Ergenlik (hem kadınlarda hem de erkeklerde) döneminde veya erken yetişkinlik döneminde ortaya çıkar ve duygusal kararsızlıklar, dürtüsel davranışlar, çarpık bir imaj ve istikrarsız özel hayat şeklinde ortaya çıkar. ABD Ulusal Ruh Sağlığı Enstitüsü’ne göre, Amerika Birleşik Devletleri’ndeki yetişkinlerin yaklaşık yüzde 1,6’sı bu kişilik bozukluğuna sahip.
Borderline Sınırda Kişilik Bozukluğunun (BPD) Sebebi Nedir?
Araştırmacılar hala borderline’ın kesin nedenlerini öğrenmeye çalışıyorlar. Genetik, çevresel faktörler ve serotonin hormonundaki dengesizlikler dahil olmak üzere birden fazla faktörün bu hastalığa sebep olabileceği düşünülüyor.
Genetik
Bu kişilik bozukluğu, genetik sebeplerden dolayı ortaya çıkıyor olabilir. Journal of Personality Disorders Trusted Source’da yayınlanan borderline sendromu olanlara dair yapılan bir araştırma, bu bozukluğun genetik kodlardan kaynaklandığını öne sürüyor.
Çevresel Faktörler
İstikrarsız (sürekli taşınan veya boşanmış ebeveynleri olan), istismarcı veya ihmal edildiği bir ortamda büyümek, bir bireyin borderline kişilik bozukluğuna sahip olma riskini artırabilir.
Serotonin Hormonunun Seviyesindeki Anormallikler
Serotonin, ruh halini düzenlemeye yardımcı olan bir hormondur. Serotonin üretimindeki anormallikler borderline rahatsızlığının oluşmasının sebebi olabilir.
Kimler Borderline Riski Altındadır?
Aşağıdaki durumlarda borderline hastalığına sahip olma ihtimaliniz artacaktır:
- Borderline hastalığına sahip bir aile üyeniz varsa
- çocukken duygusal olarak dengesiz bir ortamda yetiştiyseniz
- çocuklukta sürekli aileniz tarafından ihmal edildiyseniz
- çocukken duygularınız istismar edildiyse
Belirtileri Nelerdir ve Teşhisi Nasıl Yapılır
Amerikan Psikiyatri Birliği’nin kayıtlarına göre, aşağıdaki kriterler borderline kişilik bozukluğunun tüm belirti ve semptomlarıdır:
- Kararsız ve istikrarsız ilişkileriniz varsa, yani ilişkilerinizde sürekli iki kişi arasında kalıyorsanız,
- Kararsız bir benlik imajınız veya öz kimliğiniz varsa,
- Hayatınızın en az iki alanında kendine zarar verebilecek şekilde dürtüsel davranışlar sergiliyorsanız. Örneğin, çok fazla para harcıyor veya uyuşturucu maddeler kullanıyorsanız,
- İntihar veya kendini yaralama girişiminiz varsa,
- Ruh haliniz ve modunuz sürekli değişiyorsa,
- Sık sık kendinizi boşlukta hissediyorsanız.
- Öfkenizi kontrol etmekte güçlük çekiyorsanız veya sebepsiz yere ciddi şekilde sinirleniyorsanız.
- Strese bağlı paranoya dönemleriniz oluyorsa.
Borderline kişilik bozukluğu teşhisi konulabilmesi için yapılan testin (testlerin) sonucunda, bu belirtilerden en az beşini karşılamanız gerekir.
Doktorunuz bu hastalığa sahip olabileceğinizi düşünürse, muhtemelen sizi bir psikoloğa yönlendirecektir. Teşhis koyabilirler, muhtemelen size sorular soracaklar ve duygusal-davranışsal geçmişinizi analiz edecekler.
Nasıl Tedavi Edilir?
Sağlık danışmanınız, psikoterapi, ilaç tedavisi veya hastaneye yatış dahil olmak üzere bir veya birden fazla tedavi şekli önerebilir.
