Medicana International İstanbul Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Emine Belgen, süt çocukluğu dönemindeki beslenmenin genellikle B12 açısından yetersiz olduğunu belirterek, "Yaşamın bu ilk döneminde bebekler için en önemli B12 kaynağı anneleridir" dedi. Anne B12 seviyesinin yeterli olması durumunda, gebelik süresince bebeğe geçen B12 miktarının da yeterli olacağını ekledi. Yenidoğan bir bebeğin karaciğerinde bulunan 25 mcg B12 vitamini, ilk yıl boyunca ihtiyaçlarını karşılamaya yeterli olabilir.
B12’nin vücutta üretilemediğini, kırmızı et, balık, karaciğer, süt ve yumurta gibi hayvansal gıdalardan alınması gerektiğini vurgulayan Belgen, ülkemizde B12 eksikliğinin yaygın bir sorun haline geldiğini belirtti. Bunun başlıca sebeplerinin yetersiz beslenme ve emilim bozuklukları olduğunu ifade eden uzman, yenidoğanların B12 depolarının erişkinlere göre daha düşük olduğunu ve bu nedenle daha büyük bir risk altında bulunduklarını söyledi. Özellikle vejetaryen annelerden veya pernisiöz anemisi olan annelerden doğan, anne sütüyle beslenen bebeklerde bu riskin daha yüksek olduğunu belirtti. Genellikle bebeklerdeki yetersiz beslenmenin etkilerinin bir yaş sonrasında ortaya çıktığını da sözlerine ekledi.
Vegan beslenen annelerde B12 vitamini miktarı yetersiz kalıyor
Vegan annelerin özellikle hayvansal gıda olan süt, yumurta ve et tüketmemeleri dolayısıyla vitamin B12 seviyelerinin düşük olduğuna dikkat çeken Uzm. Dr. Emine Belgen, “Gebelik süresince vegan beslenen bir annenin B12 vitamini seviyesinin düşük olması muhtemeldir. Bu nedenle bebeğin doğum anında, onu 1 yaşına ulaştıracak miktarda B12 vitamini bulunmamaktadır. Vegan bir diyet uygulayan annenin anne sütündeki B12 vitamini seviyesi yetersiz olduğundan, bebek B12 vitamini alımından mahrum kalacaktır. Bu bebeklerde B12 vitamini eksikliğine işaret eden belirtiler 3’üncü ayda gözlemlenmeye başlanır. Örneğin, üç aylık bir bebeğin başını destekleyememesi gibi semptomlar gözlemlenebilir. Eğer tedavi edilmezse, belirtiler giderek daha da kötüleşir” diye konuştu.
Hayvansal gıdalar B12 yönünden çok zengindir
“B12 vitamini seviyesinin en az 200 pg/mg düzeyinde olması gerekmektedir. Ancak eksiklik nedeniyle tedavi edilen bebeklerin tedavi sonrasında 400-500 pg/mg aralığında değerlere ulaşması hedeflenmektedir” diyen Uzm. Dr. Emine Belgen tedavinin tamamlanmasının bazen bir yıla kadar sürebileceğini vurguladı ve ekledi: “Çok sayıda vitaminin aksine, sebzelerde B12 vitamini bulunmamaktadır. Vitamin B12'nin en zengin kaynakları arasında süt ve süt ürünleri (örneğin yoğurt, peynir ve peynir altı suyu), kırmızı et, karaciğer, böbrekler, balık ve yumurta gibi hayvansal gıdalar yer almaktadır. Vegan yaşam tarzını benimseyen veya hayvansal gıdalardan hoşlanmayan annelerin bebekleri, özellikle vitamin B12 eksikliği açısından ciddi bir riskle karşı karşıyadır.”
B12 eksikliği erken teşhis edilmezse kalıcı nörolojik hasarlar bırakıyor
Sıklıkla gelişim geriliği irrtitabilite, zayıflık gibi spesifik olmayan belirtilerin bir pediatrist tarafından kolayca tespit edilemeyeceğinin altını çizen Uzm. Dr. Emine Belgen, “Ayrıca B12 eksikliği sonucu pernisiyöz anemi gelişen anne adaylarının tedavi edilmesi önemlidir. Tedavi edilmediği takdirde anne sütündeki B12 vitamini değerleri düşecektir. B12 depoları yetersiz olan annelerin dünyaya getirdikleri çocuklarda B12 vitamin eksikliğinin erken teşhis edilmesi, bu hastalığın geri dönüşü olmayan nörolojik hasarlar bırakması riski nedeniyle çok önemlidir. B12 vitamini düzeyi 200 pikogram/ml’den az ise vücutta yetersiz miktarda bulunduğunu gösterir” dedi.
0-2 yaş aralığında kanda B12 miktarına baktırılmalıdır
0-2 yaş arasındaki çocuklarda vitamin B12 eksikliğinin yaygın bir durum olduğunu söyleyen Uzm. Dr. Emine Belgen annelere şu tavsiyelerde bulundu: “Bebeklerinin kanındaki B12 seviyelerinin kontrol ettirilmesi büyük önem taşımaktadır. Özellikle ek gıdaya geçiş yapıldıktan sonra, düzenli bir şekilde hayvansal gıda alımına büyük bir özen gösterilmelidir. Annelerin bebeklerini koruma amacıyla gebelik ve emzirme dönemlerinde yoğunlukla B12 vitamini içeren gıdalarla beslenmeleri ve kendi B12 seviyelerini kontrol ettirmeleri gerekmektedir. Bu önlemler bebeklerde gelişebilecek eksikliklerin önüne geçecektir.”
“B12 eksikliğinin sadece gıda takviyesiyle düzeltilmeye çalışılması doğru değildir”
Ailelerin genellikle ilaç desteği olmaksızın gıdalar aracılığıyla B12 vitamini düzeylerini düzeltmeye çalıştıklarını belirten Uzm. Dr. Emine Belgen, yenidoğan bebeklerin karaciğerinde 25 mcg B12 vitamini bulunmaktadır. Bu miktar, bebeğin ilk yılı boyunca B12 eksikliği yaşamamasını sağlamak için yeterlidir. Genellikle bebeğin beslenmesindeki yetersizlik, 1 yaşından itibaren kendini göstermeye başlar. Tedavi süreci ve kullanım şekli, bebeği takip eden doktorun yönlendirmelerine bağlıdır. B12 eksikliğini sadece gıda takviyesi ile tamamlamak doğru değildir. Çocuklarda ve bebeklerde B12 vitamini ağız yoluyla sprey şeklinde B12 metylcobalamin 500 mikrogram olarak 2-3 ay takviye edilebilir" şeklinde konuştu.
