Rahim fibroidleri, doğurgan kadınlarda sıklıkla görülen ve kanserli olmayan kistlerdir. Ayrıca miyom olarak da adlandırılan rahim fibroidleri, rahim kanseri riskini artırmaz ve neredeyse hiçbir zaman kansere dönüşmez. Fibroidler, insan gözü tarafından tespit edilemeyecek kadar küçük de olabilir, rahmi bozup büyütebilen boyutlara da oluşabilir. Tek bir tane veya birden çok da olabilir. Aşırı durumlarda, çoklu fibroidler rahmi o kadar genişletebilir ki, göğüs kafesine ulaşır.
Birçok kadın hayatlarının bir döneminde miyom geliştirir. Ancak çoğu, genellikle semptomlara neden olmadığı için, rahminde fibroidler olduğunu bilmez. Doktorunuz pelvik muayene veya prenatal ultrason sırasında tesadüfen miyom keşfedebilir.
Belirtileri Nelerdir?
Rahminde fibroid bulunan birçok kadında herhangi bir semptom görülmez. Ancak semptomlar fibroidlerin yeri, büyüklüğü ve sayısına göre oluşur. Eğer semptom gelişirse, en sık karşılaşılanlar şunlardır:
- Ağır adet kanaması
- Bir haftadan fazla süren adet dönemleri
- Pelvik basınç veya ağrı
- Sık idrara çıkma
- Mesaneyi boşaltma zorluğu
- Kabızlık
- Sırt ağrısı veya bacak ağrıları
Fibroidler genellikle yerlerine göre sınıflandırılır. İntramural fibroidler, rahim duvarında büyür. Submukozal fibroidler, rahim boşluğuna doğru ilerler. Subserosal fibroidler, rahmin dışına çıkmaktadır.
Ne zaman doktora görünmek gerekir?
Eğer aşağıdaki belirtiler varsa doktora görünün:
- Azalmayan ve geçmeyen pelvik ağrı
- Aşırı derecede ağır, uzun süreli veya ağrılı adet dönemleri
- Dönemler arasında lekelenme veya kanama
- Mesaneyi boşaltma zorluğu
- Şiddetli vajinal kanama veya aniden gelen keskin pelvik ağrı varsa derhal tıbbi yardım alın.
Rahim Fibroidleri (Miyom) Neden Olur?
Doktorlar rahim fibroidlerinin nedenini bilmiyor, ancak araştırmalar ve klinik deneyimler aşağıdaki faktörlere işaret ediyor:
- Genetik değişiklikler: Birçok fibroid, normal rahim kas hücrelerindeki değişikliklerden dolayı oluşur.
- Hormonlar: Östrojen ve progesteron, gebeliğin hazırlanmasında her bir adet döngüsü sırasında rahim astarının gelişimini uyaran iki hormondur. Bu hormonlar, fibroidlerin büyümesini destekliyor görünmektedir. Fibroidler, normal rahim kas hücrelerinden daha fazla östrojen ve progesteron reseptörü içerir. Ayrıca hormon üretimindeki azalmaya bağlı olarak menopoz sonrası büzülme eğilimindedir.
- Diğer faktörler: Vücudun insülin benzeri büyüme faktörü gibi dokuları korumaya yardımcı olan maddeler, fibroid oluşumunu etkileyebilir.
Doktorlar rahim fibroidlerinin; rahmin yumuşak kas dokusundaki bir kök hücreden geliştiğine inanırlar. Tek bir hücre tekrar tekrar bölünerek, nihayetinde yakınındaki dokudan ayrı, sert ve kauçukumsu bir kütle oluşturur.
Uterus fibroidlerinin büyüme düzeni değişebilir; yavaş veya hızlı büyüyebilir, ayrıca aynı büyüklükte kalabilir. Bazıları kendiliğinden daralabilir. Hamilelik sırasında ortaya çıkan birçok fibroid, rahim normale döndüğü için hamilelikten sonra küçülür veya kaybolur.
Risk Faktörleri Nelerdir?
Üreme çağında olmanın yanı sıra, rahim fibroidleri için bilinen birkaç risk faktörü vardır. Fibroid gelişimi üzerinde etkisi olabilecek diğer faktörler şunlardır:
- Kalıtım: Annenizin veya kız kardeşinizin miyomları varsa, miyom geliştirme riskiniz artar.
- Irk: Siyahi kadınlar, diğer ırk gruplarının kadınlarından daha fazla risk altındadır. Ayrıca, siyah kadınlarda genç yaşlarda da fibroidler bulunur ve daha fazla veya daha büyük miyomlara sahip olabilirler.
- Çevresel faktörler: Erken yaşta adet görme, doğum kontrolünün kullanılması, obezite, D vitamini eksikliği, dengesiz beslenme ve bira tüketimi de dahil olmak üzere alkol almak, fibroid geliştirme riskini artırır.
Komplikasyonlar Nelerdir?
