Beslenme, her yeni bilgi ve her yeni araştırmayla değişip gelişebilen bir bilimdir. Bazı hastalıkların önlenmesinde ve hastalığın seyrinin yavaşlatılmasında sadece ilaçlar değil beslenme de çok önemlidir. Zamanla hastalıkların tedavisinde kullanılmak üzere çeşitli diyet modelleri ortaya çıktı. Peki, bu diyetlerden biri olan DASH diyeti nedir?
Dash Diyeti Nedir?
Hipertansiyon ile adından sıkça söz ettiren DASH diyeti nedir? ABD’de 1990’lı yıllarda, hipertansiyon hastalarının yaygınlaşması sebebiyle DASH (dietary approaches to stop hypertension) diyeti uygulanmaya başlanmıştır. Bu diyet, hipertansiyonun tedavisinde kan basıncının azalmasında rol oynar.
Dash diyeti nasıl yapılır? Diyetin temelinde sodyumu orta düzeyde tutmak yatar (yani alınan tuz miktarı biraz kısıtlanır). Diyetin şeker, kolesterol ve yağ içeriği fakirleştirilerek kalsiyum, magnezyum, potasyum, karbonat, protein, posa içeriği artırılır. Diyetle tam tahıllı ürünler, beyaz et, balık eti, kurubaklagil, sebze, meyve alımı artırılırken işlenmiş et, kırmızı et ve karbonhidrat alımı azaltılır. Böylelikle diyet antioksidan besin ögelerinden zengin hale gelir.
Yapılan bir çalışmada 54 erkek bireye, DASH diyeti ve düşük yağlı diyet iki ayrı gruba bölünerek verilmiş. Her iki diyeti uygulayanlarda da benzer miktarda kilo kaybı gözlenmesine rağmen DASH’ı uygulayanların kan basıncında daha fazla düşüş yaşanmıştır.
Yapılan başka bir çalışmada 14 sağlıklı bireye 30 gün boyunca bu diyet uygulanmış. Çalışma sonucunda bireylerin kan basınçlarının düştüğü gözlemlenmiştir.
Metabolik sendrom ve hiperlipidemi görülen bireylerde söz konusu diyetin açlık insülin konsantrasyonlarını düşürdüğü yapılan bir meta-analiz çalışmasında saptanmıştır. Diyetin insülin konsantrasyonunu düşürme sebebi ise antioksidan içeriğinin oksidatif stresi azaltması olarak açıklanmıştır.
Hipertansiyonun önlenmesinde kullanılan bu diyetin kadınlarda menopoz sonrası dönemde ruh halini olumlu yönde etkilediğine dair çalışmalar bulunmaktadır. Ayrıca 70 yaş üstündeki kadınlarda yapılan çalışmalarda bilişsel hafızayı olumlu yönde etkilediği gözlemlenmiştir.
Hipertansiyon tüm dünyada çok sık karşılaşılan bir sağlık sorunudur. Hipertansiyonun ilerlemesinin önüne geçilmesinde tıbbi beslenme tedavisinin rolü büyüktür. Bu sebeple bu hastalığa sahip olan bireylerin, ilaç kullanımının yanı sıra diyetlerinin de düzenlenmesi gerekir.
Dash Diyeti Kimlere Uygulanır?
Akdeniz diyetine benzerliğiyle dikkat çeken bu diyet, son yıllarda hipertansiyonun yanı sıra kalp ve damar hastalıkları, diyabet ve inflamatuar hastalıkların tedavisine ek olarak uygulanmaktadır.