Psikoterapi
Psikoterapi, borderline kişilik bozukluğunun ana tedavi yöntemidir. Ruh sağlığı uzmanınız size şu psikoterapi yöntemlerinden birini önerecektir: bilişsel davranışçı terapi, diyalektik davranış terapisi ve şema odaklı terapi.
Bilişsel davranışçı terapi, kendiniz veya başkaları hakkında sahip olabileceğiniz olumsuz inançları, davranışları ve yanlış algıları tanımlamanıza ve değiştirmenize yardımcı olur. Kızgın, güvensiz, endişeli veya intihara meyilli hissettiğinizde size sağlıklı tepki verme yollarınu ve hangi durumda nasıl davranmalı gibi önemli hususları öğretir.
Diyalektik davranış terapisi size inançlarınızı ve davranışlarınızı nasıl tanıyacağınızı, farkına varacağınızı ve kabul edeceğinizi öğretir.
Şema odaklı terapi, kendi yaşamınıza ve dünyaya daha olumlu bakmanıza yardımcı olur.
İlaç tedavisi
İlaç borderline kişilik bozukluğunu tam anlamıyla iyileştirmez, ancak semptomları hafifletebilir. Doktorunuz, psikoterapi tedavisine ek olarak bazı ilaçlar önerebilir. Bunlardan bazıları:
- depresyonu tedavi etmek için antidepresanlar
- agresif belirtileri tedavi etmek için antipsikotikler
- kaygıyı tedavi etmek için anksiyete ilaçları
Hastanede Yatış
Belirtileriniz şiddetliyse, doktorunuz tedavi için geçici olarak hastanede kalmanızı tavsiye edebilir. Ayrıca intihar davranışı, intihar düşünceleri veya kendinize (veya başkalarına) zarar vermeyi düşünmeniz ihtimaline karşılık hastaneye kaldırılabilirsiniz.
Alternatif Terapiler
Omega-3 yağ asitleri, borderline kişilik bozukluğu olan kişilerde depresyon ve saldırganlık semptomlarını hafifletebilir. Ancak omega-3 yağ asitlerinin faydalarını doğrulamak için günümüzde daha fazla araştırmaya ihtiyaç var.
Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Borderline, tedavi edilmediği takdirde aşağıdakiler gibi bazı rahatsızlıkları tetikleyebilir:
- depresyon
- anksiyete bozuklukları
- beslenme bozuklukları
- bipolar bozukluk
- madde bağımlılığı
- çoklu kişilik bozukluğu
Borderline semptomlarınız aşağıdaki riskleri de tetikleyebilir:
- iş hayatında problemler
- ilişki sorunları
- sevgilinizle istikrarsız bir özel hayatınız olabilir
- cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar
- kendine zarar verme
- intihar
- kasıtlı kaza yapmak
- bir başkasına fiziksel şiddet
Sorumluluk Reddi: Amacımız, size en alakalı ve güncel bilgileri sağlamaktır. Ancak, hastalıklar, semptomlar, ilaçlar ve maddeler her kişiyi farklı şekilde etkilediğinden, bu bilgilerin olası tüm bilgileri içerdiğini garanti edemeyiz. Bu bilgi, tıbbi tavsiye yerine geçmez. Olası sorunları, yan etkileri, hastalıkları ve semptomları her zaman tıbbi geçmişinizi bilen bir sağlık uzmanıyla görüşün. Dusge.com’da paylaşılan bilgiler, tıbbi tavsiye yerine geçmez. Detaylı bilgi için: tıbbi sorumluluk reddi.
Borderline Kişilik Bozukluğu İle Yaşamak
Borderline kişilik bozukluğunun etkisi kişiden kişiye değişim gösterir. Bu rahatsızlığa sahipseniz yaşam boyu çeşitli zorluklarla karşılaşabilirsiniz. Zaman zaman intihar düşünceleri veya kendinize zarar verme gibi düşüncelerle karşı karşıya kalabilirsiniz. Doktorunuzun reçete ettiği tedavi planına uymanız tüm bu sorunların çözümü için oldukça önemlidir. Bunu yapmak belirtilerinizin şiddetini azaltabilir, güvenli ve tatmin edici bir yaşam sürmenize yardımcı olabilir.
