2003 yılında iş hayatı mevzuatına giren Kısa Çalışma Yönetmeliği, 2024 yılında yapılan yeniliklerle işverenler ve çalışanlar için önemli bir destek mekanizması olmaya devam ediyor. Bugüne kadar yaklaşık 4,5 milyon kişi bu ödenekten faydalanırken, toplamda 38.1 milyar TL ödeme yapıldı. Bu miktarın 36 milyar TL'lik büyük bir kısmı ise pandemi döneminde 3.7 milyon kişiye sağlandı. 30 Mayıs 2024 itibarıyla kısa çalışma ödeneğinden yararlanan kişi sayısı 826'ya ulaştı.
11 Haziran 2024'te yapılan son düzenlemelerle, çalışana ödenecek kısa çalışma ödeneği tutarı günlük brüt 400 TL olarak belirlendi. Asgari ücretle çalışan bir kişi için bu, günlük net 340 TL’ye denk geliyor. Asgari ücretin brüt 20.002 TL olduğu göz önünde bulundurulduğunda, bir çalışanın aylık alabileceği kısa çalışma ödeneği 30 bin TL’yi bulacak.
Sabah gazetesinden Önder Yılmaz’ın haberine göre, yeni yönetmelik sonrasında kısa çalışma ödeneği hakkında sıkça sorulan sorular ve cevapları şu şekildedir:
Kısa Çalışmanın Amacı ve Süresi
Kısa çalışma uygulaması, işverenlerin ekonomik, sektörel veya bölgesel krizler, genel salgın gibi zorlayıcı sebeplerle işyerlerinde faaliyetlerini geçici olarak durdurması veya haftalık çalışma sürelerini en az 15 saat azaltması durumunda çalışanların istihdamını koruma amacı taşır. Kısa çalışma ödeneği, çalışanlara çalışmadıkları süre boyunca gelir desteği sağlar ve en fazla üç ay süreyle uygulanabilir.
Hangi İşverenler Başvurabilir?
45 saatlik haftalık çalışma süresini en az 15 saat azaltan veya işyerinde faaliyeti tamamen veya kısmen en az bir ay durduran işverenler, genel ekonomik kriz, sektörel daralma veya zorlayıcı sebepler gibi nedenlerle kısa çalışma başvurusunda bulunabilirler.
Kısa Çalışmaya Hak Kazanma Şartları
Kısa çalışmaya tabi tutulan bir işçinin ödenekten faydalanabilmesi için, kısa çalışmanın başladığı tarih itibarıyla son 120 gün hizmet akdine tabi olması ve son 3 yılda en az 450 gün işsizlik sigortası primi ödemiş olması gerekmektedir. Daha önce kısa çalışmadan yararlanan işyerleri, yeniden başvurabilirler. Bu uygulamadan yararlanabilmek için belirli bir çalışan sayısı sınırı yoktur. Sigorta ve vergi borcu bulunan, konkordato ilan eden işyerleri de e-Devlet üzerinden başvuru yapabilir.
İşçi Listesinde Değişiklik Yapılabilir mi?
İş müfettişleri tarafından uygunluk tespiti yapıldıktan sonra, yeni işçi eklenmesi veya çalışılmayan sürenin artırılması için talepler kabul edilir ancak bu yeni bir başvuru olarak değerlendirilir.
Her İşçi Kısa Çalışma Ödeneği Alabilir mi?
Kısa çalışma ödeneğinden faydalanmak için, son 120 gün hizmet akdine tabi olma ve son 3 yılda en az 450 gün işsizlik sigortası primi ödemiş olma şartlarını taşıyan her işçi bu ödenekten yararlanabilir. Yabancı işçiler de bu şartları sağladıkları takdirde ödenekten faydalanabilirler.
Ödenek Miktarı Nasıl Belirlenir?
Kısa çalışma ödeneği, sigortalının son 12 aylık prime esas kazançlarının ortalamasının yüzde 60’ı olarak hesaplanır. 2024 yılı itibarıyla bu miktar günlük brüt 400 TL’dir. Asgari ücretle çalışan bir işçinin günlük net geliri 340 TL olacaktır.
Ödenek Kimlere Ödenir?
Kısa çalışma ödeneği, çalışmadığı süreler için doğrudan işçinin kendisine ödenir. Ödemeler, işçinin kuruma bildirdiği banka hesap numaralarına yapılır. Hesap bilgileri eksik veya hatalı bildirilmişse, ödemeler PTTBank aracılığıyla yapılır.
Kısa Çalışma Ödeneği İşsizlik Ödeneğinden Düşülür mü?
1 Mart 2024 ve sonrasında başlayan kısa çalışma ödeneği süresi, işçinin gelecekte hak kazanacağı işsizlik ödeneğinden düşülür. Ancak, bu mahsup işleminin uygulanıp uygulanmayacağı Cumhurbaşkanı tarafından belirlenir.
Usulsüzlük Halinde Ne Olur?
Eğer işveren yanlış bilgi veya belge vererek fazla ödeme alınmasına sebep olmuşsa, bu tutar yasal faizi ile birlikte işverenden geri tahsil edilir. İşçinin kusuru nedeniyle yapılan fazla ödemeler de işçiden yasal faiziyle birlikte geri alınır. Ölen işçilere ait fazla ödemeler geri alınmaz.
Kısa Çalışma Ödeneği Vergiye Tabi mi ve Haczedilebilir mi?
Kısa çalışma ödeneği, damga vergisi dışında herhangi bir vergiye tabi değildir ve nafaka borçları hariç olmak üzere onda birinden fazlası haczedilemez veya başkasına devredilemez.
Ödenek Ne Zaman Kesilir?
Kısa çalışma ödeneği alan bir kişinin işe başlaması, yaşlılık aylığı almaya başlaması, askerlik görevine başlaması veya herhangi bir kanundan doğan çalışma ödevi nedeniyle işinden ayrılması durumunda, ödenek kesilir. Ayrıca, geçici iş göremezlik ödeneğinin başlaması durumunda, sağlık raporunun başladığı tarihten itibaren kısa çalışma ödeneği sona erer.
