Antisosyal Kişilik Bozukluğu Nedenleri
Kişilik, herkesi benzersiz kılan düşünce, duygu ve davranışların birleşimidir. İnsanların dış dünyayı ve kendilerini nasıl gördüklerini görme, anlama ve ilişki kurma biçimleri budur. Kişilik, kalıtsal eğilimler ve çevresel faktörlerin etkileşimi ile şekillenen kişilik oluşturur.
Antisosyal kişilik bozukluğunun kesin nedeni bilinmemektedir, ancak:
- Genler sizi antisosyal kişilik bozukluğuna karşı savunmasız bırakabilir – ve yaşam durumları gelişimini tetikleyebilir
- Beyin gelişimi sırasında beyin fonksiyonlarının sonuçlanma şeklindeki değişiklikler
Risk faktörleri
Bazı faktörlerin antisosyal kişilik bozukluğu geliştirme riskini arttırdığı görülmektedir, örneğin:
- Çocukluk çağı davranış bozukluğunun teşhisi
- Aile antisosyal kişilik bozukluğu veya diğer kişilik bozuklukları veya zihinsel sağlık bozuklukları geçmişi
- Çocukluk döneminde istismar veya ihmalden etkilenme
- Çocuklukta kararsız, şiddetli veya kaotik aile hayatı
Erkekler antisosyal kişilik bozukluğu geçirme riski kadınlardan daha fazladır.
Antisosyal Kişilik Bozukluğu Belirtileri
Antisosyal kişilik bozukluğu belirti ve semptomları şunları içerebilir:
- Doğru ve yanlış için dikkate almama
- Kalıcı yalan ya da başkalarını sömürmek için aldatma
- Duygusal, alaycı ve başkalarına saygısız olmak
- Kişisel kazanç veya kişisel zevk için başkalarını manipüle etmek için cazibe veya zekâ kullanma
- Kibir, üstünlük duygusu ve son derece fikir sahibi olmak
- Suç davranışı da dahil olmak üzere yasa ile tekrar eden sorunlar
- Gözdağı ve sahtekârlık yoluyla başkalarının haklarını tekrar tekrar ihlal etmek
- Dürtüsellik veya önceden plan yapamama
- Düşmanlık, önemli sinirlilik, ajitasyon, saldırganlık veya şiddet
- Başkaları için empati eksikliği ve başkalarına zarar verme konusunda pişmanlık eksikliği
- Kendinin veya başkalarının güvenliğine saygı duymadan gereksiz risk alma veya tehlikeli davranışlar
- Kötü veya küfürlü ilişkiler
- Davranışın olumsuz sonuçlarını dikkate almamak veya onlardan öğrenmemek
- Sürekli sorumsuz olmak ve iş veya mali yükümlülüklerini yerine getirmemek
Antisosyal kişilik bozukluğu olan yetişkinler tipik olarak 15 yaşından önce davranış bozukluğu belirtileri gösterir: Davranış bozukluğu belirtileri ve semptomları aşağıdakiler gibi ciddi, kalıcı davranış problemlerini içerir:
- İnsanlara ve hayvanlara karşı saldırganlık
- Mülkiyetin yok edilmesi
- Dolandırıcılık
- Hırsızlık
- Kuralların ciddi ihlali
Her ne kadar antisosyal kişilik bozukluğu yaşam boyu olarak düşünülse de, bazı insanlarda belirli semptomlar – özellikle yıkıcı ve cezai davranışlar – zamanla azalabilir. Ancak bu azalmanın yaşlanmanın bir sonucu mu yoksa antisosyal davranışların sonuçları hakkında artan bir farkındalık mı olduğu açık değildir.
Ne Zaman Doktora Gidilmeli?
Antisosyal kişilik bozukluğu olan kişilerin kendi başlarına yardım istemeleri olası değildir. Bir arkadaşınızın veya aile üyenizin bu rahatsızlığa sahip olabileceğinden şüpheleniyorsanız, kişinin nazikçe bir akıl sağlığı uzmanından yardım almasını ve bir tanesini bulmasına yardım etmesini önerebilirsiniz.
Antisosyal Kişilik Bozukluğu Tedavisi
Antisosyal kişilik bozukluğunun tedavisi zordur, ancak bazı insanlar için uzun vadede tedavi ve yakın takip yararlı olabilir. Antisosyal kişilik bozukluğu tedavisinde deneyim sahibi tıp ve ruh sağlığı uzmanlarını arayın.
Tedavi, her bireyin özel durumuna, tedaviye katılma istekliliğine ve semptomların şiddetine bağlıdır.
Psikoterapi
Konuşma terapisi olarak da adlandırılan psikoterapi bazen antisosyal kişilik bozukluğunu tedavi etmek için kullanılır. Terapi, örneğin, öfke ve şiddet yönetimi, alkol veya madde kötüye kullanımı tedavisi ve diğer akıl sağlığı durumlarının tedavisini içerebilir.
Ancak psikoterapi her zaman etkili değildir, özellikle semptomlar şiddetliyse ve kişi ciddi sorunlara katkıda bulunduğunu kabul edemez.
İlaçlar
Antisosyal kişilik bozukluğunu tedavi etmek için Gıda ve İlaç İdaresi tarafından özel olarak onaylanmış hiçbir ilaç yoktur. Doktorlar bazen anksiyete veya depresyon gibi antisosyal kişilik bozukluğu ile ilişkili durumlar veya saldırganlık belirtileri için ilaç reçete edebilirler. Bazı ilaçlar genellikle dikkatli kullanılmalıdır çünkü yanlış kullanım potansiyeline sahiptirler.
