Kızamık, yüksek oranda bulaşıcı bir hastalıktır ve genellikle hava yoluyla, enfekte bir kişinin öksürmesi, hapşırması ya da konuşması sırasında yayılır. Kızamık virüsü, havada asılı kalabilir ve virüsle doğrudan temasta bulunan kişilerde hastalığa yol açabilir.
İşte kızamığın bulaşma yolları:
Hava yoluyla bulaşma: Kızamık virüsü, enfekte bir kişinin öksürmesi, hapşırması veya konuşması sırasında havaya yayılan damlacıklar aracılığıyla bulaşır. Bu damlacıklar havada bir süre kalabilir ve yakın mesafede bulunan başka kişilere bulaşabilir.
Direkt temas: Virüs, enfekte kişinin burun akıntısı veya tükürüğüne temas edilen yüzeylerden de bulaşabilir. Bir kişi, bu tür yüzeylere dokunduktan sonra ağzına, burnuna veya gözlerine dokunursa virüs bulaşabilir.
BULAŞMA SÜRESİ
Bulaşma süresi: Kızamık virüsü bulaşıcıdır ve hastalık belirtisi göstermeden birkaç gün önce de bulaşabilir. Belirtiler başladıktan sonra ise, hastalık yaklaşık 4 gün boyunca bulaşıcı kalır.
Kızamık aşısı, bu hastalıktan korunmanın en etkili yoludur. Aşılı kişiler, kızamığa karşı çok daha güçlü bir bağışıklığa sahip olur.
Kızamık, genellikle 10-14 gün süren bir kuluçka dönemi sonrasında ortaya çıkar ve birkaç aşamada belirti verir. Kızamığın belirtileri şunlardır:
İlk Belirtiler (Kuluçka Döneminin Sonunda):
Kızamığın ilk belirtileri, soğuk algınlığına benzer olabilir ve genellikle şunları içerir:
-Yüksek ateş (genellikle 38-40°C arasında)
-Öksürük (genellikle kuru ve sürekli)
-Burun akıntısı veya tıkanıklığı
-Gözlerde sulanma ve kızarıklık (konjonktivit)
-Boğaz ağrısı
-Vücut ağrıları veya halsizlik
-Işığa duyarlılık (fotofobi)
Bu belirtiler, genellikle kızamık enfeksiyonunun ilk birkaç gününde ortaya çıkar ve oldukça rahatsız edici olabilir.
Kızamık ilerledikçe, daha spesifik ve belirgin belirtiler ortaya çıkar:
Koplik lekeleri: Ağız içinde, özellikle yanakların iç kısmında küçük, beyaz-koyu gri noktalar (daha çok diş etlerinin yakınına) görülebilir. Bunlar kızamığın çok tipik bir belirtisidir ve genellikle hastalığın erken evresinde birkaç gün önce ortaya çıkar. Bu lekeler, kızamığın tanısını doğrulamada yardımcı olabilir.
Kızamığa yakalanan bir kişi, genellikle hastalığın şiddetini hafifletmek ve başkalarına bulaştırmamak için dikkatli olmalıdır. Eğer kızamık şüphesi varsa ya da teşhisi konmuşsa, aşağıdaki adımlar takip edilmelidir:
Doktora başvurun
Kızamık, genellikle evde tedavi edilebilecek bir hastalık olsa da, özellikle yüksek ateş, şiddetli öksürük, zorlukla nefes almayı ya da diğer komplikasyon belirtilerini fark ederseniz mutlaka doktora başvurmalısınız. Doktorunuz, hastalığın seyrini izlemek için size önerilerde bulunabilir ve gerekirse tedavi planı oluşturabilir.
İzolasyon (Karantina)
Kızamık son derece bulaşıcı bir hastalıktır. Bu yüzden;
Evde kalmak: Kızamık geçene kadar evde kalmak, hastalığın başkalarına yayılmasını önlemek için çok önemlidir. Kızamık, döküntüler ortaya çıkmadan birkaç gün önce bulaşıcı olabilir, bu yüzden başkalarından mümkün olduğunca uzak durmalısınız.
Eğitim veya çalışmaya gitmeme: Okul, iş yeri gibi toplu alanlara gitmemeniz önemlidir, çünkü virüs hızla yayılabilir.
Ateşi kontrol altına almak
Kızamık genellikle yüksek ateşe neden olur. Ateşi düşürmek için şunları yapabilirsiniz:
Bol su içmek: Vücudun susuz kalmaması için bol miktarda sıvı tüketmek önemlidir.
Ateş düşürücü ilaçlar: Doktorun önerisiyle parasetamol veya ibuprofen gibi ateş düşürücü ilaçlar kullanılabilir. Ancak aspirin kullanmaktan kaçınılmalıdır, çünkü bu bazı çocuklarda Reye sendromu gibi ciddi komplikasyonlara yol açabilir.
Dinlenmek ve istirahat etmek
Kızamık, vücudu zayıflatan bir hastalıktır. Yeterli uyku ve dinlenme, iyileşme sürecini hızlandırabilir ve bağışıklık sisteminin düzgün çalışmasını destekler.
Gözleri koruma
Kızamık, gözleri etkileyebilir ve gözlerde kızarıklık, sulanma gibi şikayetlere yol açabilir. Gözleri korumak için;
Işığa duyarlılık nedeniyle loş ışıklı ortamda dinlenmek iyi olabilir.
Gözleri düzenli olarak temizlemek, özellikle sulanma varsa, enfeksiyon riski açısından önemlidir.
Ağız ve burun hijyeni
Öksürürken veya hapşırırken ağız ve burun kapalı tutmak: Bu, başkalarına bulaşmayı önler.
Ellerin sık sık yıkanması: Virüs, eller aracılığıyla başkalarına da bulaşabilir, bu yüzden sık sık ellerinizi sabunla yıkamanız çok önemlidir.
