Hipertansiyon ve Beslenme

Hipertansiyon olarak adlandırılan durumda kan basıncının yüksek olduğu anlaşılır. Kalp ve damar sağlığı ve genel sağlık için hipertansiyon yani yüksek kan basıncı tehlikeli olabilmektedir. Obez bireylerde ise yüksek tansiyon riski artabilir. Bu sebeple hem yüksek kilolu hem de yüksek tansiyon hastasıysanız zayıflama önerilerimizi de okuyabilirsiniz. Genel olarak hipertansiyon tedavisinde uygulanan beslenme programı DASH diyeti olarak adlandırılır. Hipertansiyonu düzetmeyi hedefleyen DASH diyeti diyetisyen kontrolünde uygulanır. Bu yazımızda DASH diyeti ve hipertansiyonda dikkat edilmesi gerekenleri okuyabilirsiniz.

Yüksek kan basıncı nasıl oluşur?

Atardamar olarak da bilinen dar kan damarları, kan akışına karşı daha fazla direnç oluşturur. Yani atardamarlar ne kadar darsa, o kadar fazla direnç vardır. Bu direnç yükseldiğinde kan basıncınız da yüksek olur. Bu basınç uzun süreli arttığında, kalp hastalığı gibi birçok sağlık sorununa neden olabilir. Yüksek kan basıncı yani hipertansiyon oldukça yaygındır.  Genellikle hipertansiyon birkaç yıl içinde gelişir. Bazen herhangi bir belirti fark etmezsiniz. Ancak belirtiler olmadan bile yüksek tansiyon kan damarlarınıza ve organlarınıza, özellikle beyin, kalp, göz ve böbreklere zarar verebilir. Bu sebeple sağlıklı beslenme, gerektiğinde tansiyon diyeti ile ilerlemek oldukça önem kazanır. Hipertansiyon tanısı aldıysanız ve herhangi bir belirtiniz yoksa bile diyetisyen ile birlikte tansiyon diyeti desteği almalısınız.

Yüksek tansiyon değerleri nasıl anlaşılır?

Tansiyon 2 sayı ile takip edilir. Sistolik basınç yani büyük tansiyon olarak adlandırılan yüksek sayı kalbiniz attığı ve kanı dışarı pompaladığı zaman oluşan basıncı gösterir. Diyastolik basınç yani küçük tansiyon olarak adlandırılan düşük sayı kalbiniz attığında oluşan basıncı ifade eder. Sistolik basıncın ideal değeri 120, diyastolik basıncın ideal değeri ise 80 olarak bilinir. Yaşla beraber bu sayılar değişebilir. Buna ek olarak hipertansiyon için erken teşhis önemlidir. Özellikle yüksek riskli kişilerde düzenli tansiyon takibi doktor tarafından da önerilir. Hipertansiyon tedavisi hem reçeteli ilaçları hem de sağlıklı yaşam tarzı değişikliklerini içerir. Beslenmede hipertansiyon yasakları öğretilmesi gerekebilir. Durum tedavi edilmezse kalp krizi ve inme gibi sağlık sorunlarına yol açabilir.

Bunları da Okumalısınız :  Hızlı ve Sağlıklı Kilo Alma Önerileri

Hipertansiyonun belirtileri nelerdir?

Hipertansiyon belirtileri her zaman görülmeyebilir. Birçok insan herhangi bir belirti yaşamaz. Kızarma, gözlerde kanlanma, baş ağrısı, baş dönemsi ise en sık görülen hipertansiyon belirtileridir. Özellikle baş ağrısı ve burun kanaması ciddi bir hipertansiyon belirtisi olarak görülür. Yüksek tansiyonunuz olup olmadığını anlamanın en iyi yolu ise düzenli tansiyon ölçümleri almaktır. Örneğin, aile geçmişinizde kalp hastalığı varsa kan basıncınızı sık sık kontrol ettirmelisiniz. Sorun oluşmadan önce tedbir almak iyi olacaktır. Hipertansiyon için riskli kişiler ise şu şekildedir:

Genetik: Bazı kişiler genetik olarak hipertansiyona yatkındır. Ailenizde hipertansiyon varsa sizde de olma ihtimali artabilir. Bu sebeple düzenli kontroller yaptırabilirsiniz.

