Çalışmalara göre yetişkinlikte ortaya çıkan birçok hastalığın temelleri, daha gebelik döneminde atılmıştır. Gebelikte makro ve mikro besin ögelerinin yeterli alımı, sağlıklı beslenme sadece bebeğinizi değil birkaç nesli birden etkileyebilmektedir. Gebelikte beslenme bu nedenle hem sizin için hem de bebeğiniz oldukça önemlidir.

Gebelik Öncesi Dikkat Edilmesi Gerekenler

Gebelik öncesi dönemde bazı vitamin, mineral destekleri sağlanmalıdır. Gebeliğin planlı ve doktor kontrolünde olması vitamin ve minerallerin doktor tarafından kontrolle ve sağlıkla takviye edilmesi, süreç takibi açısından önemlidir.

Gebelik öncesi dönemde vitamin minerallere ek olarak vücut kütlesi yani kişinin kilo durumu da dikkat edilmesi gereken önemli bir etkendir. İdeal kiloda gebe kalmak sağlıklı bir gebelik süreci için önemlidir. Eğer ideal kilonuzun altında veya üzerinde iseniz diyetisyen desteği ile sağlıkla normal kilonuza ulaşabilirsiniz. Daha sonrasında yine diyetisyen, doktor iş birliği içerisinde ilerlemek anne ve bebek sağlığı için gebelikte düzenli takipler gerekmektedir.

Gebelikte Kilo Alımı

Gebelikte kilo alımı kontrollü olması gebeliğin sağlıklı ilerlemesini sağlar. Gebelikte kilonun fazla alınması gestasyonel diyabet gibi risklerin ortaya çıkmasına neden olabilir. Gebelikte kaç kilo alınacağına ise gebeliğe başlamadan önceki kiloya göre karar verilmektedir.

Gebelik öncesi beden kitle indeksiniz (kilonuzu boyunuzun karesine bölerek hesaplayabilirsiniz) 18.5kg/mnin altında ise 12.5-18 arası kilo alımı idealdir. Beden kitle indeksi 18.5-24.9kg/maralığında ise 11.5-16 kilo alımı idealdir. Beden kitle indeksi 25-29. 9kg/maralığında ise 7-11.5 kilo alımı idealdir.  Beden kitle indeksi 30kg/mun üzerinde ise 5-9 kg alımı idealdir. Gebeliğe obez başlayan kişilerde (beden kitle indeksi 30’un üzerinde ise) veya fazla kilolu başlayan kişilerde (beden kitle indeksi  25-29.9 arasındaysa) doktor kontrolünde ilk 3 ay kilo vermeye yönelik öneriler olabilmektedir. Gebelikte kilo kaybı doktor kontrolü dışında olmamalıdır.

Gebelikte Beslenme

Gebeliğin başladığı andan itibaren beslenme anne ve bebek için büyük önem kazanır.  Bebeğin büyümesi ve gelişimi için gebelik dönemi beslenmesi dengeli, yeterli ve sağlıklı olmalıdır.

Bunları da Okumalısınız :  Ödemi Önlemenin 6 Yolu

Gebelik belirtileri kişiye göre değişse de bulantı, reflü, kusma sık görüldüğü için bu semptomlar annenin beslenmesini ve kilo alımını etkileyebilir. Bu semptomlara göre gebelik dönemine uygun olarak yine diyetisyen takibinde ilerlemek gerekir.

Genel olarak gebelikte beslenme önerilerini sizler için hazırladık.

Gebelikte beslenme nasıl olmalı?

