ABD Ulusal Sağlık Enstitüleri‘ne (NIH) göre hipertermi, sıcak havalara bağlı hastalıkların genelini kapsayan bir ifadedir. Ajans, genel olarak hiperterminin “vücudun ısı düzenleyici mekanizmalarının çevreden gelen ısıyla başa çıkamaması nedeniyle oluşan anormal derecede yüksek vücut sıcaklığı” olduğunu ekliyor.
Ayrıca Hipertermi, ani vücut ısısı düşüklüğüyle ortaya çıkan “hipotermi” rahatsızlığının tam tersidir.
Bir spektrumda var olan en yaygın bilinen hipertermi veya ısı ile ilişkili hastalıklar şu şekildedir: ısı yorgunluğu, ısı senkopu, ısı krampları ve sıcak çarpması.
Isı yorgunluğu, malign hipertermi ve sıcak çarpması gibi bazı hipertermi türleri diğerlerinden daha kötüdür. Bunlar, vücut sıcaklığınızın ne kadar yükseldiğine bağlı olarak, hayatı da tehdit edebilecek rahatsızlıklardır. Bu durumlarda, bireylerin vücut ısısı, beyne ve diğer hayati organlara zarar verebilecek şekilde aniden 41 derecelik sıcaklıklara kadar yükselir.
Kimler Hipertermi Riski Altında?
Kuzey Carolina Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde aile hekimliği bölümünde yardımcı doçent olan Alexa Mieses Malchuk, yaşlıların sıcağa bağlı hastalıklara karşı en savunmasız grup olduklarını söyledi. “Çünkü vücudumuz yaşlandıkça doğal olarak daha az terler, terlemeyi zorlaştıran çeşitli ilaçlar kullanıyor olabiliriz ve bunlar da hipertermi gibi rahatsızlıklara yakalanma ihtimalimizi artırır.”
Ayrıca, insanları hipertermiden kaynaklanan komplikasyonlara daha duyarlı hale getirebilecek çeşitli kalp, böbrek veya akciğer hastalıkları da bulunuyor.
Dr.Mieses Malchuk, hipertermi için diğer risk faktörlerinin arasında yeterince su içmemek, klimasız aşırı ısınmış bir yerde yaşamak, hareketlilik eksikliği, aşırı sıkı, aşırı kalabalık alanlarda bulunmak gibi sebeplerin de bulunduğu yorumlarını yapıyor. Ayrıca, sıcak havalarda dış mekanlarda yorucu egzersizler yapmak da hipertermiye sebep olabilen etmenlerden biridir.
Hipertermi Belirtileri Nelerdir?
Hipertermi ısıya bağlı tüm hastalıkları içerdiğinden, belirti ve semptomları oldukça çeşitlidir. Farklı hipertermi türlerine göre belirtiler aşağıdaki gibidir:
Sıcak Çarpması Belirtileri:
- Son derece yüksek vücut ısısı (41 derece ve üzeri)
- Kızarık, sıcak ve kuru cilt (terleme olmadan)
- Hızlı, güçlü nabız
- Aşırı bağ ağrıması
- Baş dönmesi
- Mide bulantısı
- Bilinç bulanıklığı, konfüzyon
Isı Yorgunluğunun Belirtileri:
- Ağır terleme
- Solgunluk
- Kas krampları
- Yorgunluk
- Zayıflık
- Baş dönmesi
- Baş ağrısı
- Mide bulantısı ya da kusma
- Bayılma
Isı Kramplarının Belirtileri:
- Karın, kollar veya bacaklarda kas ağrısı
- Kaz spazmları
Isı Döküntüsü Belirtileri:
- Boyunda, göğüste, karın bölgesinde, kasıkta veya dirsek kıvrımlarında kırmızı sivilce kümeleri veya küçük kabarcıklar oluşması
- Deri Döküntüleri
Nasıl Önlenebilir ve Tedavisi Nasıldır?
Hipertermi ile ilgili iyi olan şey ise, kolayca önlenebilir ve uzun vadeli komplikasyonlar oluşmadan rahatlıkla tedavi edilebilir olmasıdır. Ayrıca, daha rahat ve hafif giyinerek, yeterli su içerek ve dışarıdayken gölgelik alanları tercih ederek rahatlıkla hipertermiden korunabilirsiniz. Sıcak yaz aylarında sık sık hava almak için dışarı çıktığımızda, gölgeleri tercih etmek ve yeterli su tüketimi sağlamak oldukça basit önlemlerdir.
Bununla birlikte, kendiniz veya yakınlarınızdan birinin yüksek sıcaklığa bağlı olarak hipertermi olduğunu düşünüyorsanız:
- Kişiyi sıcaktan kurtarın ve gölgeli, klimalı veya serin bir yere götürün.
- Soğuk suyla duş almayı önerin.
- Bileklerinize, boynunuza, koltuk altlarınıza ve / veya kasıklarınıza soğuk, ıslak bir bez uygulayın.
- Kişinin yutma gibi bir sorunu bulunmuyorsa, su, meyve ve sebze suları gibi sıvılar verin, ancak alkol ve kafein içeren ürünler olmasın.
- Sıcak çarpması gibi daha şiddetli hipertermi biçimleri nadir de olsa ölümcül olabilir. Sıcak çarpmasından şüpheleniliyorsa, teşhis ve tanısı için 112’yi arayarak acil tıbbi yardım seansı almalısınız, doktorlar gerekli görürse hastaneye yatış da olabilir.