Yaş: Genç kişilerde yüksek tansiyon görülme ihtimali daha az olur. Yaş arttıkça ile ihtimal artar. Özellikle 65 yaş üstü kişilerde hipertansiyon riski daha fazla görülmektedir.

Obezite: Obez bireylerde, hipertansiyon riski daha yüksek bilinir. Bu sebeple sağlıklı kiloda olmak hipertansiyondan korunmaya da yardım eder.

Yüksek alkol tüketimi: Yapılan çalışmalarda günde birden fazla içki içen kadınlarda ve günde ikiden fazla içki içen erkeklerde hipertansiyon riski artabilir.

Hareketsizlik: Sedanter bir yaşam sürmek hipertansiyon riskini arttırabilir. Yürüyüş gibi egzersizler yapmak sağlığınızı koruyucu olacaktır.

Diyabet:  Çalışmalar gösteriyor ki diyabet veya metabolik sendrom tanısı alan kişilerde yüksek tansiyon gelişme ihtimali artmaktadır.

Yüksek tuz tüketimi: Günlük yüksek sodyum alımı ile hipertansiyon arasında önemli ilişki vardır. Sodyumu en fazla tuz ile alırız. Bu sebeple günde 5-6 gramdan fazla tuz tüketimi önerilmez.

Hipertansiyon riskinizi azaltmak için yaşam tarzı ipuçları

Hipertansiyonda beslenme diyetisyenler tarafından düzenlenmelidir.  DASH diyeti adı verilen hipertansiyonda beslenme aynı zamanda kalbi de korumaktadır. Kontrol altındaki hipertansiyonu yönetmek ve komplikasyon riskini azaltmak için de önemli bir beslenme modeli olmaktadır. En yaygın görülen komplikasyonlar ise kalp hastalığı, inme ve kalp krizidir ve oldukça ciddi sonuçlar olabilir.  Tansiyonunuzu kontrol altına almak için:

• İdeal kiloya ulaşın:

Obezite ile yaşıyorsanız, kalbi koruyan bir DASH diyeti ve artan fiziksel aktivite ile kan basıncınızı dengeleyebilirsiniz. Meyve ve sebzelerden zengin, tam tahıllar içeren ve omega-3 kaynakları bulunan DASH diyeti hipertansiyonu düzeltmeye destek olacaktır. Diyetiniz doktor ve diyetisyen kontrolünde düzenlenmelidir. Zayıflamanıza destek ve yüksek olan tansiyonunuzu düşürmeye destek bir menü ile ilerlenir. Ayrıca egzersiz hem tansiyonu dengelemeye hem de zayıflamaya destek olur. Haftada 150 dakika egzersiz yapmak önerilir. Günde 30 dakika yürüyüş yapmak veya bisiklete binmek gibi fiziksel aktiviteler yapabilirsiniz.

• Stresle başa çıkın:

Vücudumuz iyi veya kötü durumlar fark etmeden değişikliklere tepki verebilir. Bu tepkiye stres denir ve normal düzeyde strese sahip olabiliriz. Yüksek ve yönetilemeyen stres olduğunda hipertansiyon belirtileri ve riski artabilir. Bu stresi yönetmek ve kontrol etmek gerekir. Düzenli egzersiz yapmak stresi yönetmenin harika bir yoludur. Ayrıca stresi azaltmak için meditasyon, nefes egzersizleri, masaj, yoga gibi aktiviteler de denenebilir. Hipertansiyon belirtilerinden korunmak ve stresi azaltmak için uyku kalitesi de önemlidir. Düzenli ve yeterli uyumak stres düzeylerini azaltmaya yardımcı olabilir.

