Türkiye’nin Eurovision macerasına geçmeden önce Eurovision Şarkı Yarışması ile ilgili birkaç bilgi verelim. Örneğin herhangi bir ülkenin yarışmaya katılabilmesi için Avrupa Yayın Birliği’ne üye olması yeterlidir. Eurovision Şarkı Yarışması, her yıl bir önceki yıl kazanan ülkede düzenlenir. Oylama sistemi ise %50 halk ve %50 jüri kararından oluşur. 1999 yılından bu yana şarkılar istenilen her dilde söylenebilir. Eurovision’da yarı final sistemi 2004 yılından bu yana uygulanmaktadır.
Şimdiye kadar yarışmanın en yüksek puanını 758 puanla Portekiz’i temsil eden Salvador Sobral “Amar Pelos Dois” isimli şarkısıyla aldı. İrlanda, yedi kez birinci olarak Eurovision’un en çok kazanan ülkesi unvanına sahip. Ayrıca 1980 ve 1987 yıllarında İrlanda adına yarışan Johnny Logan, yarışma tarihinde iki kez birinci olan tek kişi. Bir de 1992 yılında İrlanda adına yarışmayı kazanan Linda Martin’in söylediği “Why Me?” isimli şarkının da söz ve müziği Johnny Logan’a ait.
Eurovision Türkiye Şarkıları
Birkaç küçük bilgi de Eurovision Türkiye ile ilgili verelim: Yarışmaya ilk kez 1975’te katıldık. 1975 yılından son yarışmamıza kadar 33 kez katıldığımız Eurovision’da 3 kez sonuncu olmuşuz. Sıralamada ilk 10’a ilk kez 1986 yılında Klips ve Onlar’ın “Halley” adlı şarkısıyla 9. olarak girmişiz. Yarışmada 1.’lik, 2.’lik, 3.’lük ve üç kez de 4.’lük derecelerimiz var. MFÖ, 1985 yılında “Diday diday day”; 1988 yılında da “Sufi” şarkısıyla iki kez yarışmaya katılarak ilkinde 14. ve ikincisinde de 15. olmuş. Şebnem Paker ise 1996 yılında “Beşinci Mevsim”; 1997 yılında da Grup Etnik ile birlikte “Dinle” şarkısıyla yarışmaya iki kez katılarak önce 12. sonra da 3. olmuş. Eurovision Türkiye denildiğinde aklımıza ilk gelen şeylerden biri de herhalde yarışmanın unutulmaz yorumcusu Bülend Özveren. Defalarca kez, hatta en çok onun anlatımıyla dinlemişiz Eurovision Şarkı Yarışması’nı.
1975 yılından başlayan bu süreci yıl yıl izlemek her açıdan oldukça heyecan verici. Hem bakış açısının hem şarkıların hem de Eurovision’un nasıl değiştiğini ve geliştiğini gözlemlemek çok hoş. Özellikle de gösteri öncesi için hazırlanan tanıtım kliplerini…
Son olarak Hollanda/Rotterdam’da yapılacak olan 2020 Eurovision Şarkı Yarışması’nın pandemi sebebiyle iptal edildiğini söyleyip Eurovision Türkiye sürecimizi izlemeye başlayalım:
1975 yılında Semiha Yankı “Seninle Bir Dakika” şarkısıyla
3 Puan | 19. (Sonuncu) | Ev sahibi: İsveç/Stockholm | Orkestrada Timur Selçuk
Eurovision’a katılan Türkler arasında ilki Semiha Yankı; ancak daha sonra 1976 ve 1977 yıllarında yarışmaya katılmamışız.
Dönemin Eurovision Birincisi | Hollanda, Teach-In “Ding-a-dong”; 152 puan
1978 yılında Nilüfer ve Grup Nazar “Sevince” adlı şarkıyla
2 Puan |18. | Ev sahibi: Fransa/Paris | Orkestrada Onno Tunç
Eurovision’a katılan Türkler bu defa Nilüfer ve Grup Nazar; ancak sonraki yılda da yarışmaya katılmamışız. Bu yıl Eurovision’u İsrail kazandığından 1979’da yarışmanın Kudüs’te düzenlenmesi planlanmış. Türkiye de Arap ülkelerinin baskılarından dolayı, katılacak şarkının halk oylamasıyla belirlenmiş olmasına rağmen, yarışmadan çok kısa bir süre önce çekildiğini duyurmuş. O yıl yarışmaya Maria Rita Epik ve 21. Peron’un “Seviyorum” adlı şarkısıyla katılacakmışız.
