Pakistan’da basının gelişmesi pek kolay olmamış. Basının temelleri, Pakistan’ın kurulmasından önce bölünmemiş Hindistan’da İngiliz hakimiyeti ve İngilizcenin üstünlüğü sırasında atılmış ve bunda Müslüman gazete ve Dergilerle, Müslüman Gazetecilerin payı küçümsenmeyecek derecede olmuş.
Ne var ki, bağımsızlık arifesinde, yeni Pakistan Devleti’nin kurulması sırasında Lahor gibi, kültür merkezinde ve diğer bölgelerde Pakistan Times ve “Neva-i Vakt” Gazetelerinin dışında, Müslümanların sahip olduğu başka yayın organı yokmuş.
Bu sırada Delhi’de yayımlanan “Cenk” ve “Ercam” adlı Urduca Gazeteler Karaçi’ ye taşınmış. İngilizce ve Dawn Gazetesi de aynı yolu izlemiş. “Morning News” Gazetesi ise Kalkütta’ da kapandıktan sonra Doğu Pakistan’ın merkezi Dakka’dan, önce haftalık (1948 ve daha sonra günlük (1949) çıkmaya başlamış.
Pakistan’da TV yayınlarına 1964’te başlanmış, 1975’te kısmen, 1982’de tamamen renkli yayına geçilmiş.
Pakistan’da Televizyon kanallarında çalışan bayanlar başlarını örtmeyebiliyorlar. Haber spikerleri bayanlar başları açık ve genelde Pakistan’da yaygın olan Pakistan-i Libas denilen kıyafetler ile TV ekranına çıkabiliyorlar. Pakistan’ın geleneksel kıyafet tarzı ile başları yarım örtülü bir şekilde. Pakistan’da özel bir Televizyon yayıncılığına izin veren yetkili kişi olarak General Müşerref Pervez olmuş. Özel TV yayıncılığına General Pervez Müşerref döneminde başlamış. Pakistan’da 2000 yılından önce sadece 2 devlet kanalına, sahip olarak, bunlar ile yayın yapıyorken, artık şu anda 50’den fazla özel kanal ile yayın yapılır hale gelinmiş.
Gerçi OHAL içerisinde bunlardan 3’üne kısa süre yasak getirilmiş ancak daha sonra biri hariç hepsi yayın hayatlarını sürdürmeye tekrar başlamışlar.
Bu kanalların sahibi olduğu medya gruplarının gazetelerinde ise hiç bir sınırlama gelmemiş.
Hatta OHAL’e rağmen gazetelerde General Pervez Müşerref’in rahatlıkla eleştirildiğini ifade eden Pakistanlılar var.
Pakistan’da 118 günlük, 297 haftalık, 119 on beş günlük, 491 aylık ve 146 adet de 3 aylık olmak üzere toplam 1171 gazete ve dergi yayınlanmaktadır. Bunla-rın %90’ ı Urduca %5’i İngilizce ve geriye kalan, %5’i de diğer dillerde yayınlanmaktadır.
İlk Urduca gazete olan “Urduca Ahbar” 1936 yılında yayınlanmış. Daha sonra 1957 yılına kadar Müslüman basının gelişmesi devam etmiş. Bu dönemde Delhi, Kalküta, Madras, Lahor ve Karaçi’de çok sayıda Müslüman Gazeteci çalışmış.
Pakistan’ın en kalabalık eyaleti olan Pencap’ ta taşra basını çok güçlüdür. Mesela, Faysalabod’ da 10 tane Urduca günlük Gazete vardır. Ancak, bunların çoğu iki veya dört sayfalık olup, sınırlı tiraja sahiptir. Süreli yayınlar arasında, Kültür ve aktüalite gibi konular, ağırlıklı olan “Urdu Digest” adlı aylık dergisi, 100.000’in üzerinde bir tiraja sahiptir.
Edebi dergiler arasında “Nukuş”, “efkar”, “Funun” ve “Edeb-i Latif” yer almaktadır.
Diğer önemli dergiler ise: “Ahbar-i Cihan”, “Ahber-i Havatin”, “Tekbir”, “Alemi Digest” ve “El Muarif” tir.
Yararlanılan Kaynak Ankara Pakistan Büyük Elçiliği Yayınları.