Her ne kadar rahim fibroidleri genellikle tehlikeli olmasa da, rahatsızlığa neden olabilirler ve yoğun kan akışından kaynaklanan anemi gibi komplikasyonlara yol açabilirler.
Hamilelik ve fibroidler
Fibroidler, genellikle hamile kalmayı engellemez. Ancak, fibroidlerin; özellikle submukozal fibroidlerin; infertiliteye veya gebelik kaybına neden olması mümkündür. Fibroidler ayrıca plasental abrupsiyon, fetal büyüme kısıtlanması ve erken (preterm) doğum gibi belirli gebelik komplikasyonları riskini artırabilir.
Rahim Fibroidleri Önlenebilir mi?
Araştırmacılar fibroidlerin nedenlerini araştırmaya devam etseler de, nasıl önleneceğine dair çok az bilimsel kanıt mevcuttur. Rahim fibroidlerinin önlenmesi mümkün olmayabilir, zaten bu kistlerin sadece küçük bir kısmı tedavi gerektirir. Ancak, normal kiloda kalmak ve meyve ve sebze yemek gibi sağlıklı besinler tüketerek, fibroid riskinizi azaltabilirsiniz.
Teşhis Nasıl Yapılır?
Rutin pelvik muayenede teşhis edilir. Doktorunuz rahim şeklinde düzensizlikler hissedebilir, bu da fibroidlerin varlığına işaret eder. Eğer rahim fibroidi belirtileri varsa, doktor aşağıdaki testleri isteyebilir:
Ultrason: Doktorunuz ultrason yapabilir.
Laboratuvar testleri: Anormal adet kanaması varsa, doktorunuz olası nedenleri araştırmak için başka testler isteyebilir. Özellikle tam kan sayımı (CBC) yapılır.
Geleneksel ultrason yeterli bilgi sağlamazsa, doktorunuz aşağıdaki gibi başka görüntüleme yöntemlerinden yararlanabilir:
- Manyetik rezonans görüntüleme (MR)
- Histerosonografi
- Histerosalpingografi
- Histeroskopi
Rahim Fibroidleri İçin Tedavi
Rahim fibroidleri için birçok tedavi seçeneği vardır. Semptomlarınız varsa, semptomların giderilmesi için seçenekleriniz hakkında doktorunuzla konuşun.
Beklemek:
Rahim fibroidi olan birçok kadın, hiçbir belirti veya semptom yaşamaz ya da sadece hafif rahatsızlık duyabilir. Sizin için durum buysa, beklemek en iyi seçenek olabilir.
Fibroidler kanserli değildir. Nadiren hamilelikle karıştırılır. Genellikle yavaş yavaş büyürler ya da hiç büyümezler ve menopozdan sonra üreme hormonlarının seviyeleri düştüğünde küçülmeye eğilimlidirler.
İlaçlar:
Rahim fibroidleri için ilaçlar adet döneminizi düzenleyen hormonları hedefler, ağır adet kanaması ve pelvik basınç gibi semptomları tedavi eder. Ancak miyomları ortadan kaldırmaz, ama küçültebilir. Tercih edilen ilaçlar şunlardır:
Gonadotropin salgılatıcı hormon (Gn-RH) agonistleri: Lupron, Synarel ve diğerleri; sizi geçici bir postmenopozal duruma sokarak östrojen ve progesteron üretimini bloke ederek fibroidleri tedavi eder. Sonuç olarak, adet kanaması durur, fibroidler küçülür ve anemi iyileşir. Doktorunuz planlı bir ameliyattan önce fibroidinizin boyutunu küçültmek için bir Gn-RH agonisti reçete edebilir.
Progestin salınan rahim içi araçlar (RİA): RİA, miyomların neden olduğu ağır kanamayı rahatlatabilir. Progestin salınımı yapan RİA, sadece semptomlarda rahatlama sağlar ve fibroidleri küçültmez. Ayrıca hamileliği önler.
Traneksamik asit (Lysteda): Bu hormonal olmayan ilaç ağır adet dönemlerini kolaylaştırmak için alınır. Sadece ağır kanama için kullanılır.
Diğer ilaçlar: Doktorunuz başka ilaçlar önerebilir. Örneğin, oral kontraseptifler veya progestinler, adet kanamasını kontrol etmeye yardımcı olabilir, ancak fibroid boyutunu küçültmez.
Hormonal veya steroid olmayan antienflamatuvar ilaçlar (NSAİİ) fibroidlerle ilgili ağrıyı hafifletmede etkili olabilir, ancak fibroidlerin neden olduğu kanamayı azaltmaz. Doktorunuz ayrıca ağır adet kanaması ve anemi varsa, vitamin ve demir takviyesi almanızı önerebilir.
Yeni miyom gelişimi riski nedir?
Histerektomi dışındaki tüm işlemlerden sonra, doktorun müdahale edemediği küçük tümörler yeniden büyüyebilir ve tedavi gerektirecek semptomlara neden olabilir. Bu genellikle nüks olarak adlandırılır. Tedavi gerektirebilecek ya da gerektirmeyen yeni fibroidler de gelişebilir.