Dönemin Eurovision Birincisi | İsrail, İzhar Kohen ve Alphabeta “A-Ba-Ni-Bi”; 157 puan
1980 yılında Ajda Pekkan “Petrol” şarkısıyla
23 Puan | 15. | Ev sahibi: Hollanda/Lahey
Dönemin Eurovision Birincisi | İrlanda, Johnny Logan “What’s Another Year”; 143 puan
1981 yılında Modern Folk Üçlüsü ve Ayşegül Aldinç “Dönme Dolap”şarkısıyla
9 Puan | 18. | Ev sahibi: İrlanda/Dublin | Orkestrada Onno Tunç
Dönemin Eurovision Birincisi | Birleşik Krallık, Bucks Fizz “Making Your Mind Up”; 136 puan
Bucks Fizz, bu başarıdan sonra uluslararası bir bilinirliğe ulaşmış. Tıpkı 1974 yılında birinci olan ABBA grubu gibi.
1982 yılında Neco “Hani?”şarkısıyla
20 Puan | 15. | Ev sahibi: Birleşik Krallık/Harrogate | Orkestrada Garo Mafyan
Dönemin Eurovision Birincisi | Almanya, Nicole “Ein bißchen Frieden”; 161 puan
1983 yılında Çetin Alp ve Kısa Dalga’nın “Opera” isimli şarkısıyla
0 Puan | 19. (Sonuncu) | Ev sahibi: Almanya/Münih
Dönemin Eurovision Birincisi | Lüksemburg, Corinne Hermès “Si la vie est cadeau”; 142 puan
1984 yılında Beş Yıl Önce, On Yıl Sonra’nın “Halay” adlı şarkısıyla
37 Puan | 12. | Ev sahibi: Lüksemburg | Orkestrada Selçuk Başar
Dönemin Eurovision Birincisi | İsveç, Herreys “Diggi-Loo Diggi-Ley”; 145 puan
1985 yılında MFÖ “Diday diday day” şarkısıyla
36 Puan | 14. | Ev sahibi: İsveç/Göteborg | Orkestrada Garo Mafyan
Dönemin Eurovision Birincisi | Norveç, Bobbysocks! “La det swinge”; 123 puan
1986 yılında Klips ve Onlar “Halley” şarkısıyla
53 Puan | 9. | Ev sahibi: Norveç/Bergen
Dönemin Eurovision Birincisi | Belçika, Sandra Kim “J’aime la vie”; 176 puan
1987 yılında Seyyal Taner ve Grup Lokomotif “Şarkım Sevgi Üstüne” şarkısıyla
0 Puan | 22. (Sonuncu) | Ev sahibi: Belçika/Brüksel | Orkestrada Garo Mafyan
Eurovision’da Birinci Olan Şarkılar | İrlanda, Johnny Logan “Hold Me Now”; 172 puan
1988 yılında MFÖ “Sufi” şarkısıyla
37 Puan | 15. | Ev sahibi: İrlanda/Dublin
Dönemin Eurovision Birincisi | İsviçre, Celine Dion “Ne partez pas sans moi”; 137 puan
İsviçre adına yarışmayı kazanan Céline Dion da Eurovision birinciliğinin ardından kariyerinde büyük bir yol katederek uluslararası başarılara kapı açmış.
1989 yılında Pan “Bana Bana” şarkısıyla
5 Puan | 21. | Ev sahibi: İsviçre/Lozan | Orkestrada Timur Selçuk
Dönemin Eurovision Birincisi | Yugoslavya, Riva “Rock Me”; 137 puan
1990 yılında Kayahan’ın “Gözlerinin Hapsindeyim” isimli şarkısıyla
21 Puan | 17. | Ev sahibi: Yugoslavya/Zagreb | Orkestrada K. Acar
Kayahan’ın hemen yanında Demet Sağıroğlu ve akordiyonda da İskender Paydaş. Sonuç ise üzücü.
Dönemin Eurovision Birincisi | İtalya, Toto Cutugno “Insieme: 1992”; 149 puan
1991 yılında İzel, Reyhan & Can “İki Dakika” şarkısıyla
44 Puan | 12. | Ev sahibi: İtalya/Roma
Dönemin Eurovision Birincisi | İsveç, Carola “Fångad av en stormvind”; 146 puan
1992 yılında Aylin Vatankoş’un “Yaz Bitti” adlı şarkısıyla
17 Puan | 19. | Ev sahibi: İsveç/Malmö
Dönemin Eurovision Birincisi | İrlanda, Linda Martin “Why Me?”; 155 puan
1993 yılında Burak Aydos “Esmer Yarim” şarkısıyla
10 Puan | 21. | Ev sahibi: İrlanda/Millstreet
Dönemin Eurovision Birincisi | İrlanda, Niamh Kavanagh “In Your Eyes”; 187 puan
Bu yıl sıralamada son 5’te yer alan ülkeler, bir sonraki yıl yarışmada yer alamadığından Türkiye yarışmaya 1995 yılında katılabildi.