• Bütün besin çeşitlerinden tüketmeye çalışın. Herhangi bir intolerans veya alerji haricinde tahıl grubu, süt grubu, et grubu, sebze ve meyve grubu her gün beslenmeye eklenmelidir.
• Posalı beslenmeye çalışın. Tam tahıllı besinler, sebze ve meyveler, kurubaklagiller posadan (liften) zengindir. Buna ek olarak su tüketimine de dikkat ederseniz lif alımıyla beraber sindirim sisteminiz sağlıkla dengede çalışmaya devam edecektir.
• Vitamin, mineral desteklerinizi almayı unutmayın. Her ne kadar sağlıklı beslenseniz de bazı vitamin ve mineral ihtiyaçları gebelikte döneminde beslenme ekstra artmaktadır. Bu nedenle hekiminizin önerdiği takviyeleri ihmal etmeyin.
• Kafein tüketimini sınırlandırın. Gebelikte günlük alınması gereken kafein limiti 200 miligramdır. Günlük alınan dozu aşmamak için günde 1 fincan kahve ve 1-2 fincan çay yeterlidir. Bitki çaylarının neredeyse tamamı gebelik döneminde kullanılmamalıdır.
• Gebelikte alkol alımından kaçının. Gebelikte alkol alımı prematüre doğum, zihinsel engellilik, doğum kusurları ve düşük doğum ağırlıklı bebekler ile ilişkilendirilmiştir.
• Cıva içeren besinler ve bakteri bulaşma riski olan besinlerden uzak durun. Genel olarak deniz ürünleri (midye, ton balığı, uskumru gibi), konserve ürünleri cıva açısından risklidir. Dışarıda açıkta satılan besinler, temizliğinden emin olmadığınız çiğ besinler de bakteri açıdan risk yaratabilir.
• Vegan beslenen gebeler için özel tıbbi danışmanlık ekstra önemlidir. EPA ve demir ilavesi başta olmak üzere birçok besin desteğine ihtiyaç olabilmektedir.
• Gebeliğe ideal kiloda başlayan bireylerde, beslenmeye ek olarak ilk 3 ay (1. Trimester) enerji eklemesi yapılmamaktadır. Sonraki 3 ayda ise (2. Trimester) 300-350 kalori eklemesi önerilmektedir. Son 3 aylık dönemde (3. Trimester) ise 400-500 kalori eklemesi yapılmaktadır. Enerji ilaveleri anne ve bebeğin özel durumları gözetilerek yapılmaktadır. Ayrıca eklenen enerjinin besin değeri de oldukça önemlidir.
• Sakkarin kullanılması gebelik döneminde önerilmemektedir. Sakkarin bir tatlandırıcıdır. Fetüse geçip birikebileceği için önerilmemektedir. Diğer tatlandırıcılar FDA tarafından gebeler için uygun görülse de doktorunuza danışmadan kullanmayınız. Sakkarin içerip içermediğine özellikle paketli gıda alırken etiket bilgisi okuyarak bakabilirsiniz.
• Sabah bulantılarınız oluyorsa kahvaltı öncesi kraker, yulaf ezmesi tüketmek iyi gelecektir. Gün içinde ise küçük, sık öğünler yapabilirsiniz. Gebelik dönemindeki mide bulantılarını azaltmak için yağlı yemeklerden, kızartmalardan ve baharatlı besinlerden kaçının.
• Gebelikte kabızlık sık görülebilen bir durumdur. Lif alımınızı arttırmayı unutmayın. Meyve ve sebze tüketimini arttırın. Ayrıca bol su içmeyi ihmal etmeyin. Özel bir durum yoksa hafif egzersizler, yürüyüş yapmayı ihmal etmeyin.
• Bazı gebelerde ishal de görülebilmektedir. Bu durumda ise pektin ve gum içeren besinler eklenebilir. Bunlar muz, pirinç, patates gibi besinlerdir. Beslenme ile düzeltilemeyen durumlarda doktorunuz ile görüşmelisiniz.
• Gebelikte daha önce tüketmediğiniz bir besin veya daha önce gitmediğiniz bir restoranı denemeyin. Bunlar alerjik ve bakteri bulaşları açısından riskli olabilmektedir.
• Abur cubur, fast food veya içeriği bilinmeyen paketli besinleri tüketmekten sakının. Bu besinlerdeki katkı ve koruyucuların olumsuz etkileri olabilmektedir. Özellikle BPA denilen ambalajlarda ve gıdalarda katkı maddesi olarak bulunan bileşik anksiyete, depresyon,  dikkat ve hiperaktivite bozukluğu gibi sorunlara yol açabilmektedir.

