Ülkemizin tamamına yakını deprem bölgesi olması, olası bir depremin Marmara bölgesinde beklenmesi bizlerde doğal olarak endişe yaratmaktadır. Bu endişenin kaynağı ise oturmakta olduğumuz yapılar hakkında yeterli bilgi sahibi olmamamız. Bölgemizin depremselliği bilinmekle beraber, mikro bölgeleme yapılmadan, yapılan yapılarımız bizlerde doğru zemin üzerine doğru bir yapı yapılıp yapmadığının şüphesini uyandırıyor.
Son dönemlerde İnegöl de parsel bazın da 3 katlı yapıya müsaade edildiği gibi Ada bazında 4 katlı, 5 katlı, 7 katlı olmak üzere farklı yükseklikte binaların yapılmasına da müsaade edilmektedir. Yeni yapılan yapılar veya mevcut İnegöl içerisinde bu katlara eş değer yapıların olası bir depremde durumu ne olur ne olmaz sorusuna vatandaş bir cevap arıyor. Az katlı yapılar mı yoksa, çok katlı yapılar mı, eski yapılar mı yoksa yeni yapılar mı depreme karşı daha güvenlidir. Cevap, binaların az katlı veya çok katlı olması bu sorunun çözümüne verilecek cevap acısından önem arz etse de daha önemlisi binalarınızın zemin durumu ve zemin projelendirilmesidir. Zira bu safa binanın kaderini ilerleyen yıllarda ve depremde belirleyen en önemli faktör zemindir. Daha açık bir ifade ile zemin hakim periyodu ile bina hakim periyodunun bir birine uzaklığı ve bu periyotların çakışmaması gerekir. Sağlam zemin dediğimiz kaya ortamlarında zemin periyodu 01-03 arasında iken Alüvyon dediğimiz yumuşak zeminlerde de 01.09 arasındadır. Diğer bir ifade ile sağlam zeminlere çok katlı Alüvyon zeminlere az katlı bina yapmak tercihen ve daha doğru bir karardır. Az katlı bina 1,2 çok katlı bina denince 2 kattan fazla kat adedi olan binalardır. İnegöl’de bu anlamda yapılan uygulamalar yani imarın 3 katlı oluşu doğru bir karardır. Bu demek değil ki İnegöl’de çok katlı bina yapılamaz. Zemin de gerekli iyileştirmeler yapılarak çok katlı binaların yapılması aynı zemin için mümkün olmakla beraber bu binaların yüksekliği 5 katı geçmemeli ve tercihen bodrum katlı yapılmalıdır. Nedeni deprem dalgaları zemin ortamında yayılırken zeminlerin sahip oldukları özelliklere bağlı olarak farklı frekanslar üretir ve farklı davranışlar gösterir. İşte bu farklı frekans ve davranış biçimleri ne göre de yapılarda farklı hasar türleri oluştururlar. Dikkate alınması gereken, zemin yapı ilişkisi, doğru zemin, doğru proje, doğru yapı olduğunda depremden korkulacak bir durumun olmadığı da görülecektir.
Dursun Öztürkoğlu
Yük. Mim. Müh.
