Gelir Testi Nasıl Yapılır?

Kişilerin maddi durumlarını ölçmek üzerine ev ziyareti, çalıştığı iş ya da maddi kaynakları tespit edilerek yapılmaktadır.

Genel sağlık sigortası ile de ilişkisi bulunan bu durum için gelir testi nedir? Gelir testi nasıl yapılır ve sonucunu öğrenme adımlarını detaylarıyla birlikte yazdık.

Gelir Testi Nedir?

Herhangi bir kapsamda sosyal güvencesi olmayan vatandaşların prim ödeyip ödeyemeyeceklerini; ödeyeceklerse ne kadar prim ödeyeceğini belirleyen işlemin adı gelir testidir.

Genel sağlık sigortası kapsamında olmayan yani;

  • Bir yerde sigortalı olarak çalışmayan,
  • Ya da işyeri sahibi olmayan,
  • 65 yaş ve üstü kişiler,
  • Harp ya da vazife malullüğü aylığı ile işsizlik ödeneği gibi herhangi bir geliri olmayan

bu gibi kişiler gelir testi yaptırarak genel sağlık sigortası kapsamında sağlık hizmetlerinden faydalanabilmektedir.

Bu kapsamdaki vatandaşlar genel sağlık sigortalısı oldukları tarihten itibaren ikamet ettikleri yerdeki Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarına müracaat ederek gelir testi yaptırmak durumundadırlar.

Aile Bireylerinin Hepsi Gelir Testi Yaptırmalı Mı?

Gelir tespiti yaptırılırken aile bireyleri içerisinde aynı hanede yaşayan;

  • Eş,
  • Evli olmayan çocuk,
  • Anne ve baba

dikkate alınmaktadır.

  1. Eğer bu aile bireylerinden biri ya da bir kaçı genel sağlık sigortası kapsamında ise bu durum gelir tespiti yapılırken esas alınmalarına engel değildir.
  2. Yine bakmakla yükümlü olunan kişiler içinde aynı durum geçerlidir.
  3. Çocuklar için ise yaşları ne olursa olsun eğer evli değil ve aynı hanede yaşıyorlarsa gelir tespiti yapılırken aile içerisinde değerlendirilirler.
  4. Öğrenim nedeniyle geçici olarak aynı hanede yaşamayan yirmibeş yaşını doldurmamış evli olmayan çocuklar, öğrenimleri süresince aile içinde değerlendirilir.
  5. Aynı hane içerisinde birden fazla aile yaşaması durumunda ise her aile için farklı gelir testi tespiti yapılmaktadır.

Peki bütün bu bilgiler ışığında gelir testi yaptırmak zorunda olanlar ve olmayanları neye göre tespit edeceğiz ve gelir testi nasıl yapılır onunla ilgili bilgileri verelim.

Gelir Testi Yaptırmak Zorunlu Mu?

Bu durum ile ilgili GSS ve gelir testi yasası çıktığı günden itibaren bir çok değişiklik yaşandı. İlk kanunda gelir testi yaptırmak zorunluydu. Ancak daha sonra değişen durum bazı karmaşıklıkları da beraberinde getirdi.

“Gelir testi yaptırmak 2017 Nisan ayına zorunluydu. Daha sonra yani 2017 Nisan ayından sonra yapılan değişiklik ile gelir testi yaptırma zorunluluğu ortadan kalktı.”

Bu beraberinde kafaları karıştıran sorular getirse de vatandaşın işini kolaylaştıracak bir madde ile sorunun çözülmesi sağlandı. Bütün T.C vatandaşları için sabit bir genel sağlık sigortası belirlendi. Bu oran ise o anki asgari ücretin %3’ü olarak kararlaştırıldı. 2023 yılında asgari ücretin 3’üne tekabül eden 60,80 TL’yi ödeyen ve sosyal güvencesi olmayan kişiler GSS kapsamına alındı.

Bununla birlikte isteğe bağlı olarak gelir testi yaptırıp yeterli geliri olmadığını tespit ettiren vatandaşlar ve hane içindeki aile bireyleri herhangi bir ödeme yapmadan kapsama alınmaya devam edecek.

İşsizlik durumu dışındaki vatandaşlar için gelir testi başvurusunun süre bakımından bir kısıtı olmamakla birlikte işsiz kalan vatandaşların kurum tarafından kendilerine genel sağlık sigortası kapsamından çıktıklarının tebliğ edilmesinden sonra en geç bir ay içinde başvurmaları gerekmektedir.

Gelir Testi Yaptırmak Zorunda Olanlar

Genel sağlık sigortası zorunlu hale getirildiği için ülkemizde ki sağlık kuruluşlarından faydalanmak isteyen ve çalışmayan herkes gelir testi yapmak zorundadır.

Genel sağlık sigortası hakkı sona eren ya da gelir tespiti yapmayan kişilerin bu teste tabi olduklarını bilmeleri gerekiyor. Örneğin;

  • 4-a / 4-b ya da 4-c’li şekilde bir yerde çalışmayanlar,
  • SGK tarafından ölüm, dul ve yetim aylığı almayan kişiler,
  • Yaşlılık aylığı almayan kişiler,
  • 25 yaşını doldurmuş ve öğrencilik durumu da sonlanmış kişiler.