Bunları da Okumalısınız :  Sağlığa Destek Tavsiyeler

Gebelikte Diyet Yapılır Mı?

Gebelik süresince kilo kaybı genel olarak istenmez. Bebeğin yetersiz beslenmemesi, anne sağlığı ve doğumsal riskler oluşmaması için zayıflama diyeti yapılmamalıdır. Bazı özel durumlarda (obezite gibi) diyetisyen ve doktor desteği ile ilk üç ay kontrollü kilo kaybı sağlanabilir.

Gebelikte diyet ancak sağlıklı ve dengeli beslenme şeklinde olmalıdır. Popüler diyetler uygulanmamalı ve daha önce hiç denenmemiş besinler tüketilmemelidir.

Gebelikte Vitamin ve Mineral Alımı

Gebelikte önemli başlıca mikroelementler demir, iyot, kalsiyum, D vitamini ve folik asittir. Bu mikro besin ögelerinin birçoğu gebelik öncesinde veya gebelik döneminde doktor kontrolünde takviye olarak alınmaktadır.

Demir,  en önemli mineraldir. Yetersiz alımı kardiyovasküler hastalık riskini arttırmaktadır. Ayrıca hayvan deneylerinde yetersiz demir alımı obezite ve hipertansiyonla da ilişkilendirilmiştir.  Demirin en iyi kaynağı kırmızı ettir. Bitkisel besinlerdeki demirin hem miktarı hem de içeriği az olduğu için gebelik döneminde beslenmeye et eklenmelidir.

İyot, bir diğer önemli mineraldir. Gebelikte yetersiz iyot alımı düşük riskini, doğum kusurlarını ve nörolojik bozukluk riskini arttırmaktadır. Balık, süt, yumurta, et iyottan zengin kaynaklardır. Ayrıca tuzu iyotlu tercih etmek de faydalı olacaktır.

Kalsiyum ve D vitamini de birlikte çalışarak özellikle kemik sağlığı için önemlidir. Kemik sağlığı dışında bebeğin doğum ağırlığı, erken doğum riski ve kan basıncı için de önemlidirler. Kalsiyumun en zengin kaynakları süt ürünleridir. Süt ürünlerinin yanı sıra tahıllar ve sebzeler de kalsiyum içermektedir.

D vitamini ise doğrudan besinlerden alımı çok düşük olan bir vitamindir. Güneş ışınlarının özel bir açıyla dünyaya ulaşması ile vücutta D vitamini sentezi olur. Gebelik döneminde D vitamini takviye olarak alınmalıdır. D vitamini eksikliği preeklamsi ile ilişkili görülmüştür. Ayrıca D vitamini eksikliğinde gebelikte glikoz toleransının bozulduğu ve anormal fetal büyüme riski olduğu gösterilmiştir.

Bunları da Okumalısınız :  Hızlı Kilo Alma İle İlgili Sıkça Sorulan Sorular

Gebelikte çok önemli besin ögelerinden biri de folattır. Nöral tüp defektinin önlenmesi için gereklidir. Gebelikten iki ay öncesinde folik asit alımına başlamak idealdir.

Kısaca özetleyecek olursak gebelik birçok hormonal ve fiziksel değişimi beraberinde getirir. Bu değişimler kişiye göre değişse de değişmeyen durum sağlıklı ve dengeli beslenmenin önemidir. Uzman kontrollerinde, sadece bebeğin dokuz aylık sağlığı değil gelecekteki sağlık durumu ve hatta kendisinden sonraki nesilleri dahi etkileyebileceği unutulmadan ilerlenmelidir.  Doktor ve diyetisyen ile birlikte sağlıklı bir gebelik takibi yapılmalıdır.