Bu yazımda sizlere aralıklı açlık, intermittent fasting, IF diyeti ve halk arasında aralıklı oruç adıyla bilinen bir diyet biçimden bahsedeceğim. Aslında diyetten sizade beslenme şekli dersek daha doğru olacaktır.
Öncelikle kısaca vücudumuzda enerji kullanımının nasıl olduğundan bahsedeyim. Glikoz, ketonlar ve yağ asitleri, aç ve tokluk durumlarında fizyolojik tepkilerin çoğunu yönlendiren metabolitlerdir . Glikoz çoğu doku için birincil enerji kaynağı olarak hizmet eder. Yediğimiz besinler vücudumuzda en küçük yapı yaşlarına ayrılıp daha sonra gukoza çevrilip dokularda ve organlarda enerji kaynağı olarak kullanılır. Fazla aldığımız enerji ise karaciğerde glikojen olarak depolanır ve ihtiyaç halinde glukozlara parçalanarak yine enerji kaynağı olarak kullanılır. Uzun açlık zamanlarında ise vücut önce glukozu kullandı daha sonra glikojenleri parçalayıp onları da kullandı. Açlık devam ediyorsa sıradaki enerji kaynağı yağlar olacaktır. Uzun açlık zamanlarında vücut glukozu bitirdikten sonra yağları parçalayarak açığa çıkan ketonları beyin başta olmak üzere vücudumuzdaki diğer yapılar enerji kaynağı olarak kullanır. Buradan şunu çıkarıyoruz sağlığı bozmayacak şekilde düzenlenmiş açlık periyotları vücudumuzda yağın parçalanıp kullanılmasına sebep olarak bir çok metabolik hastalığında önüne geçer.
4 tip aralıklı açlık modeli vardır. Alternatif gün orucu; ye/dur/ ye metodudur. Bir öğünden sonra 24 saat açlığı içeren bir diyet türüdür. Gün aşırı veya 2 günde bir olacak şekilde uygulanır. Modifiye açlık; 5/2 metodudur. Haftada ardışık olmayan 2 gün ciddi enerji kısıtlaması yapılıp 5 gün ise normal yeme düzeninde devam edilerek yapılan diyettir. Kısıtlı beslenme ; 8/16-6/18-4/20 metadudur. Belirli bir saat aralığı boyunca aç kalmayı hedeflemektedir. Örneğin 8/16 metodunda 8 saat yemek yeme süresi 16 saat açlıktır. Açlık zamanlarında kalorili yiyecek içecekler tüketilmez. Su , çay, şekersiz sade kahve gibi kalorisiz içecekler serbesttir. Dini oruç; ramazan modelidir. Ramazan ayı boyunca şafaktan gün batımına kadar yaklaşık 12 saatlik bir açlık dönemini içerir.
Aralıklı açlık; vücut yağını ve kütlesini azaltır, kardiyovasküler hastalık gelişme riskini azaltır, metabolik sendrom riskini azaltır, sinir sisteminin işleyişini olumlu yönde etkiler, kandaki kötü kolesterol seviyelerini azaltır, tip2 diyabet gelişme riskini azaltır gibi bir çok fayda sağlamaktadır.
Avantajlarının yanı sıra bazı dezavantajları da vardır. Aralıklı açlık yapacak kişilerin bunlara dikkat etmesi gerekmektedir. Diyetin başlangıcında yorgunluk veya baş dönmesi olabilir, reaktif hipoglisemisi olanlar için iyi bir diyet değildir, antidiyabetik ilaçların kullanılması ile aynı zamanda kalori kısıtlaması yapılması ciddi hipoglisemiye neden olabilir, aşırı kalori kısıtlaması hormon düzensizliğine sebep olabilir.
Aralıklı açlık; fazla kiloya sahip obez bireylere, insülin direni olanlara, PCOS hastası olan kadınlara, yoğun çalışan bireylere ve gece yeme alışkanlığı olan bireylere önerilirken ; gebe ve emzikli bireylere, çocuklara, yetersiz beslenen kişilere, bazı hormonal ve kronik hastalığı olanlara, tip1 diyabetlilere, düzenli ilaç kullananlara, zayıf bireylere, yeme bozukluğu olan kişilere ve ağır fiziksel aktivite yapan kişilere önerilmez.
Aralıklı açlığın faydalarından yararlanabilmek için genel sağlık durumunun değerlendirilip kişiye uygun bir planlama yapılmalıdır. Özellikle sağlık sorunu olup aralıklı açlık yapmak isteyenler mutlaka diyetisyenden yardım almalıdır.
İstek, görüş ve önerileriniz için bana sosyal medya ya da mail aracılığıyla ulaşabilirsinizJ