Gelir Testi Yaptırmak Zorunda Olmayanlar

Gelir testi yaptırmak zorunda olmayan kişiler aktif olarak sigortalı çalışanlardır. Çünkü bu kişilerin belirli bir maaşı ve sağlık durumları ile ilgili sigorta primleri yatmaktadır. Örnek verecek olursak;

  • 4/a SSK- İşçi kapsamında çalışanlar,
  • 4/b Bağ-Kur kapsamında bulunanlar,
  • 4/c Memur kapsamında bulunanlar,
  • İsteğe bağlı olarak SGK’ya prim ödemesi yapan kişiler,
  • İşsizlik maaşı alan kişiler,
  • Geçici köy korucusu olarak görevlendirilmiş ve aylık alan kişiler,
  • 65 yaş aylığı alan kişiler,
  • Engelli aylığı alan kişiler,

Bu kişiler sosyal yardımlaşma vakfına başvursalar dahi talepleri reddedilecektir.

Gelir Testi Başvurusunda Yapılan Ev Ziyareti Nedir?

Gelir testi ev ziyareti nedir? diye bu testi yaptırmak isteyen kişilerin sıklıkla sorduğu bir soru vardır.

Başvuruda bulunan vatandaşların maddi ve ekonomik durumları ev ziyaretleri ile kontrol edilebilmektedir. Kontrolü sağlayan uzmanlar tarafından ikamet edilen adreste kişilerin maddi olanaksızlıkları kontrol edilmektedir.

Bununla birlikte başvuru yapan kişi doğru adresi vermeli, ailede kaç kişinin yaşadığını söylemesi ve başvuru yaparken doldurulan formda eksik ve yalan bilgilere yer vermemesi gerekmektedir.

Gelir Testi Başvurusu Nereye Yapılmaktadır?

Sosyal Güvenlik Kurumu olarak bilinen ve çoğunlukla yanlış gidilen yer olduğu için gelir testi başvurusunun nereye yapıldığını bilmeniz gerekiyor.

Gelir testi başvurusu bulunduğunuz il ya da ilçedeki Sosyal Dayanışma ve Yardımlaşma Vakfına yapılmalıdır. Bu başvuru esnasında size doldurmanız gereken bir form verilecektir. Daha sonra başvuru durumunuzu sorgulamak için vakfı telefonla arayabilirsiniz.

Gelir Testi Yaptırılırken Dikkate Alınan Hususlar

Gelir testi yapılırken yukarıda da bahsettiğimiz gibi ev ziyaretlerinin yapılması mümkündür. Bunun yanı sıra form başvuru yerine teslim edildikten sonra kurum tarafından kişinin ve yaşadığı hane halkının gelir durumları tespit edilir.

Gelir durumu tespitinde dikkate alınan durumlar ise şu şekildedir;

  • Ailenin aylık geliri,
  • Aile kendi evinde ya da kira ödemeden bir başkasının evinde oturuyorsa, evin rayiç bedelinin 240’ta biri.
  • Ailenin oturmadığı başka konutu varsa bu konutların da rayiç bedelinin 240’ta biri. Ancak eğer aile bu oturmadığı konutu kiraya vermişse o evin kira bedeli.
  • Dükkanlar için rayiç bedelin 240’ta biri.
  • Arazi ve tarlaların rayiç bedelinin 240’ta biri.
  • Binek otomobil ya da ticari amaçlı binek araç için rayiç bedelinin 120’de biri.
  • Büyükbaş ya da küçükbaş hayvanlar varsa, ilçe ya da il Tarım Müdürlüklerince bunlar için tespit edilen aylık gelir.
  • Bankadaki mevduat hesapları için aylık faiz getirisinin iki katı tutarı.
  • Sürekli olarak alınan burs, yardım gibi ödemelerin aylık ortalaması.
  • Diğer tüm gelirlerin aylık ortalaması dikkate alınmaktadır.

Bu gelirler ailedeki kişinin GSS’den yararlanma imkanını değiştirebilmektedir. Ancak gelir testinin bu gelirler ile belirlenmesinin yanı sıra gider kalemleri de mevcuttur.

Gider için dikkate alınan durumlar ise;

  • Giyim,
  • Gıda,
  • Yiyecek,
  • Kira,
  • Eğitim,
  • Sağlık,
  • Ulaşım,
  • Sigara gibi aklımıza gelebilecek harcamalardır.

Gelir Testi Sonucu Kaç Günde Belli Olur?

Gelir testi sonucu kaç günde çıkar ? Sonuçlar ortalama 15 gün içerisinde açıklanmaktadır. Ancak yapılan başvuruların yoğunluğuna göre 1 ayı da bulabilmektedir.

Gelir testi sonucunuzu öğrenmek için ise Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nın e-devlet hizmetinden yararlanabilirsiniz. Bakanlığın hizmetlerine girdikten sonra karşınıza çıkacak olan menüde;

  • Gelir Testi Sonucu Sorgulama ekranına e-devlet şifreniz ile giriş yaparak sonucunuzu öğrenebilirsiniz.

Karşınıza çıkan sonuçta başvuru yaptığınız vakıf, başvuru tarihi, adı soyadı gibi durumları görebilirsiniz.

Gelir testi tespitiniz sonucunda sigorta priminiz olarak düzenlenen GSS primleri devlet tarafından ödenecektir. Ancak gelir tespitiniz olumlu sonuçlanmazsa yukarıda yazan tutarı kendinizin ödemesi gerekmektedir.

Kaynak: HABER MERKEZİ