Tarih 10 Eylül 1922, İzmir’e giden Mustafa Kemal, İzmir’de kaldığı süre zarfında kendisini ziyarete gelen müttefik ordular generalleri ile görüşmelerinde, “Görüyorum ki, siz ev sahibi ile hırsızı bir tutuyorsunuz” ifadesi ile askeri zaferini siyası kararlılığı ile taçlandırmıştır.
Tarih 2 Ekim 1922, İzmir’den Ankara’ya dönen Mustafa Kemal Paşa’yı, Ankara’da karşılayan halka karşı yapmış olduğu konuşmada, “Bu zafer bize bir imkanı bağışlıyor, bu imkanı memleketimizin, milletimizin refahı ve geleceği için kullanacağız” diyerek, bitirmiştir. Tarih 11 Ekim 1922, İzmir’in kurtuluşundan takribi bir ay sonra İsmet Paşa’nın yürüttüğü görüşmeler sonucunda, Mudanya’da Batı ile Doğu karşı karşıya gelmiştir. Müttefik generalleri taşıyan İron Duke İngiliz gemisi Mudanya açıklarına demirlemiş, İnönü “Batılılar buraya şartlarını dikte ettirmeye değil, barış dilenmeye gelmişlerdir” ifadelerini kullanmıştır. Tarih 19 Ekim 1922, Mudanya Mütarekesinin ardından Refet Paşa, Meclis Temsilcisi olarak Yunan işgalindeki Trakya bölgesini teslim almak üzere, 100 jandarma ile Trakya’ya gönderilmiştir. Tarih 1 Kasım 1922, bu tarihte kabul edilen Kanunla, Halifelik ve saltanat birbirinden ayrılmış ve Saltanat kaldırılmıştır. Tarih 17 Kasım 1922, Saltanatın kaldırılmasının ardından Vahdettin General Harington’a bir mektup yazarak, can güvenliğinin tehlikede olduğunu bildirir. Bu gelişmenin ardından bir sabah ikamet ettiği Yıldız Sarayının arka kapısından çıkarak ülkeyi terk eder. Tarih 20 Kasım 1922, İsmet İnönü Başkanlığında-ki Türk heyeti ile Lozan Barış Konferansı başlar. Lo-zan, büyük bir hesaplaşmaydı, bu hesaplaşmada Ankara, eski bir imparatorluğun bütün hesaplarının tasfiyesine muhatap tutulur. Mustafa Kemal’e göre Lozan antlaşması, ‘Türk Milleti aleyhine asırlardan beri hazırlanmış bir Sevr muahedenamesi ile ikbal edildiği zannedilmiş, büyük bir suikastın çöküşünü ifade eden bir vesikadır.’ Lozan antlaşması ile milli mücadelenin savaş dö-nemi kapanıyor, yeni bir dönem açılıyordu. Bu yeni dönemin bir kuruluş ve inkılaplar devri olması tarihi bir zorunluluktu. Gazi Mustafa Kemal ve onun yeni kadrosunun misyonu buydu. Tarih 24 Temmuz 1923, İsmet Paşa Lozan antlaş- masını imzaladığını bir telgrafla Ankara’ya bildirir. Tarih 2 Ağustos 1923, Mustafa Kemal, Türkiye Bü- yük Millet Meclisinin açılışı dolayısı ile yapılan seçimle yeniden Meclis Başkanı seçilir.. Tarih 2 Ağustos 1923, İsmet İnönü Lozan’dan zaferle İstanbul’a döner. Türkiye Birinci Dünya Savaşının yenik devletleri arasında, kendi yıkıntısı içinden ayağa kalkmayı başaran tek ülke olur. Galip güçlerin kendisine dayattığı şartları reddederek, kendi şartları-nı kabul ettirir. Tarih 13 Ağustos 1923, İnönü Ankara’da, Lozan’da yeni devleti kapitülasyonsuz, tam bağımsızlık şartları içinde, milli bir devlet olarak dünyaya tanıtır. Birinci dünya savaşına girildiğinde, sömürge olan bu devletin Rus Çarından izin almaksızın, Almanya sermayeli demiryolunu Ankara’dan bir karış öteye götürme hakkı yoktu. Doğu vilayetleri tıpkı Rumeli gibi vatandan kopmak üzere idi. Tarih 23 Ağustos 1923, Büyük Millet Meclisi Lozan antlaşmasını kabul eder. Tarih 2 Ekim 1923, barış antlaşmasından sonra İşgal kuvvet komutanları ve bağlı birlikleri Dolmabah-çe meydanında yapılan töreni takiben, Selahattin Adil Paşaya veda ederek açıkta bekleyen gemileri ile İstanbul’dan ayrılırlar. Tarih 13 Ekim 1923, Ankara’nın Başkent oluşu. Ankara’nın Başkent olarak ilanı, büyük ve manalı bir olaydır. Anadolu’nun en viran kentlerinden biri olan 25 bin nüfuslu Ankara istiklal mücadelesinin hatıralarına karşı asil bir bağlılık ve saygı nişanesi olması ve yaşanmış olan değişimleri sembolize etmesi, birde jeopolitik konu itibariyle Başkent seçilmiştir. Yeni devlet hanedana, bir imparatorluğa ya da bir inanca değil, Türk Milletine dayanıyor ve Başkenti de Türk Anayurdunun tam ortasıdır. Tarih 28 Ekim 1923, Mustafa Kemal evinde bir toplantı düzenler, bu toplantıda hazır bulunanların ço-ğu askeri kökenli mebuslardır. Bu toplantıda Hariciye Nazırı olarak İsmet Paşa da bulunmaktadır. Toplantı uzun sürmüştür, sabaha karşı 1921 Anayasasının birinci maddesinin sonuna bir ekleme yapılmasına karar verilmiştir. Tarih 29 Ekim 1923, Mecliste Anayasa değişikliği görüşmeleri gün boyu devam eder, Mustafa Kemal’in de söz aldığı görüşmelerde, en hoş tarifi eski müderris ve Osmanlı Nazırı olan meclisin en yaşlı üyesi Ab- durrahman Şeref bey yapar: Hakimiyeti Milliye kayıtsız şartsız milletindir. (Şevket Süreyya, Tek Adam) Kime sorarsanız bu Cumhuriyet demektir. Saat 20.30 tasarı kabul edilerek, sıra Türkiye Cumhuriyetine bir Reisicumhur (Cumhurbaşkanı) seçmeye gelir. Saat 20.45’de yapılan oylamada 159 kişinin katılımı, bir kişinin çekimser oyu ile Gazi Mustafa Kemal Reisicumhur seçilir. Tek çekimser oyda kendi oyudur. Haber ülkenin her tarafına yayılarak, 101 pare top atılışı ile kutlanır. Bu Vatanın varlığına, birliğine, parçalanmaz bütünlüğüne ilgi duyan, saygı gösteren herkesin 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı Kutlu olsun...
