Klostrofobi en yaygın fobilerden biridir ve bunu yaşadığınız takdirde, panik atak geçiriyormuş gibi hissedebilirsiniz. Bazı insanlarda klostrofobi anlık oluşur ve zamanla kaybolurken, diğerleri ise bu fobinin semptomlarıyla başa çıkmak için tedaviye ihtiyaç duyabilirler.
Klostrofobi Belirtileri Nedir? Nasıl Geçer?
Klostrofobi belirtileri, kapalı bir odada veya kalabalık bir alanda olmak gibi bir tetikleyiciyle birlikte ortaya çıkar. Küçük bir alan olarak düşündüğünüz şey, fobin şiddetine bağlı olarak değişebilir (karanlık bir odadan asansöre kadar her şey olabilir).
Klostrofobi belirtileri yaşarken, panik atak geçiriyormuş gibi hissedebilirsiniz. Klostrofobi belirtileri genelde aşağıdakiler gibidir;
- Terleme
- Titreme
- Sıcak basması
- Yoğun korku veya panik hissi
- Endişe hali
- Nefes darlığı
- Hiperventilasyon (aşırı nefes alma)
- Nabızda artış
- Göğüste sıkışma veya ağrı
- Mide bulantısı
- Bayılma veya baş dönmesi hisse
Ayrıca şu gibi sebepler klostrofobiyi tetiklemesiyle bilinir;
- Penceresiz küçük bir odada bulunmak
- Uçak, otobüs gibi araçlarda seyahat
- Dolu bir asansörde bulunmak
- Bir konserde veya parti ortamında olmak
- Kalabalık bir odada bulunmak
- Bir dolabın içinde bulunmak
- Umumi tuvaletler
- Mağazaların soyunma odaları
- Mağaralar ve tüneller
Klostrofobi belirtileriniz yukarıda belirtilmeyen diğer durumlar tarafından tetiklenebilir. Ayrıca küçük veya kapalı bir alanı diğer insanlardan farklı olarak tanımlayabilirsiniz. İnsanların kişisel ya da “yakın” boşluk ” kendine has bir duygusu var olmasıdır. 2011 yılında yapılan bir çalışmada, vücutlarını çevreleyen daha büyük “yakın” alanlara sahip insanların, bu daire kırıldığında klostrofobik hissetme olasılıklarının daha yüksek olduğu bulunmuştur. Yani kişisel alanınız altı metre ise ve birisi sizden dört metre uzakta duruyorsa, panik yapmaya başlayabilirsiniz.
Klostrofobinin Nedenleri
Klostrofobinin sebeplerini hala kesin olarak bilinmese de çevresel faktörler büyük rol. Bu fobi genellikle çocukluk ve ergenlik dönemlerinde ortaya çıkar. Beynin korkuyu yöneten kısmı olan amigdala ile ilgili olduğu da biliniyor. Çocukken yaşanan şu gibi sebepler klostrofobiyi tetikleyebilir;
- Çocukken uzun bir süre için dar veya kalabalık bir alanda sıkışmış olmak
- Uçaktayken türbülans yaşamak
- Bir banyo gibi küçük bir alanda kilitli kalmak suretiyle cezalandırılmak
- Kalabalık toplu taşıma araçlarında sıkışıp kalmak
- Dolap benzeri bir yerde kilitli kalmak
Ayrıca, klostrofobik bir ebeveyn veya aile üyesi ile büyüdüyseniz klostrofobiye sahip olma olasılığınız daha yüksektir. Bir çocuk sevdiklerinin küçük, kapalı bir alandan korktuğunu görürse, korku ve kaygıyı benzer durumlarla ilişkilendirmeye başlayabilir.
Klostrofobi Testi, Teşhisi ve Tedavisi
Belirtileriniz kalıcı hale gelirse bir doktora görünmelisiniz, çok bunaltıcı bir noktaya gelene kadar beklemeyin. Erken tanı koymak ve tedavi olmak, semptomlarınızı daha iyi yönetmenize yardımcı olacaktır. Klostrofobiyi teşhis etmek için yapılan bir test bulunmamaktadır, yalnızca sorunlarınızı psikiyatristinize danışarak teşhis edebilirsiniz.