• Sigarayı ve alkolü sınırlayın:

Düzenli ve fazla miktarlarda sigara, alkol kullanımı tansiyonu yükseltebilir. Sigara içiyorsanız ve yüksek tansiyon tanısı aldıysanız, doktorunuz da büyük ihtimalle sigarayı bırakmanızı tavsiye edecektir. Sigara dumanındaki kimyasallar vücudun dokularına zarar verebilir ve kan damarı duvarlarını sertleştirebilir. Bu durum da hipertansiyon belirtilerini ve riskini artabilir. Ayrıca alkol tüketimi sınırlandırılmalı ve aşırıya kaçılmamalıdır. Yüksek miktarda alkol alımı hipertansiyon riskini arttırabileceği gibi başka kronik hastalıklara da davetiye çıkarabilir. Bu sebeple tansiyon diyeti aslında genel sağlığınızı korumaya da destek olabilir.

• Diyetinize meyve ve sebze ekleyin:

Kalp ve damar sağlığı için DASH diyetinde de bitki ağırlıklı beslenmek önerilebilir. Düzenli olarak her gün beş porsiyondan fazla meyve ve sebze tüketmek kalp dostu beslenmenin temelleri arasındadır. Ayrıca yüksek tansiyon hastaları ne yemeli diye soranlar için de meyve ve sebzelerin ağırlıklı olduğu bir beslenme ortaya çıkar.  Taze sebzeler ve meyveler düzenli tüketildiğinde kan basıncını düşürmeye yardım eder. Böylelikle hipertansiyon riski azalmış olur veya kişide yüksek tansiyon varsa daha kolay düzene girer. Kahvaltılarınıza çiğ sebzeler eklemek, ara öğünlerde 1 meyve tüketmek, bir ana öğünde sebze tüketmeyi deneyebilirsiniz. Böylece düzenli sebze ve meyve tüketimini yakalamış olursunuz.

• Rafine şekeri sınırlayın:

Rafine şeker aşırı tüketimde genel olarak sağlığı bozabilir. Ayrıca damar sağlığını da etkileyerek hipertansiyon riskini arttırabilir. Bu sebeple yüksek tansiyon hastalarının yememesi gerekenler arasında aşırı rafine şeker de yer alabilir. Bazen de farkında olmadan da fazla şeker tüketiyor olabilirsiniz. Paketli bazı ürünler, gazlı içecekler bunlardan bazılarıdır.  Bu durumun önüne geçmek için etiket okumayı unutmamak gerekir. İçindekiler kısmında şeker, glikoz şurubu, fruktoz şurubu gibi ibareler de o besinin eklenti şeker içerdiğini gösterir. Özetle yüksek tansiyon hastalarının yememesi gerekenler arasında eklenti şekerli besinleri sayabiliriz.

• Sodyum alımını azaltın:

Hipertansiyonla yaşayan ve kalp hastalığı riski yüksek olan kişilere uzmanlar tarafından günlük sodyum alımlarını azaltmaları önerilir. Sodyumu azaltmanın en iyi yolu taze sebze ve meyve alımını arttırmaktan geçer. Ayrıca hazır gıdalar gibi seçenekleri aşırı tüketmek de sodyum alımınızı arttırabilir. Buna ek olarak sodyum en yaygın tuzla alınabilir. Tuzlu yemekler, salamura besinler,  salçalar gibi yiyecekler yüksek tansiyon hastalarının yememesi gerekenler arasında sayılabilir. Hipertansiyonun durumuna göre kısıtlama yapılabilir. Düzenli tansiyon takibi ve ona uygun beslenme ile kan basıncı dengelenebilir. Bu sebeple uzman desteği almayı da unutmayın.

Bunları da Okumalısınız :  Mide Balonu ve Beslenme