1994 yılında da İrlanda, Paul Harrington ve Charlie McGettigan “Rock ‘n’ Roll Kids”; 226 puan
1995 yılında Arzu Ece’nin “Sev” adlı şarkısı ile
21 Puan | 16. | Ev sahibi: İrlanda/Dublin | Orkestrada Melih Kibar
Dönemin Eurovision Birincisi | Norveç, Secret Garden “Nocturne”; 148 puan
Bu şarkı, Eurovision birincileri arasında en beğenilen şarkı diyebiliriz. Ayrıca yarışmada ilk kez enstrümantal bir beste ile birincilik kazanıldı. Nocturne hakkında detaylı bilgi için buraya bakabilirsiniz.
1996 yılında Şebnem Paker “Beşinci Mevsim” şarkısıyla
57 Puan | 12. | Ev sahibi: Norveç/Oslo | Orkestrada Levent Çöker
Dönemin Eurovision Birincisi | İrlanda, Eimear Quinn “The Voice”; 162 puan
1997 yılında Şebnem Paker ve Grup Etnik’in “Dinle” isimli şarkısı ile
121 Puan | 3. | Ev sahibi: İrlanda/Dublin
Dönemin Eurovision Birincisi | Birleşik Krallık, Katrina and the Waves “Love Shine a Light”; 227 puan
1998 yılında Tüzmen “Unutamazsın” şarkısıyla
25 Puan | 14. | Ev sahibi: Birleşik Krallık/Birmingham
Dönemin Eurovision Birincisi | İsrail, Dana International “Diva”; 172 puan
1999 yılında Tuba Önal ve Grup Mistik “Dön Artık” şarkısıyla
21 Puan | 16. | Ev sahibi: İsrail/Kudüs
Dönemin Eurovision Birincisi | İsveç, Charlotte Nilsson “Take Me to Your Heaven”; 163 puan
2000 yılında Pınar Ayhan ve Grup SOS “Yorgunum Anla” şarkısıyla
59 Puan | 10. | Ev sahibi: İsveç/Stockholm | Dil: Türkçe, İngilizce
Bu yıl dil serbestliğinin gelmesinin ardından ilk kez hem Türkçe hem İngilizce bir şarkı ile katıldık.
Dönemin Eurovision Birincisi | Danimarka, Olsen Brothers “Fly on the Wings of Love”; 195 puan
2001 yılında Sedat Yüce’nin “Sevgiliye Son” adlı şarkısıyla
41 Puan | 11. | Ev sahibi: Danimarka/Kopenhag | Dil: Türkçe, İngilizce
Dönemin Eurovision Birincisi | Estonya, Tanel Padar, Dave Benton ve 2XL “Everybody”; 198 puan
2002 yılında Buket Bengisu ve Grup Safir “Leylaklar Soldu Kalbinde” şarkısıyla
29 Puan | 16. | Ev sahibi: Estonya/Tallinn | Dil: Türkçe, İngilizce
Dönemin Eurovision Birincisi | Letonya, Marie N “I Wanna”; 176 puan
2003 yılında Sertab Erener’in “Everyway That I Can” isimli şarkısıyla
167 Puan | 1. | Ev sahibi: Letonya/Riga | Dil: İngilizce
İlk ve tek birinciliğimiz, 48. Eurovision Şarkı Yarışması’nda ve 25. katılımımızda geliyor. O anları aşağıdaki videodan izleyebilirsiniz. Ardından tabii 2004 yılında yarışmaya ev sahipliği yapıyoruz.
2004 yılında Athena’nın “For Real” adlı şarkısıyla
195 Puan | 4. | Ev sahibi: Türkiye/İstanbul | Dil: İngilizce
Eurovision, Meltem Cumbul ve Korhan Abay sunumuyla Abdi İpekçi Arena’da gerçekleşiyor. Bu yıl Athena ile aldığımız 195 puan yarışma tarihindeki en yüksek puanımız.