Birçok fobide olduğu gibi klostrofobi de genelde psikoterapi ile tedavi edilir. Farklı danışmanlık türleri, korkunuzun üstesinden gelmenize ve tetikleyicilerinizi yönetmenize yardımcı olabilir. Hangi tedavinin sizin için uygun olduğu hakkında doktorunuzla konuşmanız gerekir. Psikoterapi ile birlikte uygulanan tedaviler şu şekilde;
- Bilişsel davranışçı terapi
Bilişsel davranışçı bir terapist, klostrofobinizi tetikleyen durumlardan kaynaklanan olumsuz düşünceleri nasıl kontrol edeceğinizi ve değiştireceğinizi öğretecektir. Düşüncelerinizi değiştirmeyi öğrenerek, bu durumlara tepkinizi değiştirmeyi öğrenebilirsiniz.
- Gevşeme ve görselleştirme
Terapistler, klostrofobik bir durumda olduğunuzda kullanabileceğiniz birçok gevşeme ve görselleştirme teknikleri sunacaktır. Teknikler, 10’dan geri sayım veya güvenli ortam hayal etme gibi egzersizlerden oluşabilir. Bu teknikler sinirlerinizi sakinleştirmeye ve paniği hafifletmeye yardımcı olur.
- Maruz kalma tedavisi
Maruz bırakma terapisi yaygın anksiyete bozukluğu ve birçok fobinin (açık alan korkusu, sosyofobi gibi) tedavisinde kullanılır. Bu terapide, korkunuzla yüzleşmek ve üstesinden gelmek için klostrofobinizi tetikleyen, ancak tehlikeli olmayan bir ortama yerleştirilebilirsiniz. Fikir şu ki, sizi korkutan şeylere ne kadar çok maruz kalırsanız, zamanla buna alışırsınız ve korkunuz azalır.
- İlaçlı Tedavi
Doktorunuz ayrıca panik ve fiziksel semptomlarınızı tedavi etmenize yardımcı olmak için antidepresanlar veya bir anti-anksiyete ilacı önerebilir. Ancak hiçbir zaman ilaç tedavisi tek başına yapılmaz, psikoterapi tedavisinin bir parçası olarak gerektiği takdirde ek olarak verilir.
Klostrofobi tedavi edilebilir bir sorundur ve bu durumdan kurtulmak pek de zor değildir. Bazı insanlarda klostrofobi yaşlandıkça kendiliğinden ortadan kalkar. Ancak genelde doktorunuza danışıp gerekli tedaviyi görmenizi öneririz.
Klostrofobi nasıl yenilir, ipuçları:
Klostrofobisi olan birçok insan, bozukluklarını tetikleyen yerlerden kaçınmayı tercih eder. Bu, uzun vadede pek de iyi bir çözüm değildir, çünkü sonunda kendinizi korktuğunuz ve kaçınılmaz bir durumda bulabilirsiniz. Bununla birlikte, maruz kaldığınızda ortaya çıkabilecek panik ataklarla başa çıkmak için şunları uygulayabilirsiniz;
- Her nefeste üçe kadar sayacak şekilde yavaş ve derin nefes alın.
- Güvenli bir yerde olduğunuzu düşünerek odaklanın.
- Kendinize tekrar tekrar korku ve endişenizin geçeceğini hatırlatın.
- Fobinin irrasyonel (gerçekdışı) olduğunu tekrarlayarak panik atağınızı tetikleyen şeylere meydan okuyun.
- Sizi sakinleştiren bir yeri veya anı düşünün, ona odaklanın.
Bu atakları durdurmak isteyebilirsiniz, ancak bunu durduramazsanız, bu durumda endişeniz artabilir ve yaşadığınız anlık panik atağı daha da kötüleştirebilir. Bunun yerine, durumu kabullenin ve kendinize bu duyguları deneyimlemenin iyi olduğunu hatırlatın, yaşadığınız durumun yaşamınızı tehdit etmediğini kendi kendinize telkin edin. Bu anlayışla bir süre sonra, klostrofobinizin yavaş yavaş azaldığını ve uzun vadede yok olduğunu fark edeceksiniz.
