Duygusal dengesizlik, fevri davranışlar, benlik algısında bozukluk ve istikrarsız ilişkiler bu hastalığın belirtileri arasındadır. Türkiye’de nüfusun %2’si borderline kişilik bozukluğuna sahiptir.
Borderline Kişilik Bozukluğunun Nedenleri
Borderline kişilik bozukluğunun (BKB) kesin sebebi henüz bilinmemektedir. Genetik, çevresel faktörler ve serotonin seviyesindeki dengesizlikler gibi birçok etken bu hastalığa sebep olabilmektedir.
Genetik
Borderline kişilik bozukluğu genetik bir hastalık olabilir. İkizler üzerinde yapılan ve Journal of Personality Disorders dergisinde yayınlanan bir araştırmaya göre genetik bu hastalıkta büyük bir rol oynamaktadır.
Çevresel Faktörler
Çocukluk döneminde istismar ve ihmale maruz kalmak borderline kişilik bozukluğuna yakalanma riskini artırmaktadır.
Serotonin Seviyesi
Serotonin hormonunun görevi kişide duygudurumu düzenlemektir. Serotonin salınımında yaşanan dengesizlikler borderline kişilik bozukluğuna yol açabilmektedir.
Kimler Borderline Kişilik Bozukluğu Riski Altındadır?
Borderline kişilik bozukluğuna yakalanma riski yüksek olan bireyler:
- Aile geçmişinde borderline kişilik bozukluğu olanlar
- Çocukluğunda kendini duygusal yönden dengesiz veya korunmasız hissedenler
- Fevri ebeveynlere sahip bireyler
- Çocukluğunda istismara uğrayan bireyler
Borderline Kişilik Bozukluğu Özellikleri ve Tanısı
Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı’na göre borderline kişilik bozukluğunun semptomları:
- Gerçek veya farazi şekilde terk edilmekten kaçınmak
- Dengesiz ilişkiler kurmak
- İlişki kurulan bireyleri idol olarak görmek veya tamamıyla değersiz görmek gibi iki uç arasında gidip gelmek
- Sağlıksız bir benlik algısına sahip olmak
- Hayatının en az iki alanında kendine zarar verebilecek fevri davranışlarda bulunmak (Çok fazla para harcamak veya uyuşturucu kullanmak gibi)
- İntihar veya kendine zarar verme eğilimi
- Duygu durumda birkaç saat veya birkaç gün sürebilen ani değişiklikler
- Uzun süreli duygusal boşluk hissi
- Öfke kontrolünde zorlanma veya sebepsiz yere aşırı öfkelenme
- Stres kaynaklı paranoya veya dissosiyasyon
Bu semptomlardan en az beşi bulunuyorsa, borderline kişilik bozukluğu tanısı konulabilmektedir.
Doktorunuz borderline kişilik bozukluğuna sahip olduğunuzu düşünüyorsa sizi bir akıl sağlığı uzmanına yönlendirecektir. Bu uzmanlar duygu durumunuz ve geçmişiniz hakkında sorular sorduktan sonra kesin bir tanı koyacaktır.
Borderline Kişilik Bozukluğu Tedavisi
Doktorunuz borderline kişilik bozukluğunun tedavisinde psikoterapi, ilaç tedavisi veya hastanede tedavi gibi farklı yöntemler önerebilir.
Psikoterapi
Borderline kişilik bozukluğunda kullanılan ana tedavi yöntemi psikoterapidir. Tedavi süresince bilişsel davranışçı terapi, diyalektik davranışçı terapi ve şema terapi kullanılabilmektedir.
Bilişsel davranışçı terapi kendiniz veya başkalarına yönelik sağlıksız düşünce, davranış ve algıları tespit edip değiştirmeyi hedeflemektedir. Kendinizi öfkeli, güvensiz, endişeli veya intihara meyilli hissettiğiniz anlarda sağlıklı bir şekilde tepki vermeyi öğretmektedir.
Diyalektik davranışçı terapi, düşünce ve davranışlarınızı kabullenmenizi ve kontrolünüz dışında gelişen olaylara sağlıklı bir şekilde tepki vermenizi hedeflemektedir.
Şema terapisiyse kişinin kendisini ve dünyayı daha pozitif bir şekilde görmesini amaçlamaktadır.
İlaç Tedavisi
Kullanılan ilaçlar borderline kişilik bozukluğunu tedavi etmese de semptomları hafifletmeye yardımcı olmaktadır. Psikoterapiye destek olarak ilaç verilebilmektedir. Bu ilaçlar:
- Depresyon tedavisi için antidepresan
- Agresif dürtüleri tedavi etmek için antipsikotik
- Anksiyete tedavisi için anksiyolitik
Hastanede Tedavi
Semptomların şiddetli olduğu durumlarda doktorunuz hastanede tedavi görmenizi tavsiye edebilir. İntihar eğilimi ve kendine zarar verme gibi sorunlar nedeniyle hastanede tedavi görebilirsiniz.
Alternatif Terapiler
Omega-3 yağ asidi, borderline kişilik bozukluğu hastalarında depresyon ve agresiflik gibi semptomları hafifletebilmektedir ancak bu konuda daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir.
Borderline Kişilik Bozukluğu Komplikasyonları
Borderline kişilik bozukluğu sebebiyle yakalanma riski artan sorunlar:
- Depresyon
- Anksiyete bozukluğu
- Yeme bozuklukları
- Bipolar bozukluk
- Uyuşturucu madde kullanımı
Borderline kişilik bozukluğu semptomlarını şiddetlendiren durumlar:
- İş hayatıyla ilgili sorunlar
- İlişki sorunları
- Antisosyal
- İstismar içeren bir ilişkide bulunmak
- Cinsel yolla bulaşan hastalıklar
- Kendine zarar verme eğilimi
- İntihar eğilimi
- Trafik kazaları
- Kavgalara karışmak
- Bir suçun mağduru olmak
Borderline Kişilik Bozukluğu Nasıl İlerlemektedir?
Borderline kişilik bozukluğunun seyri kişiden kişiye değişmektedir. Hayat boyu süren zorluklar yaşayabilir, zaman zaman intihar veya kendinize zarar verme fikrine kapılabilirsiniz. Doktorunuzun hazırladığı tedavi planına sadık kalmanız, semptomlardan kaçınmak ve rahat bir hayat yaşamak için oldukça önemlidir.