Dönemin Eurovision Birincisi | Ukrayna, Ruslana “Wild Dances”; 280 puan
2005 yılında Gülseren “Rimi Rimi Ley” şarkısıyla
92 Puan | 13. | Ev sahibi: Ukrayna/Kiev
Dönemin Eurovision Birincisi | Yunanistan, Elena Paparizu “My Number One”; 230 puan
2006 yılında Sibel Tüzün “Süper Star” şarkısıyla
91 Puan | 11. | Ev sahibi: Yunanistan/Atina | Dil: Türkçe, İngilizce
Dönemin Eurovision Birincisi | Finlandiya, Lordi “Hard Rock Hallelujah”; 292 puan
2007 yılında Kenan Doğulu’nun “Shake It Up Şekerim” isimli şarkısıyla
163 Puan | 4. | Ev sahibi: Finlandiya/Helsinki | Dil: İngilizce
Dönemin Eurovision Birincisi | Sırbistan, Marija Šerifović “Molitva”; 268 puan
2008 yılında Mor ve Ötesi “Deli” şarkısıyla
138 Puan | 7. | Ev sahibi: Sırbistan/Belgrad
Dönemin Eurovision Birincisi | Rusya, Dima Bilan “Believe”; 272 puan
2009 yılında Hadise “Düm Tek Tek” şarkısıyla
177 Puan | 4. | Ev sahibi: Rusya/Moskova | Dil: İngilizce
Dönemin Eurovision Birincisi | Norve Alexander Rybak “Fairytale”; 387 puan
2010 yılında maNga’nın “We Could Be The Same” adlı şarkısıyla
170 Puan | 2. | Ev sahibi: Norveç / Oslo | Dil: İngilizce
Dönemin Eurovision Birincisi | Almanya, Lena “Satellite”; 246 puan
2011 yılında Yüksek Sadakat “Live It Up” şarkısıyla
Finale yükselemedi | Ev sahibi: Almanya / Düsseldorf | Dil: İngilizce
Dönemin Eurovision Birincisi | Azerbaycan, Ell/Nikki “Running Scared”; 221 puan
2012 yılında Can Bonomo “Love Me Back” şarkısıyla
112 Puan | 7. | Ev sahibi: Azerbaycan/Bakü | Dil: İngilizce
Dönemin Eurovision Birincisi | İsveç, Loreen “Euphoria”; 372 puan
Eurovision’un en etkileyici şarkılarından biri, kesinlikle hak etmiş diye düşünüyorum.
Diğer Eurovision birincileri
2013 yılında Danimarka, Emmelie de Forest “Only Teardrops”; 281 puan
2014 yılında Avusturya, Conchita Wurst “Rise Like a Phoenix”; 290 puan
2015 yılında İsveç, Mans Zelmerlow “Heroes”; 365 puan
2016 yılında Ukrayna, Susana Jamaladinova “1944”; 534 puan
2017 yılında Portekiz, Salvador Sobral “Amar Pelos Dois”; 758 puan
2018 yılında İsrail, Netta Barzilai “Toy”; 529 puan
2019 yılında Hollanda, Duncan Laurence “Arcade”; 492 puan
Eurovision’a neden katılmıyoruz?
Peki, Türkiye olarak artık Eurovision’a neden katılmıyoruz? 2013 yılında TRT Genel Müdürlüğü, aldığı yeni karar neticesinde artık Eurovision Şarkı Yarışması’na katılmayacağımızı duyurdu. Bu karar, yarışma kurallarında yapılan değişiklikler ve bu değişikliklerin çeşitli haksızlıklara sebep olmasıyla ilgiliydi. Bir de tabii yarışmanın giderek daha çok politik olması da etkili oldu.
Eurovision Şarkı Yarışması’nın oylama sistemi 2000’li yıllarda izleyici oylamasına dayanıyordu; ancak 2011’den bu yana oylama sistemi değiştirildi ve artık %50 izleyici, %50 jüri oylaması sistemine dönüştürüldü. Bu da yarışmanın bütçesine büyük katkılar sağlayan ve direkt olarak finalde yarışma hakkı olan Fransa, Almanya, İspanya, İtalya ve İngiltere gibi ülkelerin lehine alınan bir karar gibi görünüyordu. Yani yarışmaya artık katılmıyor oluşumuz bir çeşit protesto.
BONUS: WatchMojo.com’un seçtiği en iyi 10 performansı da buradan izleyebilirsiniz.
BONUS: Ve elbette Eurovision da hatasız değil. İşte bazı küçük talihsizliklerin derlemesi…
Efsanelere Konu Olan Lotus Çiçeği
