İnegöl’ün köylerinin (mahallelerinin) tarihlerinden bahsettiğim köşe yazılarımda bu hafta ele alacağım köy;

Yunan işgaline tanıklık eden Halhalca olacak

Halhalca’nın Bursa'ya uzaklığı 38 kilometre, İnegöl'e 13 kilometredir. Halhalca Köyü 9 Eylül 1891 Çarşamba günü kurulmuş olan Mecidiye Köyü ile aynı mahalledir. Osmanlı Devleti Kayıt Defterleri olan Defter-i Köhne, Defter-i Kirmasti ve Defter-i Atik'te kayıtlı olan Sadrazam Beyazıt Paşa'nın mülkü Helalca Köyü üzerine kurulduğu için mahallenin adı Halhalca olarak kalmıştır. Helalca Köyü'nün eski sahibi Savcı Bey'in oğlu Selim Beydir. Yahşi Bey'in oğlu Sadrazam Amasyalı Beyazıt Paşa Selim Bey'den mahallesi satın almıştır. Bursa'daki Beyazıt Paşa Medresesine vakfetmiştir. M.Ö. 8000 yılına uzanan değişik medeniyetlerin yaşadığı bölgede kurulu olan Halhalca Köyü 1877-1878 Osmanlı-Rus Harbi'nden sonra Rumeli'den göçe mecbur edilen Türklerin 32 hane olarak kurdukları Mecidiye Köy'dür. Halhalca (Mecidiye) Köyü'nü 32 hane olarak kuran Türklerin tamamına yakını Ahivli doğumludur. Daha sonra 18 hanesi Bosna Garaviçka'dan gelmiştir. Bosna Garaviçka'dan gelen 5 hane geldikleri yere geri firar edip gitmişler. Bunun üzerine tekrar Bosna Liecliliskan'dan 14 nüfuslu 7 hane gelmiştir. Sonradan gelen bu hanelerden mahallede yaşayan kalmamıştır. Helalca Köyü'nü satın alan Amasyalı Sadrazam Beyazıt Paşa Osmanlı Devletinin Fetret Devrinden sonra tahta çıkan Sultan Mehmet Çelebi'nin sadrazamlığını yapmış Türk asıllı sadrazam devlet adamıdır. 1413 yılında sadrazamlığa başlayıp Temmuz 1421 boynu vurularak idam edilene kadar bu görevde kalmıştır.

NİŞANI ŞERİF BERATI

Osmanlı Devleti'nin en eski kayıt defteri olan Defter-i Köhne kayıtlarda Helalca Köyü'nün merhum Sultan'dan ve Sultan Mehmed Gazi'den nişanı şerifleri var imiş hali hazırda mukarrer vakıftır. Padişahımız beratıyla diye kayıt olmuştur. Defter-i Köhne'de. 1521 yılı defter-i Kirmasti kayıtlarından Halhalca Köyü'nün bulunduğu yerde Helalca isminde ünlü bir köy olduğu kayıtlıdır. Aynı kayıta Yahşi Bey'in oğlu Amasyalı Beyazıd Paşa Helalca Köyü'nü Savcı Bey'in oğlu Selim Bey'den satın almış ve Bursa'daki Beyazıt Paşa Medresesine vakfettiği belirtilmiştir. Ayrıca Defter-i Atik'te Helelca Köyü'nün Bursa'daki Beyazıt Paşa Medresesi'ne ait bir vakıf mahallesi olduğu kayıtlıdır. Sadrazam Beyazıt Paşa'nın Helalca Köyü, Padişah İkinci Murat Han ve Fatih Sultan Mehmed Han tarafından nişanı şerif beratı ile onurlandırılmış tarihi bir mahalledir. Osmanlı-Rus Harbi Rumi takvime göre 1293 yılına rastladığından, Halhalca (Mecidiye) Köyü'nü kuran Türklere 93 Muhaciri denmektedir. Halelca (Mecidiye) mahallesinin resmi kuruluşu; 9 Eylül 1891 (4 Safer 1309) Çarşamba günü, Şura-yı Devlet Dahiliye Nezaretinin (İçişleri Bakanlığı) yapmış olduğu toplantıda almış olduğu karara dayanır. Şöyle ki, Ertuğrul sancağı, İnegöl kazasında bulunan Halhal çeşme mevkiindeki arazide, daha önceden iskan ettirilmiş 32 hane muhacirin, Helalca Köyü'nün eski sahibi olan Sadrazam Beyazıd Paşa'nın Bursa'daki Beyazıd Paşa Medresesi ile uzaklaştırılarak nüfuslarının yazılmasına ve Mecidiye ismiyle köy kurulmasına karar verilmiştir. Mecidiye adıyla kurulan bu köy Halhalca Köyü'dür. 1896 ve 1899 yıllarındaki emlak vergi kayıtlarında mahallenin adı Mecidiye (Nam-ı Diğer Halhalca olarak geçmektedir. Çünkü Mecidiye Köyü kurulduğu yerde 1521 yılında tutulan Defter-i Atik'te kayıtlı olduğu gibi Helalca Köyü vardı. Namı diğer Halhalca ismi oradan gelmektedir. Daha sonraki yıllarda sadece Halhalca ismi kullanılmıştır. 1926 yılında İnegöl ile birlikte Bursa iline bağlanmıştır.

