İznik Gölü’nün derinliklerinde saklı kalan ve 2014 yılında keşfedilen 1500 yıllık bazilikanın sırları, DMAX Türkiye tarafından hazırlanan belgeselle izleyiciyle buluştu. “İznik, Batık Gizem” adlı uluslararası ödüllü belgesel, ünlü Fransız yönetmen Pascal Guerin’in yönetmenliğinde çekildi.
Dünyanın dört bir yanından araştırdılar
Türkiye'nin en önemli arkeolojik buluşları arasında yer alan tarihi bazilikanın kazı çalışmaları, 2015 yılından bu yana Uludağ Üniversitesi Arkeoloji Bölümü tarafından yürütüldü. Dünyanın dört bir yanından 15 araştırmacı bu bilimsel keşif için mesai harcadı.
İznik'te kıyıdan yaklaşık 20 metre açıkta, 2 metre derinlikte bulunan bazilikanın belgeselleştirmesi fikri, su altı kazılarının bilimsel danışmanı Bursa Uludağ Üniversitesi (BUÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölüm Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Şahin'in Fransa'da tanıştığı yönetmen Pascal Guerin ile yaptığı görüşme ile ortaya çıktı.
Yönetmen Pascal Guerin, projelendirdiği belgesele destek bulduktan sonra Kültür ve Turizm Bakanlığının izniyle gerçekleştireceği çekimler için Bursa'ya geldi.
Roma ve Ayasofya Ziyaretleriyle Tarihi Bağlantılar Aranıyor
Kazı çalışmalarını yöneten Prof. Dr. Mustafa Şahin, bazilikayla ilgili daha fazla bilgi edinebilmek için araştırmalarına Hristiyanlığın merkezi Roma’da, Vatikan arşivlerinde başladı. Burada yaptığı incelemelerde, erken Hristiyanlık dönemiyle ilgili yazılı ve görsel kaynakları detaylı bir şekilde analiz eden Şahin, bazilikanın tarihi önemini daha geniş bir çerçevede anlamaya yönelik önemli veriler elde etti.
Fransız jeolog Prof. Dr. Julia de Sigoyer ise çalışmalar kapsamında İstanbul’a gelerek, Ayasofya’yı ziyaret etti. De Sigoyer, bu ziyaret sırasında erken Hristiyanlık dönemine ait mimari özellikler ve yapısal detaylar üzerine incelemelerde bulundu. Ayasofya’nın bazilikayla olası bağlantılarını değerlendiren de Sigoyer, İznik’teki kazılar için önemli ipuçları topladı.
Aziz Neophytos’un Adına İnşa Edildi
Su üstü ve su altı kazı çalışmaları sırasında ortaya çıkarılan bu devasa yapı, Aziz Neophytos’un adına inşa edilmiş erken Hristiyanlık dönemi kiliselerinden biri olarak tanımlanıyor.
Kazı ekibinden uzmanlara göre, bazilika, 1065 yılındaki büyük bir depremle yıkılmış ve daha öncesinde de 1250’li yıllarda göl seviyesinin yükselmesiyle terk edilmiş. Yapının bir kısmının Hristiyan halkı tarafından temizlenmek ve arınmak amacıyla kullanılmaya devam edildiği, günümüzde bile bu alanın suyun altında görülebildiği belirtiliyor. Yıkılan bazilikanın taşlarının çevredeki diğer yapılarda kullanılmış olabileceğine dair bulgular da mevcut.
İznik Müzesi’nde sergileniyor
Yaklaşık 600 metrekarelik kapalı bir alanı kaplayan bazilikanın, erken Hristiyanlık dönemine özgü Roma mimarisiyle inşa edildiği tespit edildi. 2 metreyi bulan sütunları ve özenle tasarlanmış planıyla dikkat çeken yapı, havadan fotoğraflama çalışmaları sırasında keşfedildi. Kazılarda, bazilikanın temelinde bulunan toprak sürahiler, bilezikler gibi günlük kullanım eşyaları İznik Müzesi’nde sergileniyor.
Sanal Gerçeklik ile Bazilika Yeniden Hayat Buluyor
Batık bazilika, arkeoloji ve teknolojinin birleşimiyle yeniden canlanıyor. Oxford Üniversitesi'nden Arkeolog Dominik Maschek, İznik Gölü Bazilikal Kilise Kazı Başkanı Prof. Dr. Mustafa Şahin ile iş birliği içinde, bazilikanın üç boyutlu renkli rekonstrüksiyonunu tamamladı.
Bu çalışmada kullanılan son teknoloji sayesinde, Konstantin döneminde Doğu’da inşa edilen ilk Hristiyan ibadethanelerinden biri olan İznik Bazilikası, sanal gerçeklikte yeniden hayat buluyor. Maschek’in daha önce Roma tapınağını üç boyutlu olarak yeniden inşa ettiği projeden ilham alınarak geliştirilen bu çalışma, bazilikanın mimari detaylarını ve görkemini günümüze taşımayı hedefliyor.
DMAX tarafından hazırlanan “İznik, Batık Gizem” belgeselinin finalinde izleyicilerle buluşan bu sanal rekonstrüksiyon, İznik’in ve Hristiyanlık tarihinin derinliklerine büyüleyici bir yolculuk sunuyor.
