Sosyal Fobi Nedir?
Sosyal fobi; toplum içerisinde konuşurken, otururken, herhangi bir işle meşgul olurken sosyal aktivitelerde bulunurken durumlarda ortaya çıkan yoğun kaygı durumu olarak tanımlanmaktadır. Kişi bu kaygıları faaliyetleri tek başına bulunduğu bir ortamda yaparken değil yalnızca sosyal ortamlarda başka insanların da bulunduğu mekânlarda yaparken yaşamaktadır.
Örneğin evde yalnızken telefonda rahatlıkla konuşabilen bir insan kalabalık ortamlarda telefonda konuşamıyor ve yoğun kaygılar yaşıyorsa bu sosyal fobi olarak tanımlanmaktadır. Sosyal fobisi olan bir insan yaşadığı korku ve kaygıların farkına varıp zamanla bu korku ve kaygılar kendisini rahatsız edecek noktaya gelince toplumdan ve sosyal ortamlardan uzaklaşmaya kopmaya başlar. Kaçınmanın ardından her sosyal ortamla karşılaştığında kaygı ve korku artar; Kişi zamanla tek başına yaşamaya kimseyle iletişime geçememeye başlar.
Psk.Murat BİLİM
Sosyal Fobiye Neden Olan Nedir?
Sosyal Fobiye farklı biyolojik ve çevresel faktörlerin kombinasyonu neden olabilir. Sosyal durumlarda istenmeyen herhangi bir olay, kişide korku ve endişeyi yol açabilir ve uzun vadede sosyal fobi oluşabilir. Serotonin gibi düşük beyin kimyasalları seviyeleri ve aktif bir beyin yapısı olan Amygdala da sürekli sıkıntı ve korkuyu yaratmaktan sorumludur. Sosyal Fobi de genetik ve kalıtım faktörleri ile ilişkilendirilmiştir.
Sosyal Fobi Belirtileri Nelerdir?
Çocuklarda ve gençlerde
- Yeni insanlarla konuşma korkusu ve endişesi
- Sınıfta cevap verirken veya sınıf arkadaşları ve öğretmenlerle konuşurken aşırı gerginlik
- Arkadaş çevrelerinden reddetme korkusu
- Utanma ve aşağılanma korkusu
- Okul, aile toplantıları veya bu tür sosyal olaylardan kaçınma
- Kendinin olumsuz görüntüleri ve kendinden kuşku duyması
- Anksiyetenin fiziksel belirtileri: titreme, mide ağrısı, ağız kuruluğu, hızlı kalp atışı, konfüzyon, bulantı, kusma, terleme
Yetişkinlerde
- Bir grupta konuşmak veya başkalarının önünde yemek yemek ve içmek gibi sosyal etkileşimler yapmak konusunda yoğun korku ve endişe
- Sürekli izlenme ve yargılanma hissi
- Sosyal gruplardan ret korkusu
- Başkalarının önünde utanma ve utanma korkusu
- İşyerinden veya herhangi bir sosyal olaydan kaçınma
- Başkalarının önünde herhangi bir görev yaparken aşırı bilinç
- Güven eksikliği ve kendinden şüphe
- Ciddi bir sorunu olduğunu ve bunun üstesinden gelemediğinin farkına varmak
- Anksiyetenin fiziksel belirtileri; titreme, mide ağrısı, ağız kuruluğu, yarış kalp atışı, karışıklık, bulantı, kusma, terleme
Doktora Ne Zaman Gidilir?
Çoğu zaman, normal utangaçlık ve sosyal fobi arasında kafanız karışabilir. Kişi sürekli altı aydan uzun bir süre boyunca yukarıdaki semptomları gösteriyorsa, bir doktora gitmeli ve tedaviye başlamalısınız. Hastalık tedavi edilmezse, yıllarca, hatta ömür boyu sürebilir.
Sosyal Fobi Nasıl Tedavi Edilir?
Uygun tedavi ile sosyal fobiden kurtulmak mümkündür. Kişiye bağlı olarak, tedavi seçenekleri şunları içerir:
Bilişsel davranış terapisi (CBT)
Bilişsel davranış terapisi, insanların sosyal durumlarda düşünme, hissetme ve davranış biçimlerini değiştirmelerine yardımcı olmayı amaçlamaktadır. Bu teknikler insanların korkularıyla yüzleşmelerine yardımcı olabilir. Zamanla, insanlar başkalarının onları sert bir şekilde yargılama ihtimalinin olmadığını fark ederler – ve olsa bile, bunun büyük bir trajedi olmadığını fark ederler. Ayrıca, düşünce ve duyguları üzerinde bir miktar kontrol ve seçim yapabileceklerini öğreneceklerdir.
CBT tedavi şunları içerir:
- sosyal kaygının doğası hakkında eğitim
- yanlış veya çarpık düşünce ve inançlara meydan okumak ve değiştirmek
- korkulan durumlara kademeli olarak maruz kalma
- dikkat eğitimi.
Kaygı yönetimi teknikleri
Gevşeme eğitimi ve nefes alma teknikleri bir kişinin endişe belirtilerini yönetmesine yardımcı olabilir. Bazı fiziksel anksiyete belirtileri hiperventilasyon (aşırı nefes alma) ile tetiklenebilir. Karından yavaş, derin nefes almak – göğüsten hızlı, sığ nefesler yerine – endişeli duyguları azaltabilir.
Gevşeme teknikleri şunları içerir:
- ilerleyici kas gevşemesi
- dikkatlilik
- meditasyon
- görüntüleme
- izometrik gevşeme egzersizleri.
Destek grupları
Terapi ve ilaçlar yavaş yavaş ilerledikçe, aynı agorafobi bozukluğuna sahip birkaç destek grubuna da katılabilirsiniz. Benzer hikayeleri olan insanlarla tanışır ve onlarla etkileşime girersiniz ve bozuklukla nasıl başa çıktıklarını ve yeni fikirler edinirsiniz. Destek grupları, bozukluğu hayatınızdan atmak için büyük motivasyon ve güven sağlar.
İlaçlar
Genel olarak, sosyal fobi ilaçları, düşünce, korku ve sıkıntıyı kontrol etmek için anti-anksiyete ve anti-depresan ilaçları içerir. Durumu birkaç hafta içinde düzeltirler. Kesinlikle bir doktorun gözetiminde alınmalıdır. Kişinin ilaçları ne kadar süre alması gerektiğine karar vermek için düzenli değerlendirme gereklidir.
