Bir önceki yazımda Türkçemizi nasıl koruruz ve Türkçeden nasıl uzaklaşmayız konusunda bir şeyler yazmaya çalışmıştım.
Bu yazımda da aynı konudan devam edip noktayı koyacağım.
Ne yazık ki Türkçe diye konuştuğumuz kelimelerin yüzde doksanı Türkçe değil...
Türkçemizi koruyalım derken bu kelimelere savaş açmak olmaz.
Zira böyle bir şeye kalkışsak ortada Türkçe kelime kalmıyor neredeyse.
Bence yapmamız gereken şey; alternatif yeni kelimeler üretmek ve yeni karşılaşılan kelimelere Türkçe karşılıklar bulmak...
Zamanında Türkçe kelime türetmek yerine kolaylık olsun diye İngilizceden direk dilimize geçirmişiz.
Neyse ki yazıldığı gibi değil de okunduğu gibi geçirmişiz Türkçeye...
Zahmet etmeseydiniz aslında direkt İngilizce olarak geçseydi en azından İngilizce öğrenirken zorluk yaşamazdık yazarken...
Mesela; machine makine, electric elektrik, police polis, football futbol, vb binlerce yabancı kelime dilimize aynen geçmiş.
Bu kelimeler hayatımıza o kadar yerleşmiş ki şimdi değiştirsek, alternatif kelime üretsek hepimiz yadırgarız.
Mesela Türkçe karşılığı ayak topu olan football’u neden futbol olarak çevirmişiz?
Şimdi insanın kulağına hoş gelmeyebilir ayak topu ama zamanında olsaymış şu an kimse yadırgamazdı herhalde.
Bilgisayar kelimesini duyduğu zaman yadırgayan var mı?
Yakın zamana kadar computer olarak dilimizdeki yer edinen bu alete Aydın Köksal, bilgisayar adını verdi ve herkes tarafından takdir gördü.
Şimdilerde ise futbolla ilgilenen herkesin dilinde olan uzun yıllarca dilimizden düşeceğe benzemeyen bir kelime çıktı ortaya: VAR
Maç sırasında hakemin gözden kaçırdığı ya da tereddütte kaldığı bir pozisyonu video yardımıyla izleyip karar veren komite...
Kısaca açıklayacak olursak “Video Yardımcı Hakem”...
Daha da kısası: VAR
Hakem bir pozisyonda kararsız kaldığı zaman komiteye o pozisyon için ne VAR ne yok diyor.
Komite de bir şey yok devam diyor ya da penaltı VAR diyor.
İşte VAR kelimesi buradan gelmiyor tabi ki de!
Video Yardımcı Hakem yani Video Assistant Referee...
İngilizce video zaten video, yardımcı assistant, hakem de referee...
Bu kelimelerin baş harfleri kullanılarak oluşturulan bir isim VAR.
Elin gavuru bu sistemi kendi diline göre kısaltmış peki biz neden bu sisteme yeni bir isim vermiyoruz?
Dilimizde zaten yeterince yer işgal eden yabancı kelime yok mu?
Bir yenisi daha eklenmeden, yol yakınken bu VAR denilen sisteme yeni bir isim bulalım.
Ne bileyim “Ne Var Ne Yok” diyelim, VAH diyelim, YUH diyelim ama VAR demeyelim!
İngilizce kelimelerin kısaltılmış halini sanki Türkçeymiş gibi VAR adıyla kullanmayalım.
Geçmişte Computer Bilgisayar örneği var...
Şimdi ise karşımızda dilimize yeni giren iki kelime var: Drone ve VAR...
Zaman kaybetmeden bu iki kelimeye karşılık gelebilecek Türkçe kelimeler türetilmeli diye düşünüyorum.
