Son bir yılda konut kredi stoku yüzde 24,2 oranında artarak 551,7 milyar liraya ulaştı ve bu seviye, bugüne kadarki en yüksek düzey olarak kayıtlara geçti.
Yaklaşık 1,5 yıldır sürdürülen dezenflasyon politikaları kapsamında faiz oranlarının artırılması, konut kredisi faizlerini de yukarı çekti ve bu durum, ipotekli konut satışlarının geçen yıl tarihi bir düşüş yaşamasına neden oldu.
2024 yılında toplam konut satışları 1 milyon 478 bin 25 adet olarak gerçekleşti. Bunlardan yalnızca 158 bin 486’sı kredi kullanılarak satıldı ve ipotekli satışların toplam içindeki oranı yüzde 10,7’de kaldı. Bu oran, verilerin tutulmaya başlandığı son 12 yılın en düşük seviyesini temsil ediyor.
Son dönemde yaşanan gerilemeyle birlikte bankaların sunduğu konut kredilerinde uygulanan ortalama faiz oranı son 18 ayın en düşük seviyesine indi. Bu durum, yılın ilk çeyreğinde ipotekli konut satışlarını da olumlu yönde etkiledi.
2024 yılı Ocak-Mart döneminde kredili konut satışları, bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 87,3 oranında artarak 51 bin 729 adede ulaştı.
Bu yükseliş, konut kredi stoklarına da yansıdı. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre, nisan ayı ortası itibarıyla konut kredilerinin toplam hacmi geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 24,2 artışla 551,7 milyar liraya çıktı. Bu seviye, bugüne kadar kaydedilen en yüksek değer olarak dikkat çekti.
Sektördeki yetkililer, bu gelişmelerle ilgili çeşitli değerlendirmelerde bulundu.
"Artış yılın geri kalan kısmında da devam edecektir"
Gayrimenkul ve İnşaat Platformu Başkanı Mustafa Ekiz, Türkiye'de konuta talebin her zaman yüksek olduğunu belirterek, "Talebin ne kadar canlı olduğunu yüksek faiz oranlarına rağmen son aylarda ipotekli satışların artmasından ve kredi stokunda rekor kırılmasından daha net anlayabiliyoruz." dedi.
Türkiye'de ev sahipliği oranının yüzde 55'lere gerilediğini dile getiren Ekiz, şu değerlendirmelerde bulundu:
"Yıllık minimum 850 bin civarında sıfır konut üretilmesi gerekirken ruhsat sayılarından bu rakamın 450-500 binlerde olduğunu görüyoruz. Düşük arsa ve konut arzı fiyatı artırdığı gibi ev sahipliği oranını da düşürüyor. Talep de yüksek olunca kira fiyatları artıyor. Ancak tüm bu olumsuzluklara ve yüksek fiyatların gündemde olmasına rağmen konut satışları son 9 aydır aralıksız artıyor. Bunun nedeni konut ihtiyacının çok yüksek olması. Kiralardaki artışla birlikte insanlar faizler yüksek de olsa bir şekilde kendisine uygun olduğunu düşündüğü evi bulunca kaçırmak istemiyor ve kredi de kullanarak yatırım yapıyor. Bu durumlar da konut kredi stokunu artırıyor. Artışın yılın geri kalan kısmında da devam edeceğini düşünüyorum."
"Fiyatların artmasıyla kullanılan kredi miktarı da yükseldi"
Gayrimenkul iktisatçısı Ahmet Büyükduman da faiz oranlarının kısmen de olsa düşmesinin ipotekli satışları artırdığını belirterek, bunun da kredi hacmini doğrudan etkilediğini, konut fiyatlarının artması nedeniyle kullanılan kredi miktarının da önceki dönemlere göre yüksek olabildiğini söyledi.
Son bir yılda kredi hacminin yüzde 24,2 arttığını dile getiren Büyükduman, "Konut fiyatları yüzde 31,3 artmış, enflasyon ise yüzde 39,1 olmuş. Toplam stok artsa da artış oranı enflasyonun altında kalmış." şeklinde konuştu.
"18 ayın en düşük seviyesi, konut kredisine ilgiyi artırdı"
Vartur Emlak Üst Yöneticisi (CEO) Şerif Varlı ise uzun süredir ertelenen talebin harekete geçmesi ve yatırımcıların yüksek enflasyona karşın gayrimenkule yönelmeyi tercih etmesinin bu artışta etkisi olduğunu söyledi.
Varlı, "Konut fiyatlarının artacağı yönündeki beklenti de insanları son aylarda ev almaya yönlendirdi. Ortalama kredi tutarlarının yükselmesi de kredi hacmini ciddi oranda artırdı." diye konuştu.
İpotekli satışlardaki artışa işaret eden Varlı, "Bu trendin devam etmesi, büyük ölçüde faiz oranlarının seyrine bağlı olacak. Konut kredisi faizlerinde son 18 ayın en düşük oranlarındayız. Bu durum, krediye olan ilgiyi artırıyor. Her ne kadar TCMB politika faizini yüksek tutuyor olsa da, bankalar rekabet ortamında kredi faizlerini zaman zaman aşağı çekebiliyor." ifadelerini kullandı.
