için bu maddeye karşı hassas olan insanlarda kafeinin yan etkileri görülebilir.
SONUÇ
Yeşil çay özü yağ yakma sürecini hızlandırır ve karın yağlarınızı eritmenizde yardımcı olur.
10. Konjuge Linoleik Asit
Konjuge linoleik asit ya da CLA yıllardır kullanılan bir zayıflama ürünüdür.
Görece “daha sağlıklı” trans yağlardan biridir ve peynir ve tereyağ gibi bazı hayvansal ürünlerde doğal olarak bulunur.
Nasıl etki yapar: CLA iştahı bastırır, metabolizmayı hızlandırır ve vücut yağlarının yakımını tetikler.
Ne kadar etkilidir: 18 farklı araştırmanın verilerini karşılaştıran büyük bir araştırma, CLA’nın haftada ortalam 0,1 kg zayıflattığını ortaya koymuştur.
2012′ de yapılan başka bir araştırmaya göre, plaseboya nazaran 1,3 kg daha fazla zayıflatmaktadır.
Yan etkileri: CLA çeşitli sindirim sorunlarına yol açabilir ve uzun vadede karaciğer yağlanması, insülin duyarlılığı ve enflamasyon gibi daha ciddi etkiler gösterebilir.
SONUÇ
CLA zayıflatmada etkili bir gıda takviyesidir ama uzun vadede zararlı yan etkiler gösterebilir. Dolayısıyla bu takviyeyi kullanarak vereceğiniz kilolar riske girmeye değmez.
11. Forskolin
Forskolin nane ailesinden bir bitkinin özüdür. Kilo verdirdiği öne sürülmektedir.
Nasıl etki yapar: Hücre içinde bulunan ve yağ yakımını uyaran cAMP isimli bileşiğin miktarını arttırdığına inanılmaktadır.
Ne kadar etkilidir: Kilolu veya obez 30 erkek katılımcı üzerinde yapılan bir araştırma forskolinin, vücut ağırlığında değişiklik yaratmadan, vücut yağlarını azalttığı ve kas kitlesini arttırdığını saptamıştır.
Yan etkileri: Bu gıda takviyesinin yan etkilerine ve kullanım güvenliğine dair çok az veri vardır.
SONUÇ
Bu gıda takviyesi üzerinde yapılan iki araştırma, birbirleriyle çelişen veriler ortaya koymuştur. Daha fazla araştırma yapılana kadar bu gıda takviyesinden uzak durmanızı tavsiye ederim.
12. Acı Portakal (Sinefrin)
Acı portakal sinefrin adı verilen bir bileşik içerir.
Sinefrin, eskiden zayıflama ürünlerinde kullanılan efedrine benzer bir maddedir.
Ne var ki FDA (ABD Gıda ve İlaç İdaresi), yan etkileri nedeniyle efedrinin zayıflama ürünlerinde kullanılmasını yasaklamıştır.
Nasıl etki yapar: Sinefrin, efedrine benzer bir mekanizması vardır ama ondan daha güçsüzdür. İştahı bastırır ve yağ yakımını arttırır.
Ne kadar etkilidir: Sinefrin üzerine pek az araştırma yapılmıştır. Buna karşılık birçok araştırma efedrinin kısa vadede önemli miktada zayıflattığını göstermektedir.
Yan etkileri: Tıpkı efedrin gibi sinefrin de kalp üzerinde ciddi yan etkiler gösterebilir. Ayrıca bağımlılık da yapabilir.
SONUÇ
Sinefrin oldukça kuvvetli bir uyarıcıdır ve muhtemelen kısa vadede kilo vermekte etkili olabilir. Bununla birlikte, ciddi yan etkiler gösterebilir. Sinefrin kullanırken bu nedenle çok dikkatli olmak gerekir.
Reçeteli İlaçlar
Saydıklarımızın yanı sıra etkili oldukları bilimsel çalışmalarla kanıtlanmış birçok reçeteli ilaç da bulunur.
En çok kullanılan ilaçlar Contrave, Belviq, Phentermine ve Qsymia’dır.
2014 yılında yapılan bir araştırmaya göre reçeteli ilaçlar bile umduğunuz kadar etkili değildir.
Plaseboya kıyasla vücut ağırlığının ortalama %3 – %9 oranında azalmasını sağlayabilirler. Üstelik bu sonuçlar, ancak sağlıklı bir zayıflama rejimi ile kullanıldıklarında elde edilebilir. Yani kendi başlarına önemli bir etkileri yoktur; özellikle obezite hastaları için geliştirilmişlerdir.
Yan etkilerinden söz bile etmiyorum.
Son Söz
Saydığım 12 hap ve gıda takviyesi arasında en iyileri:
- Kilo vermekte: Glucomannan, CLA ve Orlistat (Alli)
- Yağ yakımını hızlandırmakta: Kafein ve yeşil çay özüdür.
Bununla birlikte, zararlı yan etkileri nedeniyle Orlistat kullanmamanızı öneriyorum. Ayrıca metabolizma üzerindeki uzun vadeli zararları yüzünden CLA’dan da uzak durmanızı tavsiye ederim.
Öyleyse elimizde Glucomannan, yeşil çay özü ve kafein kalıyor
Bu gıda takviyeleri faydalı olabilir, ancak etkileri pek kuvvetli değildir.
Ne yazık ki, sağlıklı ve hızlı bir biçimde kilo vermenizi sağlayacak bir ilaç ya da gıda takviyesi YOKTUR!
Belki metabolizmanızı biraz hızlandırıp birkaç gram vermenizi sağlayabilirler ama o kadar.
Sağlıklı beslenmek, karbonhidratı azaltmak ve daha fazla protein yemek, kilo vermenin en iyi yoludur.
