KOAH, günümüzde sık görülen ve en tehlikeli akciğer hastalıklarının başında gelir. KOAH kelimesi, kronik obstrüktif akciğer hastalığı kısaltılmış halidir.

KOAH hastalığına yakalanan bir bireyin akciğerlerinde belirli miktarda hasar oluştuğu görülür. Akciğerlerde nefes alışverişi sırasında etkin bir rol oynayan ve bronş adı verilen yapılar vardır. Çeşitli nedenlerden ötürü bu bronşlar zarar görür ve iltihaplanmayla karşı karşıya kalır. Bronşlarda meydana gelen iltihaplanma ise bronşların daralmasına ve parçalanmasına neden olur.

KOAH hastalığı nedeniyle bronşların zarar görmesi sonucunda ise vücuttaki nefes alışverişi verimli bir şekilde gerçekleşmez. Bilindiği üzere akciğerlerimize çektiğimiz oksijen, bronşlarda işlendikten sonra kana karışır. Hastalık nedeniyle zarar görmüş olan bronşlar görevini tam yerine getiremez ve bu yüzden de kana karışan oksijenin miktarında ciddi bir azalış yaşanır. Bu durum oksijen yetersizliğine bağlı diğer birçok hastalığın da ortaya çıkmasına neden olabilir.

Hastalığın önüne geçilmesi son derece zordur. Hastalık herhangi bir belirti vermeden akciğerlere yayılır ve bronşlar ciddi derecede zarar gördüğü zaman birtakım belirtiler ortaya çıkar. Peki, KOAH belirtileri nelerdir? Semptomlar nasıl kendini gösterir?

KOAH Hastalığı Belirtileri

KOAH hastalığı belirtileri nelerdir? sorusu birçok cevap içerir. Hastalığın belirtileri son derece fazladır. Ayrıca belirtiler, diğer hastalıklarla da karıştırılabilir. Bazı durumlarda ise belirtilerin psikolojik olduğundan şüphelenilir. Genel belirtileri ise şu şekildedir:

  • Hastaların en büyük şikayeti merdiven çıkarken şiddetli bir tıkanma ve nefes nefese kalma durumudur. Merdiven sayısı fark etmeksizin hastalar merdiven çıkarken ve sonunda ciddi nefes problemleri çekerler.

  • Öksürük, diğer ve en önemli belirtilerden biri olarak bilinir. Hastalığın ilk evrelerinde öksürüğün kuru olduğu ve bu yüzden pek önemsenmediği görülür. İlerleyen evrelerde ise daha çok balgamlı öksürükler ortaya çıkar.

  • Yorgunluk ve halsizlik, en sık rastlanılan belirtiler arasında yer alır. Kana yeteri miktarda oksijen  iletilememesi ciddi anlamda yorgunluk ve halsizliğe neden olur. Hastanın uyku süresi uzar ve sürekli dinlenme ihtiyacı hisseder.

  • Nefes alırken hırıltı, hastalığın en önemli bulgularından biri olarak kabul edilir. Özellikle hastalığın orta ve ileri dönemlerinde görülen bu belirti, kişinin herhangi bir yorucu aktivite yapmamasına rağmen ortaya çıkar. Nefes alışverişi sırasında boğazda balgam varmış gibi bir hırıltı oluşur.

  • Göğüs daralması, KOAH hastalığı belirtileri konusunda başı çeker. Birçok hasta bu durumu psikolojik olarak algılar. Göğüs daralması nedeniyle hastanın geceleri uyuyamaz, oturduğu yerde bunalır ve  göğüs kafesine bir baskı uygulanıyormuş gibi hisseder.

KOAH Hastalığının Nedenleri

KOAH hastalığının nedenleri farklı farklı şekillerde açıklanabilir. Sigara içmek, genetik faktörler ve sağlıksız hava koşulları, en sık görülen nedenler arasında yer alır. Önceden erkeklerde sıklıkla görülen bu hastalık, günümüzde yaygın sigara kullanımı nedeniyle kadınlarda da fazlasıyla görülür. Hastalığın nedenleri ise şu şekilde açıklanabilir:

  • Sigara Kullanımı: Sigara dumanı ve nikotin. akciğerlere en çok zarar veren maddelerdir. Solunan her sigara dumanı, bronşların dumandan etkilenerek incelmesine ve yıpranmaya daha yatkın bir hale gelmesine neden olur. Ayrıca akciğerlerde nikotine bağlı biriken katran da bronşların çabuk bir şekilde deforme olmasına yol açar. Yalnızca sigara içen kişiler bu hastalığın adayları arasında yer almazlar. Aynı zamanda pasif içicilerin de bu durumdan dolayı risk altında olduğu söylenebilir.