YUNAN İŞGALİNDEN KURTULUŞ

Halhalca (Mecidiye) Köyü 09 Eylül 1891'de Çarşamba günü resmen kuruldu. Yunan işgalinden ise 09 Eylül 1922'de Cumartesi günü saat 22.30 da Mustafa Tepe ile birlikte kurtarıldı.

BİRÇOK ŞEHİT VERDİLER

1. Dünya Savaşı Çanakkale, Filistin ve Kafkas cephesinde Halhalca köyünden dört asker hayatını kaybetmiştir. 6'ncı Kolordu 78'inci Alay 3'üncü Taburdan 1887 doğumlu Sucu Ahmet oğlu Hüseyin 16 Ekim 1915 Cumartesi günü Çanakkale Cephesi Seydülbahir Muhaberesinde 28 yaşında hayatını kaybetti. 15'inci Tüme 15'inci Alaydan 1897 doğumlu Hüseyin Oğullarından Mehmet oğlu Ali Osman 6 Haziran 1918 Perşembe günü Kafkas Cephesi Bakü Muharebesinde 31 yaşında hayatını kaybetti. 22'nci Kolordu 21'inci Alaydan 1893 doğumlu Numan oğlu Şerif 10 Mayıs 1917 Perşembe günü Filistin Cephesi Filistin Meydan Muhaberesinde 24 yaşında hayatını kaybetti. 3'üncü Kolordu 2'nci Bölükten 1893 doğumlu Osmanoğlu Ahmet 10 Mayıs 1917 Perşembe günü Çanakkale Cephesi Kereviz Dere Muhaberesinde 24 yaşında hayatını kaybetti. Türkiye Devletini kuran Gazi Mustafa Kemal Paşa komutasında yapılan İstiklal Savaşında, Bursa’yı işgalden kurtarmak için Türk askerinin Halhalca cephesindeki yaptığı taarruz ve muharebelerde 80 asker hayatını kaybetti. 30 Ağustos 1920 Pazartesi günü Ertuğrul Gurubu'na bağlı 11'inci Tümenin Halhalca mahallesinden Mustafa Tepe'deki Yunan asıl mevzilerine yaptığı taarruzda 127'inci Alayın 2'inci Taburundan bir Ön Teğmen hayatını kaybetti. 25 Ekim 1920 Pazartesi günü Ertuğrul Gurubu'na bağlı 143'üncü Alayın 2'inci Taburunun savunma durumunda bulunduğu Halhalca mahallesindeki mevzide alay komutanının bulunduğu sırada Mustafa Tepe'deki Yunan asıl mevzilerinden yapılan top atışı sonucunda 143'üncü Alay Komutanı Piyade Binbaşı Şerif Bey ve 2'inci taburdan 4 subay hayatını kaybetti. 4 Nisan 1921 Pazartesi günü 24'üncü Piyade Tümenin Halhalca mahallesinden Mustafa Tepe'deki Yunan asıl mevzilerine yaptığı taarruzda 143'üncü Piyade Alayı Makinalı Tüfek Bölük Komutanı Davut Bey'le birlikte 8 asker hayatını kaybetti. 8 Eylül 1922 Cuma günü 3'üncü Türk Kolordusu 1'inci Piyade Tümenine bağlı alayların Halhalca mahallesinden Mustafa Tepe'deki Yunan asıl mevzilerine yaptığı taarruzda 1'inci Piyade Tümeninden 66 asker hayatını kaybetti.