Bunama hastalarında idrar veya dışkı ile ilgili bir takım sıkıntılar olabiliyor. Özellikle idrar kaçırma veya dışkı kaçırma şeklinde olabiliyor. Bunlar her zaman birlikte olmak zorunda değildir. Birlikte de olabilir. Özellikle idrar kaçırma erken ve orta evrede daha sık bir problem olabilir. Demans hastası neden idrarını kaçırır? Öncelikle tuvaletin yerini çok iyi hatırlamıyor olabilir. Orta evrelerde böyle bir şey olabilir. Bu nedenle tuvaletin üzerine veya diğer odalar için de geçerli, hangi odaysa buna ait bir isim yazılması ve belki fotoğrafının konması, hastanın tuvaleti bulmasında yardımcı olabilir. Bunun dışında bir takım akut problemler yani yeni gelişmiş problemler, bunama hastalarında diğer hastalarda olduğu gibi bir takım tıbbi problemler olabilir. Bunlar idrar kaçırma ile sonlanabilir. Örneğin, idrar yolu enfeksiyonları, idrar yolu enfeksiyonun dışındaki enfeksiyonlar, şeker hastasıyla şekerin fazla yükselmesi, bazı kan tuzlarının artması (kalsiyum tuzunun fazla artması) gibi bir takım problemler idrar kaçırmaya sebep olabilir. Bir takım ilaçlar idrar kaçırmayı kolaylaştırıyor olabilir. Örneğin, siz hastaya tansiyon tedavisi için idrar söktürücü bir ilaç verirseniz, idrar kaçırma ihtimali daha da çok artar. Bazen kabızlık dışkı sertleşmesi gibi bir durum olabiliyor. İleri yaşlarda kabızlık 

göreceli olarak sıktır. Böyle bir durumda yine idrar kaçırma olabilir. Bu nedenle eğer yeni başlamış bir durum ise altta yatan tıbbi geçici idrar kaçırma ile sonlanan bir durum var mı diye araştırmak gerekir. Bu nedenle de hekime başvurmak gerekir.

Hasta idrar ihtiyacını size ifade edemiyor olabilir. Böyle bir durumda genellikle bakım verenler aslında hastanın idrar ihtiyacı olabildiğini tahmin edebiliyorlar. Örneğin, sabah kalktıktan sonra tuvalete gitmek, ana öğününü ve sıvı gıdaları aldı ve bunun sonrasında tuvalete gitmek gibi durumlardır. Bu gibi durumlarda kişinin bir takım huzursuzlukları, kıyafetleriyle oynama gibi bizi uyarabilecek semptomatoloji olabilir. O nedenle bakım verenin hastasıyla ilgilenmesi, bu emareleri anlayabilmesi de yardımcı olabilir. Hastalar yetişememe nedeniyle yaşlılığa bağlı idrar kaçırabilirler. Bu durumların önüne geçebilmek adına hastayı belirli zaman aralıklarında tuvalete götürmek iyi bir seçim olabilir. Hatta çoğu zaman alt bezi kullanmayı da oldukça uzun süre öteleyebilir. Örneğin, hasta sabah yataktan kalktı, tuvalete götürürsünüz. İki üç saat aralıklarla isteği olmasa bile ‘hadi anneciğim/babacığım beraber tuvalete gidelim’ diyerek onun rızasını almak, ikna etmek de önemlidir. Gece iki üç saat aralıklarla götürürseniz gece yatmadan önce de götürürseniz, çoğu zaman idrar kaçırmanın önüne geçeriz. Apraksi dediğimiz çok iyi el hareketlerini kullanamaması nedeniyle üstünü çıkarmakta sorun yaşıyor olabilir. Bu nedenle idrar kaçırıyor olabilir. Böyle bir durumda da düğmeli değil de fermuarlı veya beli lastikli olan bir takım giysiler hastanın üstünü çıkarabilmesini daha kolay sağlayabilir. Bazen alışılagelmiş utanma, mahremiyet duygusu nedeniyle siz yanındayken tuvaletini yapmak istemeyebilir. Böyle bir durumda çok kısa süreli haberdar olarak tuvaletten çıkma gibi bir şey deneyebilirsiniz. Son olarak ise tuvalet temizliğinden bahsederken, tuvalete gitti ve herhangi bir idrar kaçırması olmadı, böyle bir durumda tuvalet temizliğine özellikle kadınlarda önden arkaya doğru yapmak, olası bir dışkının idrar yollarıyla kontaminasyonunu yani bulaşmasını engelleyebilir. Böylelikle sık görülen üriner enfeksiyonlarında önüne geçilebilir. Buna dikkat etmek gerekir.

Editör: Öznur Dede