  • Mesleki Deformasyon: Hastalığın en önemli nedenleri arasında mesleki deformasyon da yer alır. Maden ve metal işçileri başta olmak üzere, tekstil işçileri, kağıt ve odun imalatında yer alan işçiler, ulaşım sektöründe çalışan kişiler, çimento ve tahıl üretim alanlarında çalışan kişiler de hastalığa yatkın olarak bilinirler.

  • Genetik Yatkınlık: Hastalığın en önemli nedenlerinden biri de genetik yatkınlıktır. Birey, sigara kullanmıyor veya akciğerlere zarar verecek bir işte çalışmıyor olabilir. Bu durum genetik yatkınlık nedeniyle hastalığa yakalanmayacağı anlamına gelmez. Kişi, 1. derece akrabalarında bu hastalığı görmüşse, yaşantısına dikkat etmelidir. Temiz hava almaya, spor yapmaya ve sürekli olarak nefes egzersizleri ile akciğerini dinç tutmaya çalışmalıdır.

  • Yaş ve Cinsiyet: 55 yaş üstü erkek bireylerin, kadınlara göre bu hastalığa daha elverişli oldukları bilinir. Bu yüzden 55 yaş üstü erkeklerin sigaradan, sigara dumanından ve hava kirliliğinin olduğu her türlü bölgeden uzaklaşmaları gerekir.

  • Hava Kirliliği: Bireyin yaşadığı şehirde hava kirlilik oranı fazlaysa, risk grubu altında olduğu rahatlıkla söylenebilir. Hava kirliliği, havadaki oksijenin az olduğu ve kirliliğe neden olan birçok maddenin havada dolaştığı bir durumdur. Haliyle bu havayı solumak, akciğerlerin normalden çok daha kısa sürede yıpranmasına neden olur.

KOAH Evreleri

KOAH evreleri 4 ana evreye ayrılır. Hastalık genel olarak son 2 evrede fark edilir. Haliyle bu durum tedavi sürecinin daha zor geçmesine neden olur. Evreler ise şu şekildedir:

  1. Evre: Koşu, merdiven çıkma, yoğun tempolu işler ve ufak çaplı efor gerektiren her durumda nefes darlığı görülür. Bu durum hastalığın ilk evresi olarak tanımlanabilir. 

  2. Evre: Normal yaşantınızda yaptığınız işler, bir müddet sonra size daha yorucu gelmeye ve nefes darlığı yaşatmaya başlar. Hala günlük hayata engel bir belirti görülmediği için hasta bu evreyi pek önemsemez.

  3. Evre: Halsizlik bu evrede yorgunlukla birleşir. Hasta kapaklarını dahi kaldırmakta zorlanır. Nefes darlığı nedeniyle gece uykularının bölündüğünü fark eder. Artık gündelik hayatını sürdürmekte fazlasıyla zorlanır. Yaptığı en ufak hareket, nefes nefese kalmasına neden olur. Hastalığın en çok fark edildiği evredir.

  4. Evre: Hastalığın kesin olarak fark edildiği evre 4. evre olarak bilinir. Son evrede uzanırken dahi nefes almak son derece zor gelir. Kişi oksijen maskesine ihtiyaç duyar. Artık vücutta oksijenin yeterli miktarda dolaşmaması nedeniyle organlar hasar görmeye başlar ve KOAH ile birlikte diğer hastalıklar da ortaya çıkar. Kalp yetmezliği, bu durumda en çok görülen hastalıkların başında yer alır.

