1 ) Rahim ağzı kanseri nedir?
Rahim ağzı (serviks); rahim (uterus) ile vajina arasında bulunan rahimin en alt kısmıdır. Kadın vücudunda tarama yapılabilen, erken evresinde veya daha tam anlamı ile oluşmadan tespit edilebilmesi mümkün olan başlıca kanser, serviks kanseridir.
Serviks kanseri, uzun yıllar dünyada en çok rastlanan kadın genital sistemi kanseri olmuştur. Ancak smear testi gibi serviks kanseri tarama yöntemlerinin yaygınlaşması ile beraber, serviks kanserine rastlama oranı da git gide azalmıştır. Rutin bir şekilde smear testinin yapılması ile beraber, serviks kanserinden ölüm oranı civarında minimum seviyeye indirilmiştir. Serviks kanserinin ortalama görülme yaşı ise, yaklaşık 52 civarındadır.
2 ) Neden Meydana Gelir?
Serviks kanserinin en önemli meydana gelme sebeplerinden birisi, neredeyse tamamının kaynaklandığı HPV ( Human Papilloma Virus ) enfeksiyonları ve siğiller ise daha genç (30 yaş civarı) kadınlarda görülmektedir.
3 ) Teşhis nasıl yapılır?
Serviks kanseri taramasında temel olan; yakınma olsa da olmasa da, her kadının smear testi yaptırmasıdır. Smear testi, jinekolojik muayenenin yapılması esnasında, çok kısa sürede gerçekleştirilebilen ve yaptıran kişiye herhangi bir ağrı hissettirmeyen, kadının hiç fark etmeyeceği bir şekilde yapılır.
Smear testi ile daha ortaya çıkmadan önce, kansere dönüşebilme olasılığı bulunan hücreler tespit edilerek, doku örneği alınırdı. Alınan bu dokularda kanser öncüsü hastalık veya serviks kanseri çok erken evrede fark edilerek teşhisi koyulurdu. Bu aşamada hastalar basit ucuz yöntemler ile ve çok yüksek başarı şansı ile beraber tedavi edilebilirler.
HPV bir kişiye bulaştığı zaman, aynı basit bir gribal enfeksiyonda olduğu gibi herhangi bir hasar bırakmadan kendi kendine iyileşmesi sağlanır. Hasta HPV ile enfekte olduğunu fark etmez ama HPV çoktan rahim ağzına yerleşip orada bulunan normal hücreleri kanser hücrelerine dönüştürmek için hızlı bir şekilde çalışmalarını devam ettirir. Kanser oluşması için yıllarca sürecek olan geri sayım başlamıştır. HPV hücreye bulaştığı zaman, ancak yıllar geçtikten sonra kanseri meydana getirir.
HPV enfeksiyonun önüne geçilebilmesi için, doğum kontrol yöntemi olarak kondom gibi bariyer yöntemi kullanılması, tek eşli cinsel ilişkinin yaşanması yararlı olmaktadır.
4 ) Serviks (Rahim Ağzı) Kanserinde Kimler Risk Altında?
Serviks kanserine yakalanma riski yüksek olan kişiler; erken yaşta cinsel ilişkiye başlayanlar, cinsel partneri çok sayıda olan kişiler veya kadının kocasının geçmişte veya hala birden çok partneri olanlar, aktif veya pasif sigara içicisi olanlar, squamoz intraepitelyal lezyon teşhisi konmuş olan kişiler risk altındadır.
5 ) Serviks (Rahim Ağzı) Kanserinin Belirtileri Nelerdir?
Düzensiz aralıklı vajinal kanama ( daha çok lekelenme şeklinde), cinsel ilişkinin ardından vajinada kanama olması, kötü kokulu, ince, et suyu şeklinde akıntı.
6 ) Evreleme Nasıldır?
Ameliyat yapılmadan önce, ilk olarak vajinal muayene ile hangi evrede olduğu teşhis edilir. Evreler 0,1,2,3,4 olarak belirlenir.
En ileri evre 4’tür. Evre 2b’ye dek, ameliyat yapılarak kanserli olarak kabul edilen dokular alınabilir. Ancak daha ileri evrelerde yapılan ameliyat, hastaya herhangi bir yarar sağlamayacağından dolayı, ameliyatın yapılmasına gerek duyulmaz. Ameliyat yerine, radyoterapi ( ışın tedavisi), kemoterapi ( ilaç tedavisi) tedavisi verilir.
7 ) Teşhis Nasıl Yapılır?
Fizik muayene, kolposkopi ( ışık ve mikroskop kullanılarak yapılan muayene), biyopsi ( analiz etmek amacı ile rahim ağzından doku örneği alma), koni biyopsi ( rahim ağzından daha geniş doku örneği alma) yapılır.
8 ) Tedavi Nasıl Yapılır?
Tedaviden başarı elde etme oranı, hastalığın teşhis edilmesi esnasında ki yayılma oranına ve belirlenen evre ile bağlıdır. Rahim ağzında sınırlı kalan erken evre kanserde, elde edilecek olan tedavi başarısı yüksektir. Serviks kanserinin tedavisi, belirlenen evreye göre planlanır. Evreye bakılarak yapılan tedavide cerrahi, radyoterapi (ışın tedavisi) ve kemoterapi kullanılabilmektedir.
9 ) Serviks kanseri aşısı (HPV aşısı) Nedir? Nasıl Yapılır?
Serviks kanserinin meydana gelmesinde etkili olduğu kabul edilen HPV ‘ e karşı geliştirilmiş olan bir aşı bulunmuştur. HPV’ nin 16 ve 18 tiplerine karşı yaklaşık 0 koruyuculuk sağlamaktadır. Bu müthiş bir orandır. 9 yaş ile 26 yaş arasında ( henüz cinsel ilişki yaşanmamış kişilerde) yapılması en idealdir. Ancak cinsel ilişki başladıktan sonra yapılan aşının, daha az yarar sağlayacağı tahmin edilmektedir.
Aşı koldan uygulanmaktadır. 6 ay içerisinde 3 doz şekilde yapılmaktadır. Aşı yapılsa bile, senelik düzenli yapılması gereken smear testi kontrollerinin aksatılmaması gerekmektedir.