KOAH Tedavi Yöntemleri

KOAH hastalığı ilaçlarla veya diğer yöntemlerle tam olarak tedavi edilemez. Tam olarak tedavi edilmesi için akciğer nakli yöntemine başvurulabilir ancak bu durum son derece risklidir. Uygulanan tedavi yöntemlerinin tek amacı, hastalık nedeniyle ortaya çıkan semptomların en aza indirilmesidir. Peki, KOAH tedavi yöntemleri nelerdir ve nasıl uygulanır?

Stabil Dönem Tedavisi:

Stabil dönem KOAH tedavisi, hastanın alışkanlıklarını değiştiren bir tedavidir. İlk olarak hastanın sigara kullanımı veya sigara dumanını sürekli olarak soluyup solmadığı anlaşılmaya çalışılır. Eğer böyle bir durum söz konusuysa, kesinlikle sigaradan ve dumanının olduğu ortamlardan uzak durması sağlanır.

Solunum yolu rahatsızlıklarına karşı aşı tedavisi uygulanır. Bu sayede akciğerlere daha fazla yük binmesinin önüne geçilir. Ayrıca fiziksel aktivite programı oluşturulur ve hastanın bu aktiviteleri yerine getirmesi istenir. Bu aktiviteler, hastanın yaşam kalitesini belirli ölçüde arttırır.

İlaç Tedavisi

İlaç tedavisi, hastanın yaşadığı rahatsızlıkların azalmasına yardımcı olan bir başka tedavi yöntemidir. 2. 3. ve 4. evre hastalar için ilaç tedavisi evreye göre dozajlanarak uygulanabilir.

KOAH ilaç tedavisi içeriğinde bronkodilatör adı verilen ilaç grubu yer alır. Bu ilaçlar solunum yollarında yer alan kasların daha iyi çalışmasına ve bu sayede nefes alışverişinin biraz daha rahat bir şekilde gerçekleşmesine yardımcı olur. Söz konusu ilaçlar yalnızca semptomlar ortaya çıktığında uygulanır. Ayrıca ilaçların etki süreleri, türlerine ve kombinasyonlarına göre değişim gösterebilir. Minimum ise 4 saat etkili olduğu bilinir.

Rehabilitasyon

KOAH tedavisi sırasında hastanın gündelik hayatını sürdürebilmesi ve solunum yollarının daha iyi çalışabilmesi adına rehabilitasyon, mutlaka uygulanması gereken tedavi yöntemleri arasında yer alır.

Bu tedavi yönteminde bir program oluşturulur ve kişinin yaşantısı ele alınır. Tüketmesi gereken besinler, yapması gereken egzersizler ve alışkanlıklar tek tek belirlenir. Hastanın bu programa tam olarak sadakat göstermesi, semptomların daha da azalmasına yardımcı olur.

Oksijen Tedavisi

KOAH tedavisi denildiği zaman akla ilk gelen tedavi yöntemlerinden biri, oksijen tedavisidir. Söz konusu tedaviye, kandaki oksijen miktarının azalması durumunda başvurulur. Eğer kandaki oksijen miktarı riskli seviyede ise hastanın günün büyük bir kısmında oksijen tedavisi alması gerekir. 3. ve 4. evredeki hastalarda bu tedavinin sıklıkla kullanıldığı görülür.

Ameliyatla KOAH Tedavisi

Ameliyat hastalığın en son evresinde ve hayati risk taşıdığı evrelerde başvurulan bir durumdur. Hastanın artık akciğerleri, yoğun bir yük altındadır ve nefes alışverişi konusunda kapasitesinin çok az bir kısmını kullanıyordur.

Bu durumda hastanın akciğerlerinde çalışmayan dokular alınarak, akciğerlerin biraz daha rahatlaması sağlanabilir.

Öte yandan akciğer nakli ile KOAH tedavisi de uygulanabilir. Sağlıklı ancak yaşamını kaybetmiş olan bir hastanın akciğeri, hastalıklı kişiye nakledilebilir. Yaşama şansı düşük olan hastalarda bu yönteme aile onayıyla başvurulur. Eğer akciğer, yeni vücuda uyum sağlamazsa hasta yaşamını yitirir. Bu yüzden son derece riskli bir ameliyattır.

İnegöl haber, bursa haber, İnegöl sondakika, bursa sondakika

Editör: Öznur Dede